ΠΟΤΕ ΒΑΖΟΥΜΕ ΚΡΥΑ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΖΕΣΤΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΝΟ

Γνωρίζοντας ποιες ιδιότητες έχουν τα κρύα επιθέματα και ποιες τα ζεστά, θα μπορείτε να αντιμετωπίζετε πόνους και μικροτραυματισμούς κατάλληλα.

Κάθε φορά που τραυματιζόμουν στη διάρκεια της προπόνησης, το «βάλε πάγο» ήταν το πρώτο πράγμα που έβγαινε από τα χείλη του προπονητή. Λίγα δευτερόλεπτα μετά, μια σακούλα με παγάκια τυλιγμένη σε πετσέτα προσγειωνόταν στο σημείο που είχα χτυπήσει.

Υπάρχουν πρακτικές που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά και από στόμα σε στόμα (πολλές φορές και από τους ίδιους τους ειδικούς), τις οποίες ακολουθούμε σχεδόν μηχανικά, χωρίς να ξέρουμε πραγματικά σε τι βοηθούν.

Τα ζεστά και τα κρύα επιθέματα είναι μία από τις πρακτικές αυτές. Είναι ίσως τα πιο διαδεδομένα μη φαρμακευτικά μέσα για να αντιμετωπίσουμε πρόχειρα μυοσκελετικές ενοχλήσεις και μικροτραυματισμούς. Ωστόσο, ακόμα και σήμερα επικρατεί σύγχυση σχετικά με το ποια επιλογή είναι καλύτερη και με ποιον τρόπο βοηθάει.

ΤΑ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΜΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΝΟ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΧΑΛΑΡΩΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΥΣΙΠΟΝΑ.

Πότε να βάλω κρύα επιθέματα;

Τα κρύα επιθέματα, σε γενικές γραμμές, συνίσταται για τα δυο πρώτα 24ωρα μετά από έναν τραυματισμό όπως το διάστρεμμα, οι θλάσεις, οι μελανιές και οι φλεγμονές. Εφαρμόζονται συχνά για λόγους αποκατάστασης, κυρίως σε αθλητές, ώστε να μειωθεί ο πόνος και ο κάματος την επόμενη μέρα.

«Η ψυχρή θεραπεία συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνει τη ροή του αίματος στον τραυματισμό», εξηγεί ο Γιώργος Γουδέβενος, φυσικοθεραπευτής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται η ποσότητα υγρού που συγκεντρώνεται γύρω από τον τραυματισμό και να μουδιάζουν οι νευρικές απολήξεις. Έτσι, περιορίζεται το πρήξιμο και οι μώλωπες, και νιώθουμε λιγότερο τον πόνο.

Όσον αφορά τις φλεγμονές, στην πραγματικότητα το κρύο δεν τις περιορίζει, αλλά βοηθά στο να είναι πιο ανεκτή από εμάς η πρώτη φάση του τραυματισμού.

Οδηγίες χρήσης

Συνήθως τα κρύα επιθέματα εφαρμόζονται στην προβληματική περιοχή για 15-20 λεπτά, 3-4 φορές την ημέρα. Δεν τα τοποθετούμε για περισσότερη ώρα ή απευθείας πάνω στο δέρμα, ώστε να αποφύγουμε το έγκαυμα.

Αν υπάρχει κίνδυνος κράμπας, ανοιχτό τραύμα ή φουσκάλες στο δέρμα, αν είμαστε ευαίσθητοι στο κρύο ή πάσχουμε από κάποιο είδος αγγειακής νόσου ή διαταραχή που επηρεάζει τη ροή του αίματος, αποφεύγουμε τη χρήση τους. Επίσης, δεν πρέπει να εφαρμόζονται αν ο μυς έχει ήδη κρυώσει ή αν η περιοχή είναι μουδιασμένη, καθώς και σε δύσκαμπτους μυς ή αρθρώσεις (μπορεί να επιδεινώσει τον πόνο).

iStock

Πότε να βάλω ζεστά επιθέματα;

Το ζεστό θεωρείται προτιμότερο σε περιπτώσεις χρόνιου πόνου. Επομένως, δεν χρησιμοποιείται τις πρώτες 48 ώρες από τον τραυματισμό.

«Στις αλλαγές που προκαλεί η χρήση του περιλαμβάνονται η αύξηση της αιματικής ροής, του μεταβολισμού και της ελαστικότητας του συνδετικού ιστού», συμπληρώνει ο κ. Γουδέβενος. Η θερμότητα βοηθάει περισσότερο στη χαλάρωση άκαμπτων και συσπασμένων μυών, και η βελτιωμένη κυκλοφορία συμβάλλει στην απομάκρυνση του γαλακτικού οξέος, που συγκεντρώνεται μετά από ορισμένους τύπους άσκησης.

Οδηγίες χρήσης

Σε γενικές γραμμές, τα ζεστά επιθέματα εφαρμόζονται στην προβληματική περιοχή για περίπου 20 λεπτά, έως και τρεις φορές την ημέρα. Δεν ξεχνάμε ότι η θερμοκρασία πρέπει να είναι άνετη (και όχι υψηλή) και να λαμβάνουμε προφυλάξεις για την αποφυγή εγκαυμάτων.

Αν το δέρμα μας είναι ζεστό, κόκκινο ή έχει φλεγμονή, αποφεύγουμε τη χρήση τους. Το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις που υπάρχει ανοιχτή πληγή ή η περιοχή είναι μουδιασμένη, καθώς και αν πάσχουμε από δερματίτιδα ή είμαστε ευαίσθητοι στη θερμότητα λόγω περιφερικής νευροπάθειας ή παρόμοιας πάθησης.

Η αποτελεσματικότητα της πρακτικής εξαρτάται από το βάθος του ιστού που έχει τραυματιστεί ή πονά.

iStock

Βοηθάει η εναλλαγή ζεστού-κρύου;

Μετά τις πρώτες ημέρες ψυχρής θεραπείας ενός οξέος τραυματισμού, η θεραπεία με εναλλαγή ζεστού και κρύου φαίνεται να ανακουφίζει από τον πόνο και να βοηθά στην ανάκαμψη από θλάσεις, τραυματισμούς και χρόνιους πόνους στις αρθρώσεις.

Η εναλλαγή αυτή διαστέλλει και συστέλλει τα αγγεία, με αποτέλεσμα να παροχετεύονται οι τοξικές ουσίες και οτιδήποτε περιττό υπάρχει στην προβληματική περιοχή.

• Κατά τη θεραπεία με θερμότητα, αυξάνεται η ροή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών στο σημείο του τραυματισμού.
• Κατά τη θεραπεία με κρύο, μειώνεται η κυκλοφορία και επιτρέπεται στην τραυματισμένη περιοχή να απορροφήσει το πλούσιο σε θρεπτικά αίμα.

Τι λένε οι έρευνες για τα επιθέματα;

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, οι έρευνες που υπάρχουν πίσω από τις πρακτικές αυτές είναι αρκετά παλιές. Οι κλινικές οδηγίες σχετικά με τη χρήση και αποτελεσματικότητα των επιθεμάτων δεν έχουν επαρκή τεκμηρίωση και δεν έχουν επικαιροποιηθεί.

Ωστόσο, πρόκειται για ήπιες θεραπείες και, όταν εφαρμόζονται σε ένα συγκεκριμένο σημείο στο σώμα, ο κίνδυνος ανεπιθύμητης ενέργειας είναι συνήθως χαμηλός.

«Καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι τα επιθέματα δεν αποτελούν μονοθεραπεία, αλλά μια ανακουφιστική πρακτική για τον περιοδικό πόνο, ώστε να μπορέσουμε να χαλαρώσουμε και να αποφύγουμε λίγο τα παυσίπονα. Με άλλα λόγια, βοηθούν στην αντιμετώπιση μικρών προβλημάτων της καθημερινότητας, δεν λύνουν κάποιο πρόβλημα», καταλήγει ο κ. Γουδέβενος.

Τι να προσέχουμε

• Αν πάσχετε από υψηλή αρτηριακή πίεση ή καρδιακή νόσο, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας σχετικά με τη χρήση θερμών ή κρύων επιθεμάτων.
• Η θεραπεία με θερμότητα ή κρύο μπορεί να είναι ακατάλληλη για άτομα με διαβητική νευροπάθεια ή κάποια άλλη βλάβη των νεύρων.
• Σε περίπτωση σοβαρών τραυματισμών, αιμορραγίας, αν το τραυματισμένο μέλος δεν κινείται ή αν μετά την πάροδο 48 ωρών ο πόνος δεν έχει μειωθεί, επικοινωνούμε με έναν ειδικό.

Ο Γιώργος Ηλ. Γουδέβενος είναι Dr. of Manual Medicine – Φυσικοθεραπευτής, Διευθυντής του Κέντρου Osteo-Physio Therapy Lab.