ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΟΣΟΥΣ ΚΑΝΟΥΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕ ΚΟΡΤΙΖΟΝΗ

Το σύνδρομο Cushing είναι μια σπάνια πάθηση και η διάγνωσή της δεν είναι εύκολη. Πλην όμως υπάρχει πιθανότητα να προσβληθείς από αυτό, αν ακολουθείς θεραπεία με κορτιζόνη.

Αν αναρωτιέσαι γιατί δεν έχεις ακούσει τον όρο σύνδρομο Cushing, είναι επειδή δεν συμβαίνει συχνά. Δεν αποκλείεται όμως να προσβάλλει κάποιον αν κάνει χρήση κορτιζονούχας θεραπείας. Η κορτιζόνη είναι μια στεροειδής ορμόνη. H δραστική μορφή της στον άνθρωπο είναι η κορτιζόλη.

Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, το σύνδρομο Cushing προκαλείται από την υπερβολική συγκέντρωση κορτιζόλης στον οργανισμό, η οποία προξενεί τόσο σωματικά όσο και πνευματικά συμπτώματα.

Σύνδρομο Cushing: Τι είναι και τι το προκαλεί

Η περίσσεια κορτιζόλης, που φυσιολογικά παράγεται από τα επινεφρίδια και υπό κανονικές συνθήκες είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού, μπορεί να προκληθεί είτε εξωγενώς, δηλαδή αν κάποιος λαμβάνει αγωγή με κορτιζόνη, είτε ενδογενώς εξαιτίας της υπερβολικής παραγωγής της από τα επινεφρίδια. 

Προτού προλάβετε να αγχωθείτε με το ενδεχόμενο να έχετε αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης λόγω στρες, να ξεκαθαρίσουμε ότι το στρες δεν προκαλεί Cushing. Αν όμως θέλετε να περιορίσετε με εύκολους και φυσικούς τρόπους την υπερπαραγωγή της ορμόνης του στρες, λύσεις υπάρχουν.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Από την άλλη, η μακροχρόνια χρήση κορτιζονούχας θεραπείας ή μια αγωγή μεγάλων δόσεων μπορεί να προκαλέσει Cushing. Πρόκειται για το εξωγενές Cushing, το οποίο θα προσβάλλει την πλειονότητα των ασθενών. Τα καλά νέα όμως είναι ότι με τη διακοπή της θεραπείας το σώμα επανέρχεται και το σύνδρομο υποχωρεί.

Το ενδογενές Cushing παρουσιάζεται όταν τα επινεφρίδια παράγουν από μόνα τους υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης. Πρόκειται για ένα σπάνιο σύνδρομο που αναπτύσσεται με πολύ αργούς ρυθμούς και μπορεί να υπάρχει για χρόνια πριν γίνει η διάγνωση του.

Στις περισσότερες περιπτώσεις προκαλείται από καλοήθεις όγκους της υπόφυσης ή των επινεφριδίων, οι οποίοι υπερπαράγουν κορτιζόλη, μπορεί ωστόσο να προκληθεί και από κακοήθεις όγκους.

Τέτοιοι είναι ο νευροενδοκρινής όγκος υπόφυσης, γνωστός και ως αδένωμα υπόφυσης, οι νευροενδοκρινείς όγκοι πνεύμονα, θύμου αδένα, παγκρέατος και θυρεοειδή που μπορεί να είναι καλοήθεις ή κακοήθεις και το αδένωμα των επινεφριδίων.

Μερικές ενδείξεις που υποδεικνύουν Cushing

• Αύξηση βάρους, ειδικά στην κοιλιά, ενώ τα πόδια χάνουν μυϊκή μάζα και αδυνατίζουν
• Το πρόσωπο αναπτύσσει στρογγυλεμένη όψη
• Λίπος αναπτύσσεται στη βάση του αυχένα, γύρω από τη σπονδυλική στήλη
• Ερυθρές και μοβ ραγάδες στην κοιλιά και τα πόδια
• Συχνοί και εύκολοι μώλωπες
• Ακμή
• Υπερβολική τριχοφυΐα (ειδικά στις γυναίκες)
• Δυσκολία επούλωσης πληγών
• Διαρκώς ρόδινα μάγουλα

Συμπτώματα

• Διαβήτης – υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα
• Υπέρταση – υψηλή αρτηριακή πίεση
• Αλλαγές στη διάθεση –  ξαφνική αλλαγή της διάθεσης
• Μυϊκή αδυναμία
• Κατάθλιψη
• Ανώμαλοι εμμηνορροϊκοί κύκλοι
• Υπογονιμότητα
• Στυτική δυσλειτουργία

Το σύνδρομο Cushing είναι φυσικά επικίνδυνο αν οφείλεται σε κακοήθη όγκο, αλλά κι αν η αιτία είναι ένας καολήθης όγκος εξακολουθεί να υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ακόμη και για την ίδια τη ζωή, εφόσον παραμείνει χωρίς θεραπεία.

Γιατί είναι δύσκολη η διάγνωση;

«Η διάγνωση του συνδρόμου Cushing είναι μια δύσκολη υπόθεση, καθώς τα συμπτώματα που εμφανίζει δεν είναι τυπικά. Μπορεί να τα παρουσιάσει και κάποια άλλη νόσος. Επιπλέον, καθώς εξελίσσονται αργά, μπορεί να αποδοθούν αρχικά σε άλλες ασθένειες (ψυχικές, παχυσαρκία, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών κ.ά.). Έτσι, μπορεί να περάσουν χρόνια χωρίς να έχει διαγνωσθεί το σύνδρομο», αναφέρει η ενδοκρινολόγος-διαβητολόγος Παρασκευή Μεντζελοπούλου.

Για τη διάγνωση του συνδρόμου οι γιατροί έχουν στη διάθεσή τους 3 εξετάσεις:

1. Μέτρηση κορτιζόλης στο σάλιο.
2. Μέτρηση επιπέδων κορτιζόλης στα ούρα.
3. Τεστ χαμηλής δόσης δεξαμεθαζόνης: Υπό φυσιολογικές συνθήκες η λήψη δεξαμεθαζόνης προκαλεί μείωση της κορτιζόλης, όμως αν το άτομο πάσχει από σύνδρομο Cushing δεν θα υπάρξει τέτοια μείωση.

Θεραπεύεται το σύνδρομο Cushing;

Ανάλογα με την αιτία που προκαλεί το σύνδρομο Cushing, καθορίζεται και η θεραπευτική μέθοδος που θα ακολουθήσει ο ασθενής. Στην περίπτωση του εξωγενούς συνδρόμου, που είναι το πιο συχνό αλλά και το πιο ακίνδυνο, ο γιατρός μειώνει σταδιακά τη χορήγηση κορτιζόνης και το πρόβλημα υποχωρεί.

Όσον αφορά το ενδογενές σύνδρομο, η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία. Για την αντιμετώπιση του ενδογενούς συνδρόμου ο γιατρός προτείνει τη χειρουργική αντιμετώπιση με αφαίρεση του όγκου που προκαλεί τα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης.

«Η χειρουργική επέμβαση είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων επιτυχημένη και μερικοί μόνο ασθενείς χρειάζονται επιπλέον ειδική φαρμακευτική αγωγή για να επαναφέρουν την κορτιζόλη σε χαμηλά επίπεδα, ή ακτινοθεραπεία για να καταστραφούν πλήρως τα υπολείμματα του όγκου», λέει η κ. Μεντζελοπούλου.

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει και αφαίρεση του ενός ή και των δύο επινεφριδίων, λαπαροσκοπικά.