ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΛΙΠΟΥΣ

Μπορεί να το έχουμε δαιμονοποιήσει και να θέλουμε να το εξαφανίσουμε από το σώμα μας, αλλά μια ποσότητα λίπους είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού μας.

Φέρτε στο νου σας την αναγεννησιακή τέχνη, τους πίνακες του Τιτσιάνο, του Βέκιο, του Μποτιτσέλι. Τα σώματα που αποτύπωσαν πάνω στον καμβά αντιπροσώπευαν τα πρότυπα ομορφιάς της εποχής τους. Για χιλιάδες χρόνια, άνθρωποι που σήμερα θα θεωρούνταν υπέρβαροι, θεωρούνταν επιθυμητοί.

«Εάν σταματήσετε ανθρώπους στον δρόμο και τους ρωτήσετε "είστε ευχαριστημένοι με την ποσότητα λίπους στο σώμα σας;", θα πουν "όχι". Εάν τους ρωτήσετε "θέλετε να το μειώσετε;" θα απαντήσουν "ναι". Ρωτήστε τους "πόσο;" και θα δηλώσουν πως θέλουν να το εξαφανίσουν. Στόχος μας, όμως, πρέπει να είναι η διατήρηση μιας υγιούς ποσότητας λίπους. Κανείς ωστόσο δεν φαίνεται να σκέφτεται με αυτούς τους όρους. Ο λιπώδης ιστός έχει δαιμονοποιηθεί», αναφέρει σε συνέντευξή του ο Jimmy Bell, καθηγητής στο Τμήμα Μεταβολισμού, Πέψης και Αναπαραγωγής του Imperial College στο Λονδίνο.

Η αλήθεια είναι ότι δεν περνάει μέρα που να μην ακούσουμε ή να μην διαβάσουμε για το πόσο κακό κάνει στην υγεία μας το λίπος και για τους «χίλιους συν έναν τρόπους» να το καταπολεμήσουμε. Από την άλλη, πόσα άρθρα έχουμε διαβάσει που να λένε, «όπα, μια ορισμένη ποσότητα λίπους είναι απαραίτητη για την υγεία μας»;

Unsplash Europeana

Λιπώδης ιστός: Ένα θαυμαστό όργανο

Κι όμως, το λίπος ή ο λιπώδης ιστός είναι ένα όργανο (θεωρείται ενεργός ενδοκρινής αδένας) και ως τέτοιο είναι απαραίτητο για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας.

Τα λιποκύτταρα αποθηκεύουν την περίσσεια θρεπτικών ουσιών. Για εκατοντάδες χρόνια, τα παραπάνω αποθέματα μάς έχουν χρησιμεύσει ως πηγή ενέργειας, που συσσωρεύεται σε περιόδους αφθονίας και απελευθερώνεται όταν υπάρχει ανάγκη.

«Ο λιπώδης ιστός ρυθμίζει πολλές πτυχές της φυσιολογίας μας, όπως π.χ. η πρόσληψη τροφής και η διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος και των ανοσολογικών αποκρίσεων», γράφει ομάδα επιστημόνων σε ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell. Εν συντομία, οι ερευνητές από τα Πανεπιστήμια της Πενσυλβάνια και της Καλιφόρνια υποστηρίζουν ότι στην πραγματικότητα αυτό που βλάπτει την υγεία των ατόμων με παχυσαρκία είναι το γεγονός ότι ο λιπώδης ιστός τους παύει να λειτουργεί φυσιολογικά.

iStock

Το λευκό και το καφέ λίπος

Την τελευταία δεκαετία, μάλιστα, η έρευνα γύρω από τους δύο τύπους σωματικού λίπους, το λευκό και το καφέ, αυξάνεται διαρκώς. Το λευκό λίπος –το πιο κοινό– είναι υπεύθυνο για την αποθήκευση ενέργειας (θερμίδων) και για την αποδέσμευσή της. Από την άλλη, το καφέ, που περιέχει μιτοχόνδρια (τα λεγόμενα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του σώματος), «καίει» θερμίδες και παράγει θερμότητα (θερμογένεση).

Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι ένα λιποκύτταρο μπορεί να αλλάξει μορφή, δηλαδή το κοινό λευκό λίπος μπορεί να μετατραπεί σε καφέ. Πώς γίνεται αυτό; Η τακτική άσκηση και η έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες (λίγο πάνω από το σημείο ρίγους) για παράδειγμα αυξάνουν τον καφέ λιπώδη ιστό (φαιός λιπώδης ιστός), γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλει στην πρόληψη της παχυσαρκίας.

Αυτή η πλαστικότητα του συγκεκριμένου ιστού (η ικανότητά του να αλλάζει και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του σώματος) είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή. Δυστυχώς, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, δεν δρα πάντα προς όφελος των παχύσαρκων ατόμων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Στα παχύσαρκα άτομα ορισμένα λιποκύτταρα μπορεί να μεγαλώσουν τόσο πολύ, ώστε το οξυγόνο που χρειάζονται να μην μπορούν να το τραβήξουν από το αίμα, κάτι που οδηγεί εν τέλει στον θάνατό τους. Το γεγονός αυτό προκαλεί εν συνεχεία μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις. Φτάνουμε, λοιπόν, σε ένα σημείο όπου «ο λιπώδης ιστός αναπτύσσει ανθεκτικότητα στην ινσουλίνη, δημιουργεί φλεγμονή και γίνεται ινώδης, θέτοντας σε κίνδυνο τη λειτουργία του ίδιου του οργανισμού», γράφει η ομάδα επιστημόνων.

Μάλιστα, το πρόβλημα δεν εντοπίζεται μόνο σε άτομα με παχυσαρκία. Τα λιποκύτταρα ακόμη και σε άτομα κανονικού βάρους μπορεί μερικές φορές να δυσλειτουργούν. Τα παχύσαρκα, όμως, άτομα έχουν περισσότερα, συχνά μεγαλύτερα λιποκύτταρα, και επομένως περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν πρόβλημα κατά τη λειτουργία τους.

*Ο Κυριάκος Ρέππας είναι Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος, Υποψήφιος Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημιού Αθηνών.