ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΑΝ ΕΙΣΑΙ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΣ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΣ

Οι χειμερινοί κολυμβητές δεν πτοούνται από τις χαμηλές θερμοκρασίες προκειμένου να νιώσουν την ευεξία της παγωμένης βουτιάς. Αν αυτό τους κάνει καλό ή όχι, μάς το διευκρινίζει ο εξειδικευμένος στην Αθλητική Καρδιολογία, Καρδιολόγος Δρ. Γεώργιος Σταυρουλάκης.  

Την ησυχία του χειμωνιάτικου πλην όμως ηλιόλουστου μεσημεριού σπάει στα δύο ο ήχος μιας βουτιάς, που την ακολουθεί μια κραυγή χαράς. Ή μήπως ξαφνιάσματος; Η μεσήλικας χειμερινή κολυμβήτρια κάνει ήδη τις πρώτες της απλωτές. Ο σύντροφός της την ακολουθεί επιφυλακτικά. Λίγη ώρα μετά λιάζονται παρέα. Θαυμάζω το καθαρόαιμο κατόρθωμά τους: ούτε στολές, ούτε σκουφάκια. Καλοκαιρινό μαγιό και φύγανε!

Όσες φορές κι αν έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι θα συνεχίσω τα μπάνια στη χειμωνιά και την αντάρα, όπως τόσοι χειμερινοί κολυμβητές, οργανωμένοι δε μερικοί σε ομίλους και λέσχες, δεν έχω σπάσει το «φράγμα» της 10ης Νοεμβρίου. Φθινοπωρινή κολυμβήτρια δηλαδή και όχι χειμερινή. Αντίθετα με τη Μαρία την τολμηρή και γενναία φίλη, που τα τελευταία δεκατρία χρόνια δεν βγάζει ποτέ την τσάντα θαλάσσης από το πορτ-μπαγκάζ της. Κι έχει τους λόγους της:

«Μου αρέσει το κρύο, νιώθω καλύτερα στις χαμηλές θερμοκρασίες. Και δεν αγαπώ την πολυκοσμία του καλοκαιριού στις παραλίες. Οι ακτές τον χειμώνα πιο όμορφες. Ο κόσμος που συναντάς είναι αυτός που αγαπάει τη θάλασσα, που απολαμβάνει το νερό. Είναι απόλαυση να κολυμπάς τον χειμώνα. Βγαίνοντας από τη θάλασσα νιώθεις ευεξία. Κι είσαι γεμάτος ενέργεια. Και με άλλους χειμερινούς κολυμβητές που μοιραζόμαστε τις εμπειρίες μας συμφωνούμε: η θάλασσα τον χειμώνα μας τονώνει. Δεν λέω ότι είναι εύκολο να βουτήξεις όταν τα πόδια σου είναι ήδη παγωμένα στέκοντας στην ακροθαλασσιά. Στην αρχή είναι ένα σοκ. Ζορίζεσαι την ώρα της βουτιάς, ακόμη κι αν μπεις σταδιακά, όπως μπαίνω εγώ. Ειδικά από τον Γενάρη και μετά που το νερό είναι παγωμένο…»

EUROKINISSI

Εργαζόμενη γυναίκα η Μαρία, οι βουτιές της χωράνε στα σαββατοκύριακα. Προορισμός ένα απάνεμο και ερημικό λιμανάκι στη Ραφήνα: «Δεν πηγαίνω πολύ πρωί. Περιμένω να έχει ανέβει ο ήλιος για να έχει σπάσει λίγο το κρύο. Όταν το νερό έχει σχετικά καλή θερμοκρασία μπορεί να κολυμπάω ακόμη και είκοσι λεπτά. Αυτός είναι ο μέγιστος χρόνος για μένα. Άλλοι αντέχουν περισσότερο».

Πέρα από την ευεξία τι άλλο τραβάει την πιστή στην κρύα θάλασσα χειμερινή κολυμβήτρια; «Η ιαματική της δράση στο σώμα μου: Τις μέρες που βουτάω δεν υποφέρω καθόλου από μυοσκελετικούς πόνους, ούτε από τις εξάψεις που με επισκέπτονται τακτικά λόγω κλιμακτηρίου. Και το πιο σημαντικό; Κοιμάμαι καλά. Όχι μόνο γιατί λείπουν οι εξάψεις αλλά γιατί είμαι ήρεμη. Δεν είναι ιδέα μου, ούτε απόρροια της ξεκούρασης του σαββατοκύριακου. Μου έχει συμβεί και τις φορές εκείνες που έχω ξεκλέψει χρόνο κι έχω φτάσει αγχωμένη στη Ραφήνα για μια βουτιά».

Στην καρδιά του χειμερινού κολυμβητή

Πολλούς που θέλουν να απολαύσουν τη θάλασσα και στις πιο χαμηλές της θερμοκρασίες τους κρατάει ο φόβος. Τι μπορεί να μας συμβεί αν βουτήξουμε και παραμείνουμε για ώρα στα παγωμένα νερά; Η καρδιά μας αντέχει; Και τελικά τι κερδίζουμε; Και τι κινδυνεύουμε να χάσουμε; Ο Δρ Γεώργιος Σταυρουλάκης, MD, PhD, FESC Καρδιολόγος, με εξειδίκευση στην Αθλητική Καρδιολογία απαντά στις απορίες μας.

EUROKINISSI

–Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν ερχόμαστε σε επαφή με κρύο νερό;

Η  επαφή με το κρύο νερό αποτελεί ένα ιδιαίτερο έντονο ερέθισμα για τον οργανισμό, βασική συνέπεια του οποίου αποτελεί η πτώση της θερμοκρασίας του κεντρικού πυρήνα του σώματος, η οποία στη συνέχεια πυροδοτεί αρκετές αντιδράσεις, ευνοϊκές, αλλά ίσως και κάποιες δυσμενείς. Η ανάγκη διατήρησης της θερμοκρασίας μας, προϋποθέτει κατανάλωση ενέργειας, με συνέπεια ευνοϊκές μεταβολικές επιδράσεις, όπως η βελτίωση του μεταβολισμού των λιπιδίων και της ινσουλίνης, που πιθανώς συνδέονται με την κινητοποίηση ορμονών του στρες, όπως η αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη, που σχετίζεται με την κορτιζόνη και η θυρεοειδοτρόπος.

Έχει επίσης αναφερθεί βελτίωση της ανοσολογικής κατάστασης του οργανισμού, η οποία αποτυπώνεται στους φλεγμονώδεις δείκτες. Ακόμη οι λοιμώξεις του αναπνευστικού μειώνονται και φαίνεται να βελτιώνονται εκδηλώσεις της ινομυαλγίας και άλλων ρευματικών παθήσεων.

Θα πρέπει πάντως να λαμβάνεται υπόψη ότι οι περισσότερες από αυτές τις αναφορές δεν είναι επαρκώς αποδεδειγμένες, ενώ υπάρχει και η πιθανότητα του σφάλματος επιλογής: είναι δηλαδή δεδομένο ότι οι χειμερινοί κολυμβητές είναι έτσι κι αλλιώς υγιέστεροι άνθρωποι και δεν είναι υποχρεωτικά η χειμερινή κολύμβηση η αιτιολογία της καλής τους κατάστασης.

–Έχουν δίκιο οι χειμερινοί κολυμβητές που μιλούν για το αίσθημα της ευεξίας που τους χαρίζουν οι παγωμένες βουτιές;

Η χρόνια έκθεση στο κρύο νερό φαίνεται να προκαλεί βελτίωση της προσαρμοστικότητας  σε στρεσογόνα ερεθίσματα γενικά, ακόμα και σε αυτά που αφορούν την ψυχική σφαίρα, καθώς έχει περιγραφεί αντικαταθλιπτική και αγχολυτική δράση της χειμερινής κολύμβησης. Η χειμερινή κολύμβηση προκαλεί έκλυση ενδορφινών και κινητοποίηση πολλαπλών μυϊκών και άλλων που προσφέρουν αυτό το γενικευμένο αίσθημα ευεξίας.

–Είναι επισφαλές να μπαίνει κανείς με «μια κι έξω» βουτιά στο κρύο νερό;

Η απότομη έκθεση σε κρύο νερό μπορεί να προκαλέσει βρογχόσπασμο σε άτομα με προηγούμενη προδιάθεση άσθματος και εκδήλωση στεφανιαίων επεισοδίων ή αρρυθμιών σε άτομα με αδιάγνωστα καρδιαγγειακά προβλήματα. Ενοχοποιείται κυρίως η απότομη έκθεση και δραματική μεταβολή της θερμοκρασίας και η σημαντική ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος, πράγμα που σημαίνει ότι η σταδιακή επαφή φαίνεται να συμβάλλει στην ασφάλεια. Συμπερασματικά, η σταδιακή και προοδευτική επαφή είναι σαφώς προτιμότερη. Επίσης, είναι σαφές ότι άτομα που έχουν ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων θα πρέπει να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους πριν ξεκινήσουν.

–Πίνω ένα ποτηράκι να ζεσταθώ πριν τη βουτιά

Σφάλμα! Η κατανάλωση αλκοόλ θα πρέπει να αποφεύγεται πριν την κολύμβηση, καθώς μπορεί να επιβαρύνει την εκδήλωση υποθερμίας, κυρίως εξαιτίας της δερματικής αγγειοδιαστολής που προκαλεί το οινόπνευμα.

–Πόσο να μείνω στο νερό;

Ένας πρακτικός κανόνας που κατέχουν οι γνώστες και τηρούν οι περισσότεροι χειμερινοί κολυμβητές καθώς ενδεχομένως έχει εφαρμοσιμότητα, είναι ότι η θερμοκρασία του νερού μπορεί να μεταφράζεται σε λεπτά ασφαλούς παραμονής στο νερό. Για παράδειγμα σε θερμοκρασία νερού 10 βαθμών Κελσίου ασφαλής παραμονή είναι τα 10 λεπτά. Οι αρχάριοι φυσικά πρέπει να εκτίθενται ακόμα λιγότερο. Η βύθιση του κεφαλιού, μειώνει ακόμα περισσότερο την θερμοκρασία του σώματος και προτείνεται μόνο για όσους πρόκειται να κολυμπήσουν εντατικά, ή για εκείνους που  είναι καλυμμένοι με ειδική στολή. Βασικότερος παράγοντας ασφάλειας πάντοτε παραμένει η αναγνώριση αδιαθεσίας ή οποιωνδήποτε συμπτωμάτων, που θα μας κρατήσουν στην ακτή απολαμβάνοντας τη θέα της θάλασσας και όχι το παγωμένο νερό της.