ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑ: ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΤΗΚΕ Η ΜΟΝΑΔΑ ΣΤΟ ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ, ΑΛΛΑ ΑΡΚΕΙ;

Είναι η πρώτη φορά που στο ΕΣΥ λειτουργεί εξειδικευμένη μονάδα όχι μόνο για παιδιά και εφήβους αλλά και για ενήλικες με σοβαρή ψυχογενή ανορεξία. Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, πρέπει όμως να ακολουθήσουν πολλά ακόμη. Και σύντομα.

Καθώς τα περιστατικά των διατροφικών διαταραχών γίνονται όλο και συχνότερα και λίγο μετά την πανδημία της Covid-19 που τα αύξησε δραματικά σε όλον τον κόσμο, φαίνεται πως ήρθε η ώρα να γίνει και στην Ελλάδα ένα πρώτο, σημαντικό, αν και δειλό βήμα.

Τον Ιούλιο του 2022 εγκαινιάστηκε στο Σισμανόγλειο Νοσοκομείο Αθηνών η Μονάδα Ψυχογενούς Ανορεξίας που απευθύνεται και σε ενήλικες. Σύμφωνα με την υφυπουργό Υγείας Ζωής Ράπτη, πρόκειται για την πρώτη μονάδα του είδους που ανήκει στο ΕΣΥ. Περιλαμβάνει 6 κρεβάτια με προοπτική επέκτασης, ενώ απασχολεί 4 γιατρούς, 8 νοσηλευτές καθώς και βοηθητικό προσωπικό.

Οι επιπτώσεις της ψυχογενούς ανορεξίας

Η Ψυχογενής Ανορεξία έχει συνέπειες στην υγεία, όπως η εμφάνιση αδυναμίας, υποθερμίας και ζαλάδας, απώλεια μαλλιών, ξηρό δέρμα, σκασμένα χείλη, πρησμένο πρόσωπο, διάρροια, δυσκοιλιότητα και αμηνόρροια. Μπορεί επίσης να προκαλέσει οστεοπόρωση, προβλήματα στα νεφρά, αναιμία, καρδιαγγειακά και γαστρικά προβλήματα και να αποδυναμώσει την άμυνα του οργανισμού, ενώ συχνές είναι και οι γνωστικές διαταραχές με χαρακτηριστικές την αδυναμία συγκέντρωσης, σκέψης και ομιλίας.

Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, όταν το σωματικό βάρος πέσει κάτω του 85% του φυσιολογικού ή η ασθενής αρνείται να τραφεί και συνυπάρχουν επικίνδυνες επιπλοκές, όπως καρδιαγγειακές, σοβαρή διαταραχή ηλεκτρολυτών, επιληπτικές κρίσεις ή ψυχικές διαταραχές, όπως η κατάθλιψη και ο αυτοκτονικός ιδεασμός, απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο.

iStock

Είναι εύκολο να καταλάβει κανείς τη σημασία μιας τέτοιας μονάδας, εφόσον πρόκειται για μια νόσο απειλητική για την ίδια τη ζωή, που πλήττει κυρίως εφήβους. Για όσους έχουν περάσει από αυτή την τρομακτική εμπειρία, όπως η συγγραφέας Στέλλα Κάσδαγλη, μια τέτοια μονάδα σημαίνει πολλά. «Το 1997 το Σισμανόγλειο με φιλοξένησε (χωρίς ειδική μονάδα τότε) για 10 μέρες, ως 16χρονη με Ψυχογενή Ανορεξία, που ήταν πλέον πολύ μεγάλη για να γίνει δεκτή στη σχετική μονάδα του Νοσοκομείου Παίδων. Χρειαζόμουν σίγουρα κι άλλη βοήθεια, αλλά δεν επιτρεπόταν να μείνω άλλο, παρά μόνο αν έμπαινα στη γενική ψυχιατρική μονάδα του νοσοκομείου».

»Όμως τα άτομα με Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής δεν χρειάζεται να νοσηλεύονται σε γενικές ψυχιατρικές μονάδες, χρειάζονται εξειδικευμένη υποστήριξη ανεξαρτήτως ηλικίας. Λυπήθηκα και χάρηκα μαζί για την είδηση αυτή. Λυπήθηκα που χρειάστηκε να φτάσει το 2022 για να δημιουργηθεί μια τέτοια μονάδα και χάρηκα που πλέον υπάρχει. Θα μείνω σε αυτό. Χαίρομαι που πλέον υπάρχει» έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τι συμβαίνει σε μια θεραπευτική μονάδα

Σε μια θεραπευτική μονάδα σαν αυτή παρέχεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, σίτιση (και επίβλεψή της) και ψυχιατρική και ψυχολογική στήριξη, καθώς η νόσος έχει σαφέστατα ψυχικές καταβολές. «Η μονάδα στο Σισμανόγλειο είχε φτιαχτεί εδώ και λίγα χρόνια, αλλά δεν λειτουργούσε, λόγω ελλείψεως εξειδικευμένου προσωπικού και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επιβολή προστίμων. Εξακολουθεί να έχει σημαντικές ελλείψεις, πλην όμως από το τίποτε, είναι σημαντικό να υπάρχει κάτι, τουλάχιστον να νιώθεις ότι δεν θα κινδυνέψουν τα παιδιά» μας λέει η Μαρία Τσιάκα, ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια με ειδίκευση στις διατροφικές διαταραχές και διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών, ενός ιδιωτικού φορέα που αντιμετωπίζει τέτοιου είδους περιστατικά από το 2006.

«Στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε 10 τέτοιες μονάδες με προσωπικό που να έχει εξειδικευτεί είτε στο Ηνωμένο Βασίλειο είτε στις ΗΠΑ, όπου τα πρωτόκολλα θεραπείας είναι ενημερωμένα βάσει των νέων δεδομένων για τη νόσο. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι έχουμε μείνει στη δεκαετία του 1990 όσον αφορά τα πρωτόκολλα θεραπείας. Για παράδειγμα, οι μονάδες πρέπει να απευθύνονται σε δύο ξεχωριστά ηλικιακά γκρουπ, 13 - 18 και 18 - 30 και όχι 13 - 22 - δεν βάζεις τις έφηβες μαζί με τις ενήλικες. Οι έφηβοι δεν επιτρέπεται να νοσηλεύονται περισσότερο από 15 μέρες, ενώ στη θεραπεία τους είναι απαραίτητο να εμπλέκονται και οι γονείς, διότι πρέπει να εκπαιδεύονται στη διαχείριση της νόσου και στη σίτιση των παιδιών για το διάστημα που θα επιστρέψουν στο σπίτι. Οι γονείς δεν πρέπει να μένουν έξω από το νοσοκομείο» εξηγεί η ίδια.

iStock

Τα περιστατικά αυξάνονται

Δυστυχώς, στη χώρα μας δεν υπάρχουν εξειδικευμένα στοιχεία για τον προσδιορισμό του μεγέθους των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής. Τα περιστατικά που καταγράφονται από τις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας (Αιγινήτειο, Αττικό, Σισμανόγλειο, 18ΑΝΩ, Νοσοκομεία Παίδων), οι οποίες δέχονται είτε νοσοκομειακά είτε εξωνοσοκομειακά ασθενείς, είναι περίπου 600-700 τον χρόνο. Δεν πρόκειται όμως για αληθινό νούμερο, αφού υπάρχουν πολύ περισσότερες περιπτώσεις οι οποίες είτε καταφεύγουν σε ιδιωτικούς φορείς είτε παραμένουν αδιάγνωστες.

Σύμφωνα με παλιότερη μελέτη της Ακαδημίας για τις Διατροφικές Διαταραχές, τα κρούσματα έχουν αυξηθεί τα τελευταία 30-40 χρόνια. Περίπου 0,5% έως 1% του συνόλου των εφήβων και ενήλικων γυναικών εμφανίζουν τα διαγνωστικά κριτήρια της ψυχογενούς ανορεξίας, ενώ η περίοδος της πανδημίας και ειδικότερα των lockdowns έφερε μεγάλη έξαρση. «Μετά την πανδημία, οι αντίστοιχες κλινικές στη Βρετανία δέχονται περίπου 500 περιστατικά τον μήνα, τη στιγμή που πριν δέχονταν γύρω στα 50. Σχεδόν 1 στα 3 παιδιά εμφανίζουν χαρακτηριστικά, έστω και πρώιμα της νόσου» αναφέρει η κ. Τσιάκα.

Από τη συζήτηση μαζί της προκύπτουν σημαντικές πληροφορίες που χρειάζεται όλοι να γνωρίζουμε για μια νόσο που εξαπλώνεται με ταχύτατους ρυθμούς και πλήττει νεαρά κορίτσια. Η διαχείρισή της απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια από ειδικούς, γιατρούς, νοσηλευτές και ψυχολόγους, αλλά και από τον συγγενικό και φιλικό κύκλο. Αυτά όμως αποτελούν ξεχωριστό θέμα. Αυτή τη φορά θα μείνουμε σε αυτό: χαιρόμαστε που έγινε ένα πρώτο βήμα.