ΤΙ ΚΡΥΒΕΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΜΙΑ ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ;

Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να χάσεις τις αισθήσεις σου, αλλά ορισμένοι είναι σοβαροί. Ένας καρδιολόγος εξηγεί τι συμβαίνει κατά τη λιποθυμία και επισημαίνει πότε πρέπει να την ελέγξεις περισσότερο.

Μπορεί να έχεις νιώσει κι εσύ την καρδιά σου να χτυπάει δυνατά, όσα βλέπεις γύρω σου να σβήνουν, ο θόρυβος του κόσμου να απομακρύνεται, κρύος ιδρώτας να σε λούζει και τα πόδια σου να μην σε κρατάνε. Αν έτυχε κι έκατσες κάπου με τα πόδια ελαφρώς ανυψωμένα, μάλλον τη γλίτωσες τη λιποθυμία. Αν όχι, τότε σίγουρα ξέρεις πού οδηγούν όλα τα παραπάνω.

Η λιποθυμία, που στην ιατρική ορολογία ονομάζεται –μην τρομάξεις– συγκοπή, οφείλεται στη μείωση της αιμάτωσης και κατά συνέπεια της παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο. Όταν για διάφορους λόγους το οξυγόνο που φτάνει στον εγκέφαλο είναι λιγότερο από το αναγκαίο για τις βασικές λειτουργίες, τότε συμβαίνει η λιποθυμία.

Αν συμβεί ενώ το άτομο κάθεται, μπορεί να γείρει μπροστά, πίσω ή στο πλάι. Αν όμως είναι όρθιο, θα πέσει επειδή θα χαθεί ο μυϊκός τόνος. Επειδή μια πτώση μπορεί να προκαλέσει κάταγμα ή αιμορραγία, το καλύτερο που έχει να κάνει κάποιος όταν αισθάνεται όλα τα παραπάνω συμπτώματα είναι να ξαπλώσει και να σηκώσει τα πόδια του ψηλά, ώστε να αιματωθεί ο εγκέφαλος.

Βλέπεις, το σώμα σου είναι πιο έξυπνο από εσένα: αν είσαι σε ύπτια θέση, ο εγκέφαλός σου μπορεί να λάβει το αίμα και το οξυγόνο που χρειάζεται.

Πόσο αθώα είναι μια λιποθυμία;

«Ένα μεμονωμένο επεισόδιο λιποθυμίας σε ένα νεαρό άτομο συνήθως είναι αθώο και δεν εγείρει ανησυχία», λέει ο καθηγητής Καρδιολογίας Χαρίσιος Μπουντούλας, ο οποίος υπογραμμίζει: «Λιποθυμία είναι η παροδική απώλεια συνείδησης και η ανάκτησή της χωρίς ιατρική παρέμβαση».

iStock

Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, ειδικά όταν υπάρχουν επαναλαμβανόμενα περιστατικά, η λιποθυμία μπορεί να αντανακλά ένα πιο σοβαρό, οργανικό πρόβλημα, γι' αυτό και πρέπει ο ασθενής να το αναφέρει πάντα στον γιατρό του, ώστε να κρίνει εκείνος αν χρειάζεται περισσότερο έλεγχο.

Πότε μπορεί να λιποθυμήσεις;

Ποιες είναι οι πιο συνηθισμένες καταστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε μια αθώα λιποθυμία; Ο κ. Μπουντούλας αναφέρει τις εξής:

• Η ορθοστατική υπόταση, δηλαδή όταν κάποιος σηκωθεί απότομα και πέσει η αρτηριακή του πίεση (ορθοστατική συγκοπή).
• Ο φόβος, το συναισθηματικό στρες και ο πόνος.
• Η θέα του αίματος ή το αίσθημα του τρυπήματος.
• Η έντονη σωματική δραστηριότητα και η υπερβολική ορθοστασία, ιδιαίτερα σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας.
• Ορισμένα φάρμακα, ιδίως αυτά που χορηγούνται για την αρτηριακή πίεση.
• Ο έντονος βήχας, το φτέρνισμα, το τέντωμα ή, σε σπάνιες περιπτώσεις, έπειτα από την τουαλέτα (περιστασιακή συγκοπή).
• Σε περιπτώσεις αφυδάτωσης ή απότομης πτώσης του σακχάρου του αίματος (υπογλυκαιμία).

Πώς σχετίζονται το στρες και οι... βελόνες;

Όταν αγχωνόμαστε, οι παλμοί της καρδιάς μας αυξάνονται. Η αρτηριακή πίεση ανεβαίνει. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση δεν οδηγεί σε λιποθυμία. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, την αυξημένη αρτηριακή πίεση ενδέχεται να ακολουθήσει μια απότομη πτώση, που τελικά μπορεί να προκαλέσει λιποθυμία.

iStock

Όσον αφορά τη λιποθυμία στο μικροβιολογικό κέντρο, οι ψυχολόγοι την αποδίδουν σε ένα αρχέγονο ένστικτο επιβίωσης απέναντι στη θέα μιας απειλής από αιχμηρό αντικείμενο. Συνδέουν την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης με το αυτόματο αντανακλαστικό της επιβίωσης «fight, flight or freeze» απέναντι σε έναν κίνδυνο (να παλέψω, να φύγω μακριά ή να κοκκαλώσω, προκειμένου να σωθώ).

Η εξήγηση ανήκει στον Αμερικανό καθηγητή κλινικής ψυχολογίας Tyler C. Ralston και πρακτικά σημαίνει ότι ο άνθρωπος που απειλείται παρουσιάζεται στον επιτιθέμενο ως «νεκρός», με αποτέλεσμα εκείνος να αποσύρεται. Επιπλέον, η πτώση του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης πιστεύεται ότι είναι ευεργετική για την επιβράδυνση της αιμορραγίας, εάν κάποιος λιποθυμήσει από απώλεια αίματος. Με αυτόν τον τρόπο η λιποθυμία επέτρεπε στους τραυματισμένους να αποφύγουν τον θάνατο από αιμορραγία. Με το πέρασμα των ετών δημιουργήθηκε το γονίδιο της «λιποθυμίας».

Ποιοι είναι οι πιο σοβαροί λόγοι μιας λιποθυμίας;

Τις περισσότερες φορές, η απώλεια της συνείδησης οφείλεται στους λόγους που προαναφέραμε. Υπάρχουν όμως και ελάχιστες περιπτώσεις που μια λιποθυμία μπορεί να συνδέεται αιτιολογικά με κάτι πιο σοβαρό όπως: Καρδιαγγειακά αίτια, για παράδειγμα αρρυθμίες, βαλβιδοπάθειες κ.λπ. Νευρολογικά αίτια, για παράδειγμα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επιληπτική κρίση, κάκωση σε κάποιο σημείο του εγκεφάλου ή ακόμη και καρκίνος. Σπάνια είδη λιποθυμίας, όπως τα λεγόμενα drop attacks, που παρουσιάζονται συνήθως σε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι ότι οι ασθενείς πέφτουν μπροστά.

iStock

Τι να κάνεις αν δεις κάποιον λιπόθυμο

• Να τον ξαπλώσεις σε οριζόντια θέση και να προσπαθήσεις να σηκώσεις ψηλά τα πόδια του, ώστε να αυξηθεί η αιμάτωση στον εγκέφαλο.
• Να ελέγξεις αν κατά την πτώση έχει χτυπήσει.
• Χαλάρωσε τα ρούχα του, ώστε να μπορεί να αναπνέει ανεμπόδιστα και να ανακτήσει γρήγορα το οξυγόνο του.
• Προσπάθησε να εφαρμόσεις εξωτερικά ερεθίσματα, όπως απαλά χτυπήματα ή ένα έντονο άρωμα, για να τον βοηθήσεις να ανακτήσει γρηγορότερα τις αισθήσεις του.