Η ΓΗΡΑΝΣΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΕΠΙΤΑΧΥΝΕΤΑΙ ΣΤΑ 44: ΠΟΙΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΗ ΦΡΕΝΑΡΕΙ;

Μια νέα ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε ότι η απότομη γήρανση του εγκεφάλου στα 44 έτη μπορεί να επιβραδυνθεί με τη λήψη ενός συγκεκριμένου συμπληρώματος.

Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ κατέληξε στο ότι οι ηλικίες στις οποίες ο μέσος άνθρωπος εμφανίζει τα πιο δραματικά σημάδια γήρανσης είναι τα 44 και τα 60 έτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές, τότε εντοπίζονται τα πιο μεγάλα κύματα αλλαγών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως μυοσκελετικά προβλήματα, μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Στα 44, όμως, φαίνεται πως αρχίζει σχετικά απότομα και η γήρανση του εγκεφάλου, η οποία εξελίσσεται ταχέως μέχρι τα 67, οπότε σταθεροποιείται. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε νευροεπιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 3 Μαρτίου 2025 στο επιστημονικό περιοδικό PNAS, η οποία έδειξε επίσης ότι η γήρανση του εγκεφάλου συνδέεται με την αντίσταση στην ινσουλίνη, που σημαίνει ότι τα κύτταρα χρειάζονται περισσότερη ινσουλίνη από ό,τι συνήθως για να διατηρήσουν υπό έλεγχο το σάκχαρο του αίματος.

Προχώρησε, επίσης, σε μία ακόμα ενδιαφέρουσα ένδειξη: τα συμπληρώματα με κετόνες μπορεί να προσφέρουν κάποια προστασία έναντι ορισμένων μορφών γήρανσης του εγκεφάλου.

iStock

Τι είναι οι κετόνες και τι ρόλο παίζουν στη γήρανση του εγκεφάλου

Οι κετόνες είναι ενώσεις στο σώμα που λειτουργούν ως εναλλακτική πηγή καυσίμου αντισταθμίζοντας τα σάκχαρα. Αν ο εγκέφαλος γερνά επειδή δεν λαμβάνει αρκετά σάκχαρα, οι κετόνες μπορούν να βοηθήσουν στην κάλυψη του κενού. Μπορούν, δηλαδή, να χρησιμοποιηθούν για την ταχεία αύξηση της διαθεσιμότητας κετονοσωμάτων, χωρίς το άτομο να χρειάζεται να ακολουθήσει κετογονική δίαιτα. Τα συμπληρώματα αυτά είναι εδώ και χρόνια διαθέσιμα σε καταστήματα με συμπληρώματα διατροφής, είτε σε σκόνη είτε σε χάπια. Συχνά προτείνονται, μάλιστα, και ως συμπληρώματα που ενισχύουν την καύση λίπους. Ωστόσο, λένε οι επιστήμονες που προχώρησαν σε αυτή την ανακάλυψη, χρειάζεται πολλή περισσότερη έρευνα ως προς την επίδρασή τους στον εγκέφαλο, οπότε κανείς θα πρέπει να λάβει την έγκριση του θεράποντος ιατρού του πριν αποφασίσει να βάλει τις κετόνες ως συμπλήρωμα στη διατροφή του.

Για τις ανάγκες της μελέτης τους, οι επιστήμονες εξέτασαν μαγνητικές εγκεφάλου χιλιάδων ατόμων, ηλικίας από 18 έως 90 ετών, κάποιοι εκ των οποίων εμφάνιζαν αντίσταση στην ινσουλίνη και άλλοι όχι. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι άτομα στα 40 τους με υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα παρουσίαζαν ταχύτερη γήρανση του εγκεφάλου σε σύγκριση με άτομα της ίδιας ηλικίας χωρίς σημάδια αντίστασης στην ινσουλίνη. «Σε καμία περίπτωση δεν περιμέναμε ότι η διαδικασία γήρανσης τους εγκεφάλου θα ξεκινούσε σε τόσο μικρή ηλικία», σχολιάζει στο Live Science η επικεφαλής της μελέτης, νευροεπιστήμονας στο Stony Brook University, Lilianne Mujica-Parodi.

Σε όλες τις μαγνητικές βρέθηκε επίσης ότι ορισμένα μέρη του εγκεφάλου γερνούσαν πιο γρήγορα από άλλα, έτσι οι ερευνητές αναρωτήθηκαν αν αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου μπορεί να εξαρτώνται περισσότερο από την παραγωγή ινσουλίνης. Για τους επιστήμονες είναι γνωστό ότι μια πρωτεΐνη που ονομάζεται GLUT4 βασίζεται στην ινσουλίνη για να μεταφέρει σάκχαρα στα κύτταρα. Έτσι, η ομάδα στράφηκε στον Allen Brain Atlas, έναν πραγματικό άτλαντα του εγκεφάλου που περιλαμβάνει δεδομένα για τη δραστηριότητα του γονιδίου GLUT4, και διαπίστωσε ότι οι περιοχές ταχείας γήρανσης εξαρτώνται περισσότερο από αυτό. Συνεπώς, επιβεβαίωσαν ότι η υψηλή παραγωγή ινσουλινής γερνά ταχύτερα τον εγκέφαλο.

Από την άλλη, οι περιοχές του εγκεφάλου που καθυστερούν τη γήρανση φάνηκε να έχουν υψηλότερα επίπεδα μιας πρωτεΐνης που έχει την ιδιότητα να μετακινεί τις κετόνες στα κύτταρα, υποδηλώνοντας ότι αυτές οι περιοχές χρησιμοποιούν κετόνες ως εναλλακτική πηγή ενέργειας.

iStock

Οι κετόνες ενδεχομένως βοηθούν περισσότερο άτομα ηλικίας 40-59 ετών

Για να ελεγχθεί αν τα συμπληρώματα με κετόνες μπορεί να επιβραδύνουν τη γήρανση του εγκεφάλου, η ομάδα επιστράτευσε 53 άνδρες και 48 γυναίκες ηλικίας 20 έως 79 ετών, που υποβλήθηκαν σε μαγνητική εγκεφάλου έπειτα από νηστεία για μια νύχτα, για να στερήσουν από τον εγκέφαλο τη ζάχαρη.

Μισή ώρα μετά τη μαγνητική, οι συμμετέχοντες έλαβαν είτε ένα ρόφημα γεμάτο κετόνες είτε ένα ζαχαρούχο ρόφημα με τον ίδιο αριθμό θερμίδων. Τριάντα λεπτά μετά, όσο χρειάζεται για να φτάσει η εκάστοτε πηγή ενέργειας στον εγκέφαλο, υποβλήθηκαν σε μαγνητική ξανά.

Στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το ρόφημα με κετόνες φάνηκε να μειώνει τις διαταραχές του εγκεφαλικού δικτύου που συνδέονται με τη γήρανση, ενώ το ρόφημα με γλυκόζη όχι.

Μάλιστα, το ρόφημα με κετόνες είχε τη μεγαλύτερη επίδραση σε άτομα ηλικίας 40 έως 59 ετών – πάνω από 80% υψηλότερη από ό,τι στους νεότερους ενήλικες, ηλικίας 20 έως 39 ετών. Είχε όμως τη μικρότερη επίδραση στην ηλικιακή ομάδα 60 έως 79 ετών. Αυτό μπορεί να υποδηλώνει ότι, εάν τα συμπληρώματα με κετόνες αποδειχθούν αποτελεσματικά για την επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου, ίσως είναι απαραίτητη η έγκαιρη παρέμβαση.

Φυσικά, στα συμπεράσματα αυτά οι ειδικοί κατέληξαν έχοντας εξετάσει τα αποτελέσματα μόνο σε μικρό χρονικό διάστημα. Δεν παρακολούθησαν, δηλαδή, την επίδραση των κετονών στην εγκεφαλική γήρανση σε βάθος χρόνου, ούτε διεξήγαγαν γνωστικά τεστ. Επίσης, εξέτασαν μόνο συγκεκριμένα δεδομένα σαρώσεων, τα οποία μπορεί να μην αντικατοπτρίζουν όλες τις πτυχές της γήρανσης του εγκεφάλου, επομένως δεν γνωρίζουμε εάν τέτοια συμπληρώματα θα βοηθούσαν γενικά.

Σε κάθε περίπτωση, κατέληξαν οι ειδικοί, μελλοντικές μελέτες θα δώσουν περισσότερες πληροφορίες. Αν, μάλιστα, τα συμπληρώματα με κετόνες αντισταθμίζουν την αντίσταση στην ινσουλίνη, αυτό θα είναι το καλύτερο μέτρο που θα μπορούν να λάβουν οι άνθρωποι για να αποφύγουν την ανάπτυξη αντίστασης στην ινσουλίνη εξαρχής. Και θα μπορούν να το πετύχουν απλά μέσω διατροφικών αλλαγών.