ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ;

Υπάρχουν προσωπικότητες που κινδυνεύουν περισσότερο από άνοια και άλλες που κινδυνεύουν λιγότερο, λένε οι ειδικοί. Εσύ σε ποια κατηγορία ανήκεις;

Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σου μπορεί να αποτελούν παράγοντα για το εάν, μεγαλώνοντας, θα αναπτύξεις ήπια γνωστική εξασθένηση, κοινώς άνοια;

Κι όμως, ισχύει! Ορισμένα χαρακτηριστικά αντανακλούν σχετικά σταθερά πρότυπα σκέψης και συμπεριφοράς, που μπορεί σωρευτικά να μας οδηγήσουν στο να σκεφτόμαστε και να συμπεριφερόμαστε με θετικό ή αρνητικό τρόπο.

«Η συσσώρευση εμπειριών κατά τη διάρκεια της ζωής μας μπορεί να επηρεάσει το πόσο ευάλωτοι είμαστε σε συγκεκριμένες ασθένειες ή διαταραχές ή να συμβάλει στη διαμόρφωση ατομικών διαφορών όσον αφορά την ανθεκτικότητά μας απέναντι σε νευρολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία», λέει η Tomiko Yoneda από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Βικτώρια στον Καναδά.

Ποια προσωπικότητα συνδέεται με την άνοια

Ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τη Yoneda ανέλυσαν την προσωπικότητα σχεδόν 2.000 ατόμων, οι οποίοι συμμετείχαν στη διαχρονική μελέτη «Rush Memory and Aging Project», που ξεκίνησε το 1997. Έπειτα, εξέτασαν τον ρόλο που παίζουν τρία βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας στο πώς αντιμετωπίζουμε τη γνωστική έκπτωση που παρατηρείται καθώς τα χρόνια περνούν:

• ευσυνειδησία,
• εξωστρέφεια,
• νευρωτισμός.

iStock

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Journal of Personality and Social Psychology»:

• Άτομα οργανωμένα, με υψηλά επίπεδα αυτοπειθαρχίας, ενδέχεται να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ήπια γνωστική εξασθένηση καθώς γερνούν.
• Άτομα κυκλοθυμικά ή συναισθηματικά ασταθή φαίνεται να έχουν περισσότερες.
• Οι συμμετέχοντες που σημείωσαν είτε υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα της ευσυνειδησίας είτε χαμηλή βαθμολογία στην κλίμακα του νευρωτισμού είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ήπια γνωστική εξασθένηση κατά τη διάρκεια της μελέτης. Ωστόσο, καθώς τα επίπεδα νευρωτισμού αυξάνονταν, τόσο αυξανόταν ο κίνδυνος γνωστικής έκπτωσης.
• Αν και δεν βρέθηκε συσχέτιση μεταξύ εξωστρέφειας και εντέλει της ανάπτυξης ήπιας γνωστικής εξασθένησης, οι συμμετέχοντες που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στην εξωστρέφεια έτειναν να διατηρούν ομαλή γνωστική λειτουργία περισσότερο από άλλους.

Τα άτομα με υψηλή επίπεδα ευσυνειδησίας τείνουν να είναι υπεύθυνα, οργανωμένα, εργατικά και να εστιάζουν στο στόχο τους. Όσοι έχουν υψηλή βαθμολογία στον νευρωτισμό (σχετίζεται με το άγχος) έχουν χαμηλή συναισθηματική σταθερότητα και τάση για εναλλαγές της διάθεσης, άγχος, κατάθλιψη, αμφιβολία για τον εαυτό τους, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι εξωστρεφείς αντλούν ενέργεια από τη συναναστροφή τους με άλλους ανθρώπους και τον έξω κόσμο, και τείνουν να είναι ενθουσιώδεις, φιλόξενοι, ομιλητικοί.

Unsplash Maria Lupan

Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι

Τι σημαίνουν πρακτικά τα παραπάνω; Ότι ένα άτομο 80 ετών με υψηλή ευσυνειδησίαμπορεί να ζήσει σχεδόν δύο επιπλέον χρόνια χωρίς γνωστικά προβλήματα σε σύγκριση με ένα άτομο με χαμηλή ευσυνειδησία. Επίσης, οι εξωστρεφείς φάνηκε να διατηρούν σε καλή κατάσταση τις νοητικές τους ικανότητες περίπου ένα χρόνο παραπάνω. Αντίθετα, ο υψηλός νευρωτισμός φάνηκε να «κλέβει» τουλάχιστον έναν χρόνο υγιούς γνωστικής λειτουργίας.

Επιπλέον, άτομα με χαμηλότερα επίπεδα νευρωτισμού και υψηλότερα επίπεδα εξωστρέφειας είχαν περισσότερες πιθανότητες να ανακάμψουν γνωστικά μετά από διάγνωση ήπιας γνωστικής εξασθένησης.

Η παραπάνω μελέτη δεν είναι η πρώτη που υποστηρίζει μια σύνδεση μεταξύ προσωπικότητας και άνοιας. Περίπου έναν χρόνο πριν, δημοσίευση στο «Journal of Research in Personality» ανέφερε ότι οι άνθρωποι που είναι πιο ανοιχτοί, πιο ευσυνείδητοι και λιγότερο νευρωτικοί αποδίδουν καλύτερα γνωστικά στα τεστ και βιώνουν λιγότερη γνωστική έκπτωση με την πάροδο του χρόνου.