ΤΙ ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙΣ ΝΑ ΧΑΣΕΙΣ ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΚΟΙΜΑΣΑΙ ΚΑΛΑ ΤΟ ΒΡΑΔΥ

Νέα μελέτη έδειξε ότι μία συγκεκριμένη λειτουργία του εγκεφάλου επιδεινώνεται σημαντικά όταν ο ύπνος διαταράσσεται συστηματικά.

Γνωρίζουμε ήδη καλά πως ο κακός βραδινός ύπνος επιβαρύνει τόσο την πνευματική μας διαύγεια όσο και τις σωματικές μας δυνατότητες, όμως νέα δεδομένα υπογραμμίζουν ότι τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει στον εγκέφαλό μας είναι πολύ πιο συγκεκριμένα και ανησυχητικά.

Αυτό τουλάχιστον έδειξε έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature, για τις ανάγκες της οποίας πραγματοποιήθηκαν πειράματα σε αρουραίους. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ένα πολύτιμο εγκεφαλικό σήμα που συνδέεται με τη μακροπρόθεσμη μνήμη φάνηκε να παραπαίει στους αρουραίους όταν στερούνται ώρες ύπνου.

Αυτό μπορεί να συμβάλλει στην εξήγηση του γιατί ο κακός βραδινός ύπνος διαταράσσει τον σχηματισμό της μνήμης. Μάλιστα, όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες, ακόμα και μία νύχτα κανονικού ύπνου έπειτα από έναν κακό ύπνο δεν είναι αρκετή για να διορθώσει αυτό το σήμα του εγκεφάλου.

«Τα αποτελέσματα αυά δείχνουν κάτι πολύ σημαντικό», λέει η νευροεπιστήμονας Loren Frank από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια. «Αποτελούν ένα κομβικό παράθυρο για την επεξεργασία της μνήμης και αποδεικνύουν πως όταν τη χάσεις, την έχασες».

Την ίδια ώρα, οι επικεφαλής της μελέτης ελπίζουν ότι με τα συμπεράσματα αυτά θα μπορέσουν πιο εύκολα να οδηγηθούν σε θεραπείες με στόχο να βελτιώσουν τη μνήμη.

iStock

Πώς ο κακός ύπνος επηρεάζει τη μνήμη

Για να κατανοήσει πώς ο κακός ύπνος επηρεάζει τη μνήμη, η επιστημονική ομάδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Michigan που πραγματοποίησε τη μελέτη κατάγραψε την εγκεφαλική δραστηριότητα επτά αρουραίων καθώς μετακινούνταν σε έναν λαβύρινθο για διάστημα μερικών εβδομάδων. Οι επιστήμονες ανά διαστήματα διέκοπταν τον ύπνο κάποιων αρουραίων, ενώ άφηναν τους άλλους να κοιμηθούν όσο ήθελαν.

Ανακάλυψαν, λοιπόν, πως οι αρουραίοι τους οποίους ξυπνούσαν κατ’ επανάληψη είχαν παρόμοια ή και υψηλότερα επίπεδα δραστηριότητας έντονων εγκεφαλικών κυμάτων (αυτά που συμβαίνουν κατά τον βαθύ ύπνο), συγκριτικά με αυτούς που κοιμούνταν κανονικά. Ωστόσο, η πυροδότηση αυτών των κυμάτων ήταν πιο αδύναμη και λιγότερο οργανωμένη, δείχνοντας στη συνέχεια σημαντική μείωση στην επικοινωνία των εγκεφαλικών τους νευρώνων. Με λίγα λόγια, έπειτα από δύο 24ωρα, οι αρουραίοι δεν ήταν σε θέση να ανταπεξέλθουν αποτελεσματικά στη διαδρομή του λαβύρινθου.

iStock

Η μελέτη αυτή καθιστά σαφές ότι «οι αναμνήσεις συνεχίζουν να υπόκεινται σε από τον εγκέφαλο αφού βιωθούν, και ότι η επεξεργασία μετά την εμπειρία είναι πραγματικά σημαντική», λένε οι επικεφαλής της μελέτης. Προσθέτουν ότι αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί π.χ. το να ξενυχτάς πριν από τις εξετάσεις διαβάζοντας μπορεί να αποτελεί μια αναποτελεσματική στρατηγική.

Οι επιστήμονες κατέληξαν, όμως, και σε κάτι ακόμα: Η ποιότητα ύπνου μας μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που οι εμπειρίες μας εισέρχονται στη μνήμη μας ενώ είμαστε ξύπνιοι. Είναι πιθανό, δηλαδή, τα αποδιοργανωμένα εγκεφαλικά κύματα των ατόμων που στερούνται ύπνου να μην τους επιτρέπουν να επισημάνουν αποτελεσματικά τις εμπειρίες τους για να τις καταχωρήσουν στη μακροπρόθεσμη μνήμη. Ως αποτέλεσμα, μπορεί να μην είναι σε θέση να επανέλθουν σε αυτές αργότερα.

Στον αντίποδα, αν η διαταραχή ύπνου μπορεί να αποτρέψει την είσοδο των αναμνήσεων στη μακροπρόθεσμη αποθήκευση, αυτό μπορεί να φανεί χρήσιμο στους επιστήμονες προκειμένου να βοηθήσουν άτομα που έχουν πρόσφατα βιώσει κάτι τραυματικό, ώστε να μπορέσουν να απαλλαγούν από αυτό.