ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου του μαστού είναι μεγάλη. Υπάρχουν όμως σημαντικά βήματα που πρέπει να γίνουν όσο το δυνατόν πιο άμεσα, όπως επισημαίνουν αρμόδιοι φορείς.

Ο Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του μαστού. Τι γίνεται όμως τώρα που τελείωσε; Τι έχει μείνει από τα ροζ κορδελάκια; Διατηρούμε ανάλογη ευαισθητοποίηση ως προς την ενημέρωση τους υπόλοιπους μήνες του χρόνου;

Είχα θέσει το ερώτημα πριν από περίπου δύο χρόνια στο «Άλμα Ζωής», τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γυναικών με Καρκίνο Μαστού. «Πέρα από τις ροζ κορδέλες, είναι επίσης σημαντικό να θυμόμαστε πως η ασθένεια είναι εδώ όλο τον χρόνο, πως οι ασθενείς έχουν ανάγκες και διεκδικήσεις, πως ο προληπτικός έλεγχος σώζει ζωές», μου είχαν απαντήσει. «Πράγματι, υπάρχει ανάγκη υπενθύμισης και επανάληψης των μηνυμάτων».

Φέτος, την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου, οι Σύλλογοι «Άλμα Ζωής» (Πανελλήνιος, Ν. Αχαΐας και Ν. Θεσσαλονίκης) σε συνεργασία με την Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Μαστού (ΕΧΕΜ), την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ) και την Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού (ΕΕΑΜ) κοινοποίησαν στο Υπουργείο Υγείας επιστολή με σημαντικά θέματα που αφορούν τον καρκίνο του μαστού στη χώρα μας. Είχε προηγηθεί σχετικό υπόμνημα προς τον Υπουργό Υγείας.

Στιγμιότυπο από το Greece Race for the Cure 2022, τον συμβολικό αγώνα δρόμου ενάντια στον καρκίνο του μαστού. ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Καρκίνος του μαστού και πρόληψη

Μία από τις επισημάνσεις που γίνονται στην επιστολή αφορά τη δευτερογενή πρόληψη και το Εθνικό Πρόγραμμα Πληθυσμιακού Προσυμπτωματικού Ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», στο πλαίσιο του οποίο έχουν διενεργηθεί μέχρι στιγμής πάνω 40.000 μαστογραφίες. Κανείς δεν αμφισβητεί τη σημασία του, υπήρχε όμως μια βασική ένσταση: ότι περιλαμβάνει μόνο γυναίκες 50-69 ετών που έχουν ενεργοποιήσει την άυλη συνταγογράφηση.

Εκείνο που προτείνεται είναι η επέκταση του προγράμματος σε γυναίκες ηλικίας 45-74 ετών, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επιπλέον, θεωρείται σημαντικό σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος να δρομολογείται ραντεβού με γιατρό του προγράμματος εντός 15 ημερών και εφόσον επιβεβαιώνεται το εύρημα, να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε δημόσια δομή για περαιτέρω εξετάσεις εντός 30 ημερών.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Η επιστολή δεν παραβλέπει τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει έως σήμερα. Ωστόσο, επισημαίνονται δυσλειτουργίες και ελλείψεις που θα έκαναν μεγάλη διαφορά και θα ωφελούσαν χιλιάδες ασθενείς που βιώνουν τη νόσο, χιλιάδες γυναίκες που την έχουν ξεπεράσει και βέβαια τα μέλη των οικογενειών τους.

Οι προτάσεις συνοπτικά

1. Για την επίσπευση των διαδικασιών δημιουργίας του Μητρώου Ασθενών με Καρκίνο Μαστού, προτείνεται η συνεργασία όλων των αρμόδιων επιστημονικών εταιρειών με την ΗΔΙΚΑ, παρέχοντας ένα minimum στοιχείων μητρώου από τον ηλεκτρονικό φάκελο των ασθενών με καρκίνο μαστού που τηρούν τα μέλη τους, εντός ενός πλαισίου διασφάλισης της προστασίας των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

2. Για την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου μαστού, έως ότου δημιουργηθεί εθνική εκστρατεία ενημέρωσης, να υιοθετηθεί η καμπάνια ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο που δημιούργησε η ΕΟΠΕ με τίτλο: «Καμπάνια για την παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου».

3. Για τη δευτερογενή πρόληψη και το Εθνικό Πρόγραμμα Πληθυσμιακού Προσυμπτωματικού Ελέγχου «Φώφη Γεννηματά», με στόχο να ωφεληθεί ο μέγιστος δυνατός αριθμός γυναικών, προτείνεται:

• Το Πρόγραμμα να πλαισιωθεί και να υποστηριχθεί από αντίστοιχη εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης με στόχο να επισημανθεί η σημασία της δευτερογενούς πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης της ασθένειας, το όφελος από τη συμμετοχή των γυναικών στο πρόγραμμα, αλλά και η σημασία του μητρώου που δημιουργείται μέσα από αυτό για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός τεκμηριωμένου και στοχευμένου σχεδίου δράσης ενάντια στον καρκίνο του μαστού.
• Να γίνει πρόσκληση στις αρμόδιες επιστημονικές εταιρείες με στόχο την απαραίτητη αύξηση στον αριθμό των συνεργαζόμενων διαγνωστικών κέντρων και γιατρών και πιστοποίηση των ακτινοδιαγνωστών και των συνεργαζόμενων κέντρων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.
• Σε περίπτωση ύποπτου ευρήματος να δρομολογείται ραντεβού με γιατρό του προγράμματος εντός 15 ημερών και εφόσον επιβεβαιώνεται το εύρημα, να υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε  δημόσια δομή για περαιτέρω εξετάσεις εντός 30 ημερών.
• Οι επιστημονικές εταιρείες ΕΧΕΜ και ΕΟΠΕ να αναλάβουν εκπαίδευση/σεμινάρια σε γενικούς γιατρούς ή παθολόγους που έχουν δηλώσει συμμετοχή στο πρόγραμμα και βρίσκονται στην περιφέρεια ή και σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν καλύπτονται επαρκώς από εξειδικευμένους στον μαστό επαγγελματίες υγείας για την κλινική εξέταση.
• Διασύνδεση του Μητρώου του Προγράμματος με το Μητρώο Ασθενών με Καρκίνο Μαστού για την εξαγωγή τεκμηριωμένων πληροφοριών και την τάση συχνότητας της νόσου και της θνησιμότητας.
• Να γίνει η επέκταση του προγράμματος σε γυναίκες ηλικίας 45-74 ετών, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

4. Για την καλύτερη αντιμετώπιση των γυναικών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, προτείνεται η άμεση ολοκλήρωση της ένταξης των γονιδίων BRCA1 & BRCA2 στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και στη λίστα των αποζημιούμενων βιοδεικτών, ώστε να μπορούν να επωφεληθούν από την εξατομικευμένη θεραπεία, καθώς και πρόβλεψη για κάλυψη της εξέτασης στις/στους συγγενείς των ασθενών πρώτου βαθμού, με στόχο την έγκαιρη διάγνωση των μεταλλάξεων των γονιδίων που δίνουν υψηλά ποσοστά εμφάνισης καρκίνου του μαστού και ωοθηκών.

Το σιντριβάνι της Ομόνοιας στα ροζ. ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ//EUROKINISSI

5. Τονίζεται η ανάγκη επίσπευσης των διαδικασιών δημιουργίας Κέντρων Μαστού Ολοκληρωμένης Φροντίδας, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στη σωστή αντιμετώπιση και διαχείριση της νόσου και των συνεπειών της, στην άρση των δυσκολιών στην πρόσβαση και των υφιστάμενων ανισοτήτων, σε κάθε φάση της νόσου – από τη διάγνωση έως και τη ζωή μετά την ολοκλήρωση των θεραπειών (survivorship).

6. Προτείνεται η θεσμοθετημένη διασύνδεση των Κέντρων και Κλινικών Μαστού με τους Εθελοντικούς Συλλόγους Υποστήριξης Ασθενών.

7. Για την ενίσχυση της πρόσβασης των ασθενών με προχωρημένη/μεταστατική νόσο στις νέες θεραπείες, προτείνεται η συνεργασία με άλλες χώρες στην αξιολόγησή τους με στόχο τη συντομότερη άδεια κυκλοφορίας τους στην Ελλάδα, η ενσωμάτωση των Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων της ΕΟΠΕ, τα οποία ανανεώνονται ανά έτος και περιλαμβάνουν όλες τις καθιερωμένες αλλά και τις νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις και τη διασύνδεσή τους με την ΗΔΙΚΑ, η έγκαιρη έγκριση των φαρμάκων υψηλού κόστους και η βελτίωση του ΣΗΠ, ώστε οι γυναίκες να έχουν άμεση πρόσβαση σε εγκεκριμένες καινοτόμες θεραπείες.

8. Τέλος, προτείνεται η διαμόρφωση ενός νομοθετικού πλαισίου για την παροχή υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας στους ασθενείς που αντιμετωπίζουν ασθένειες απειλητικές για τη ζωή τους.