ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΟΡΘΟΣΤΑΤΙΚΗΣ ΤΑΧΥΚΑΡΔΙΑΣ: ΦΤΑΙΕΙ Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ;

Το Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας έχει συμπτώματα που θα μπορούσαν να αποδοθούν και σε άλλες αιτίες, ενώ από την πανδημία και μετά έχουν αυξηθεί τα κρούσματα.

Όταν ένα άτομο σηκώνεται όρθιο από ξαπλωμένη θέση, τα αγγεία συστέλλονται ώστε να πάει περισσότερο αίμα στον εγκέφαλο. Έτσι, αντισταθμίζεται η προς τα κάτω μετατόπιση του αίματος, προκειμένου να υπάρχει αιμάτωση σε όλα τα ζωτικά όργανα.

Ωστόσο, αν όταν σηκώνεσαι νιώθεις ζάλη, δυσφορία στο στήθος (από τους αυξημένους παλμούς στην καρδιά), αστάθεια, τάση λιποθυμίας και στιγμιαία έλλειψη συγκέντρωσης για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα, κάτι δεν πάει καλά. Μπορεί να ακούσεις από γιατρό ότι ίσως είναι υπόταση, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι.

Εφόσον τα συμπτώματα επιμείνουν αφού ξαπλώσεις και ηρεμήσεις, μπορεί να έχεις διαταραχή άγχους. Αν όμως εξαφανιστούν, μάλλον οφείλεται σε ένα σύνδρομο που απασχολεί την ιατρική κοινότητα πολύ πιο έντονα τελευταία. Η αγγλική ορολογία είναι POTS, αρκτικόλεξο από τις λέξεις Postural Orthostatic Tachycardia Syndrome, γνωστό στα ελληνικά ως Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας.

Πρόκειται για ανώμαλη απόκριση του αυτόνομου νευρικού συστήματος, το οποίο ρυθμίζει ακούσιες λειτουργίες, όπως ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση και η πέψη. Μολονότι το Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας υπάρχει δεκαετίες, έλαβε διακριτό διαγνωστικό κωδικό στις ΗΠΑ μόλις τον Οκτώβριο του 2022.

Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας και Covid-19

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, το Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας είχε εμφανιστεί στο 30% ασθενών με Covid-19, που είχαν έντονα συμπτώματα τρεις μήνες μετά τη μόλυνση τους. Όπως αναφέρει σχετική κλινική μελέτη που δημοσιεύτηκε στις αρχές Μαρτίου του 2023, σε κάποιες περιπτώσεις αναπτύχθηκε μετά τη χορήγηση εμβολίου κατά της Covid-19. Είναι βέβαιο ότι χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητή η σύνδεση.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όπως και να ’χει, οι εκτιμήσεις θέλουν τους ανθρώπους που ζουν με POTS να έχουν διπλασιαστεί από την αρχή της πανδημίας και να είναι κυρίως γυναίκες. Εντούτοις, οι διαγνώσεις εξακολουθούν να είναι συνήθως λάθος, ενώ υπάρχει μεγάλη αναμονή σε ραντεβού με ειδικούς.

Σε περίπτωση που το Σύνδρομο Ορθοστατικής Ταχυκαρδίας δεν αντιμετωπιστεί για καιρό, είναι πιθανή η επιδείνωση των συμπτωμάτων, τα αναπνευστικά προβλήματα και οι καρδιαγγειακές επιπλοκές.

Τι ξέρουμε μέχρι τώρα

Όταν σηκώνονται οι πάσχοντες ενώ είναι ξαπλωμένοι, υπάρχει δυσκολία στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων για λόγους που παραμένει ασαφείς. Το αίμα τείνει να «λιμνάζει» κάτω από την καρδιά, καθώς τα αιμοφόρα αγγεία δεν ανταποκρίνονται και έτσι δεν επιστρέφει αρκετό στον εγκέφαλο.

Η συνέπεια της μείωσης της ροής αίματος στον εγκέφαλο είναι αυτό που οδηγεί σε ζάλη, τάσεις για λιποθυμία, «ομίχλη εγκεφάλου» (βλ. μειωμένος βαθμός πνευματικής διαύγειας και σύγχυση) ή ημικρανία.

Το νευρικό σύστημα συνεχίζει να απελευθερώνει επινεφρίνη και νορεπινεφρίνη για να «σφίξει» τα αιμοφόρα αγγεία, οπότε αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός ή/και προκύπτουν αρρυθμίες, πόνος στο στήθος και μυϊκή αδυναμία.

Όπως είπαν νευρολόγοι και καρδιολόγοι που μίλησαν στην Washington Post, έως τον Οκτώβρη του 2022 το POTS συγχεόταν με άλλες καρδιακές παθήσεις και για αυτό υπήρχαν γενικότερα προβλήματα. Επίσης, οι χρηματοδοτήσεις για έρευνες αντιστοιχούσαν στο 10% εκείνων που υπήρχαν για άλλες ασθένειες που πλήττουν συνηθέστερα τις γυναίκες (π.χ. λύκος, σκλήρυνση κατά πλάκας).

Οι επαγγελματίες τόνισαν ότι δεν βιώνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο το Σύνδρομο και πως από την στιγμή που δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία (αφού δεν είναι γνωστό τι το προκαλεί), οι ειδικοί επικεντρώνονται στην ανακούφιση των ασθενών. Αυτή εστιάζει στον χαμηλό όγκο αίματος και τη ρύθμιση κυκλοφορικών προβλημάτων που προκαλεί η διαταραχή.

Έχει φανεί ότι μπορούν να βοηθήσουν:

• η φυσικοθεραπεία,
• φάρμακα (1. β-αναστολείς, 2. εκείνα που μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό, 3. όσα βοηθούν στην καλύτερη απορρόφηση του αλατιού και των υγρών και 4. αυτά που βοηθούν τη συστολή των αιμοφόρων αγγείων),
• αλλαγές διατροφής που σχετίζονται με την πρόσληψη αλατιού (χρειάζεται μεγαλύτερη, όπως χρειάζεται και πολύ νερό για να αυξηθεί ο όγκος του αίματος),
• ρούχα συμπίεσης.

To περισσότερο αλάτι δεν είναι η λύση για όσους αντιμετωπίζουν καρδιακές επιπλοκές από Covid-19 ή υψηλή αρτηριακή πίεση.