ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ «ΚΑΓΚΟΥΡΟ» ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΝΑ ΠΡΟΩΡΟ ΜΩΡΟ;

Η 17η Νοεμβρίου έχει οριστεί ως παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τις πρόωρες γεννήσεις. Ξέρατε όμως ότι για την επιβίωση αυτών των μικρών και εύθραυστων μωρών μπορεί να κάνει τη διαφορά μια αγκαλιά με το όνομα «καγκουρό»;

Για τους περισσότερους γονείς, η αγκαλιά με το νεογέννητο μωρό τους είναι κάτι αυτονόητο. Για τους γονείς όμως με πρόωρα μωρά αυτό δεν ισχύει. Δεν είναι δεδομένο ότι θα πάρουν το μωρό τους αγκαλιά μόλις γεννηθεί, καθώς για την επιβίωσή του συνήθως είναι απαραίτητη η άμεση μεταφορά του σε θερμοκοιτίδα.

Τα μωρά που γεννιούνται πρόωρα, δηλαδή πριν από την 37η εβδομάδα κύησης, κάθε χρόνο ξεπερνούν το 10%. Καθώς η προωρότητα μπορεί να επηρεάσει τη ζωή τους με αρκετά προβλήματα υγείας και να απειλήσει ακόμη και την επιβίωσή τους, το παραμικρό έχει νόημα, ακόμη και μια αγκαλιά.

Πήρα αγκαλιά την πρόωρη κόρη μου σε ηλικία 40 ημερών, μέσα στη μονάδα που νοσηλευόταν, φορώντας ποδιά, μάσκα, ποδονάρια και τρέμοντας μην της προξενήσω κάποια ζημιά, καθώς ήταν πολύ εύθραυστη.

iStock

Μερικά χρόνια αργότερα πληροφορήθηκα ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε αυτή η πρώτη αγκαλιά να είχε γίνει αλλιώς. Έμαθα για τη θεραπευτική αγκαλιά «καγκουρό» που εφαρμόζεται ευρέως στις μονάδες νοσηλείας νεογνών και είναι σχεδόν μαγική.

Ξέρετε τι μπορεί να προσφέρει μια αγκαλιά σε έναν τόσο δα άνθρωπο;

• Μπορεί να μειώσει χρονικά την αίσθηση του πόνου.
• Να βελτιώσει τον ρυθμό της αναπνοής και την ποιότητα του ύπνου.
• Να βοηθήσει στην εδραίωση του θηλασμού.
• Να οδηγήσει σε ταχύτερη και πιο ολοκληρωμένη ανάπτυξη.

Τι προσφέρει σε έναν μεγαλύτερο, που τυχαίνει εκείνες τις ημέρες να αισθάνεται τόσος δα; Να μειώσει το στρες και να αυξήσει το γάλα της μητέρας. Η αγκαλιά είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στο τραυματικό στρες που βιώνουν οι γονείς των οποίων το παιδί νοσηλεύεται στη μονάδα. Και μάλλον η αγκαλιά είναι το πιο ισχυρό αντίδοτο στο τραυματικό στρες εφ' όρου ζωής.

Τι είναι η αγκαλιά «καγκουρό» και γιατί θεραπεύει

Τα οφέλη της αγκαλιάς «καγκουρό», που επινοήθηκε στην Κολομβία στα τέλη της δεκαετίας του 1970, πλέον είναι γνωστά και αποδεκτά από το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας. Πρόκειται για τη δέρμα-με-δέρμα επαφή του μωρού με τον γονέα, μια αγκαλιά δηλαδή όπου το μωρό ακουμπάει στο γυμνό στήθος της μητέρας ή και του πατέρα του.

Έχει μάλιστα αναγνωριστεί και προταθεί παγκοσμίως ως σωτήρια παρέμβαση. Μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες υποθερμίας και σήψης σε πρόωρα και ελλιποβαρή βρέφη, ενώ προωθεί επίσης τη γνωστική και κινητική ανάπτυξη του μωρού, τη γονική ψυχική υγεία και τον δεσμό γονέα-βρέφους.

Επιπλέον, η πρακτική του καγκουρό ενθαρρύνει τον θηλασμό, προσφέροντας διατροφικά οφέλη για το μωρό. Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι η έναρξή της εντός 72 ωρών από τη γέννηση, ανεξάρτητα από την κλινική σταθερότητα, μειώνει τον κίνδυνο θνησιμότητας κατά 25%.

. iStock

Με τις ευλογίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας

Όλα τα παραπάνω αναφέρονται στην ιστοσελίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που τον Μάιο του 2023 εξέδωσε για πρώτη φορά οδηγίες, ζητώντας από τα νοσηλευτικά ιδρύματα όλου του κόσμου να συμπεριλάβουν τη Φροντίδα Καγκουρό στις πρακτικές τους και να τη θέσουν ως βασική προτεραιότητα στα θεραπευτικά τους πρωτόκολλα.

Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ. τα βασικά στοιχεία που ορίζουν το Kangaroo Mother Care (όπως είναι η επιστημονική ονομασία της πρακτικής) είναι:

1. Συνεχής και παρατεταμένη επαφή δέρμα με δέρμα (8-24 ώρες την ημέρα), που ξεκινά αμέσως μετά τη γέννηση.
2. Αποκλειστικός θηλασμός, εφόσον είναι εφικτός.
3. Έγκαιρη έξοδος από τη μονάδα εντατικής θεραπείας νεογνών (ΜΕΝΝ), με στενή παρακολούθηση και περαιτέρω επαφή δέρμα με δέρμα.

Βλέπετε, η αγκαλιά καγκουρό δεν είναι απαραίτητη μόνο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας, αλλά και μετά, στο σπίτι, όλους τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού.

Μάλιστα, η  Δρ. Αγγελική Νίκα, Παιδίατρος - Νεογνολόγος, Διευθύντρια της Μονάδας Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του Νοσοκομείου Παίδων «Π.&Α. Κυριακού», τη συστήνει ως Νο 1 συμβουλή για την υγεία του μωρού σε παλιότερη συνέντευξή της στο OW.

Μακροπρόθεσμα οφέλη

Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια διερευνήθηκαν και τα μακροπρόθεσμα οφέλη αυτής της πρακτικής, τα οποία αποκάλυψε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Pediatric Research. Σύμφωνα με αυτά, αποδείχτηκε ότι τα παιδιά στα οποία είχε εφαρμοστεί η μέθοδος καγκουρό:

• Είχαν υψηλότερο δείκτη IQ σε σχέση με τα άλλα παιδιά και είχαν περισσότερες επιτυχίες.
• Είχαν λιγότερες απουσίες στο σχολείο, μικρότερη επιθετικότητα και ανέπτυξαν καλύτερη κοινωνική συμπεριφορά.
• Είχαν καλύτερη ανάπτυξη της φαιάς ουσίας και του εγκεφαλικού φλοιού όπως έδειξαν οι εξετάσεις με μαγνητικούς τομογράφους, που σημαίνει ότι ανέπτυξαν καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία.

Αν λοιπόν είναι κάτι τόσο καλό, γιατί ο Π.Ο.Υ. νιώθει την ανάγκη να υπογραμμίσει και να επιβάλλει την εφαρμογή του; Επειδή η Φροντίδα Καγκουρό δεν εφαρμόζεται ούτε σε όλες τις χώρες, ούτε σε όλες τις μονάδες.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Από την προσωπική μου εμπειρία και γνώση, λιγοστές είναι οι μονάδες που εφαρμόζουν τη Φροντίδα Καγκουρό στην Ελλάδα. Ρωτήσαμε τη Μαρία Λιβιεράτου, MSc, μαία στη Μ.Ε.Ν.Ν του Π.Γ.Ν. Αττικόν γιατί συμβαίνει αυτό και μας απάντησε: «Λόγω έλλειψης προσωπικού και χρόνου, λόγω ανεπαρκούς εκπαίδευσης και γνώσεων του προσωπικού, λόγω έλλειψης πόρων, αλλά και ενσυναίσθησης και, σε ελάχιστες περιπτώσεις, λόγω γονικής απροθυμίας».

Σύμφωνα με την ίδια, για να εφαρμοστεί η Φροντίδα Καγκουρό χρειάζεται επαρκής αριθμός ευαισθητοποιημένου και καταρτισμένου νοσηλευτικού προσωπικού, κατάλληλη θερμοκρασία, χαμηλός φωτισμός, μειωμένα ακουστικά ερεθίσματα, μια άνετη πολυθρόνα για τον γονέα και ένα σκέπασμα για το νεογνό. Προσωπικά, θα πρόσθετα ως απαραίτητες προϋποθέσεις και την προθυμία εκ μέρους του υγειονομικού προσωπικού.

Όμως το «καγκουρό» δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα ανεξαιρέτως τα πρόωρα μωρά. Γίνεται εξατομικευμένη αξιολόγηση, ανάλογα με την περίπτωση. «Ειδικά στις περιπτώσεις που έχουμε νεογνό με πολύ χαμηλό βάρος γέννησης, στα 3 πρώτα 24ωρα, ή νεογνό που φέρει ομφαλικά αγγεία, ή αμέσως μετά από μια επεμβατική διαδικασία, όπως η αποσωλήνωση» εξηγεί η κ. Λιβιεράτου.

«Η μέθοδος καγκουρό δεν θα εφαρμοστεί σε ένα ασταθές αναπνευστικά και κλινικά νεογνό, ενώ αποφεύγεται στα νεογνά που φέρουν συσκευή παροχέτευσης billow. Mπορεί όμως να εφαρμοστεί ακόμη και σε διασωληνωμένα βρέφη, εφόσον είναι αναπνευστικά και κλινικά σταθερά», συμπληρώνει.

Φυσικά για να γίνει κάτι τέτοιο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Υπάρχουν πρωτόκολλα που περιγράφουν την ασφαλή μεταφορά του νεογνού από τη θερμοκοιτίδα στον γονέα: «Ένα σημαντικό σημείο είναι ότι πρέπει να υπάρχουν 2 μέλη νοσηλευτικού προσωπικού στις περιπτώσεις των διασωληνωμένων νεογνών για να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες αποσωλήνωσης», εξηγεί η κ. Λιβιεράτου.

Πώς όμως να συμβούν όλα τα παραπάνω, όταν οι περισσότερες μονάδες στην Ελλάδα έχουν ελάχιστους νοσηλευτές και πολλά μωρά; Πώς να υπάρξουν συνθήκες ηρεμίας, όταν τα μηχανήματα υποστήριξης του κάθε μωρού, στην κάθε θερμοκοιτίδα είναι από μόνα τους θορυβώδη; Και ποιος να μπορέσει να εκπαιδευτεί σχετικά, όταν σε έναν νοσηλευτή αντιστοιχούν περίπου 5 μωρά;