ΠΟΤΕ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΙΣ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΝΗΜΗ ΣΟΥ

Πώς μπορείς να καταλάβεις αν τα κενά μνήμης σου αποτελούν φυσιολογικό σημάδι γήρανσης ή προάγγελο κάποιας γνωστικής δυσλειτουργίας;

Σου έχει σίγουρα συμβεί κάποιες στιγμές να έχεις κενά στη μνήμη σου. Να μην βρίσκεις το κινητό και τα κλειδιά σου, να χάνεις τον ειρμό της σκέψης σου, να ξεχνάς το όνομα ενός ανθρώπου που μόλις γνώρισες, αλλά να «σου έρχεται» αργότερα, ίσως και μέρες μετά.

Αυτή η προσωρινή απώλεια μνήμης μπορεί να σε κάνει να νιώθεις άβολα και αμήχανα μπροστά σε άλλους. Πότε παύει, όμως, να αποτελεί φυσιολογικό σημάδι γήρανσης και προάγγελο… άνοιας;

«Ο εγκέφαλος, όπως κάθε άλλο μέρος του ανθρώπινου σώματος, όσο περνούν τα χρόνια μπορεί να μη λειτουργεί τόσο καλά», λέει η Ana Trueba Yepez, ψυχολόγος στο Τμήμα Γηριατρικής Ψυχιατρικής στο –προσκείμενο του Harvard– McLean Hospital. «Περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη, όπως ο ιππόκαμπος και ο προμετωπιαίος φλοιός, μπορεί να συρρικνωθούν και αυτό να κάνει πιο δύσκολο το multitasking (πολλές ταυτόχρονες εργασίες), τη διατήρηση της συγκέντρωσης και τη συγκράτηση πληροφοριών».

Τα καλά νέα είναι ότι αυτά τα είδη κενών στη μνήμη δεν αποτελούν απαραίτητα «καμπανάκια» για άνοια. «Αυτά τα επεισόδια μπορεί να μας προβληματίζουν, αλλά συνήθως δεν τρέφουν λόγους ανησυχίας», λέει η Trueba Yepez.

Τα ανησυχητικά σημάδια

Τα κενά μνήμης έρχονται και φεύγουν. Όταν, όμως, γίνονται πιο τακτικά ή σοβαρά ή όταν εμφανίζονται νέα γνωστικά ζητήματα, αυτό ίσως υποδηλώνει κάποιο πρόβλημα.

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης, μήπως παρατηρείς ότι δυσκολεύεσαι να την παρακολουθήσεις; Μήπως διακόπτεις τους άλλους την ώρα που μιλούν ή αρχίζεις να συζητάς κάτι άσχετο με το θέμα της συζήτησης; Ένα ακόμα προειδοποιητικό σημάδι είναι όταν τα κενά μνήμης αρχίζουν να δημιουργούν πρόβλημα στην καθημερινότητά σου. Για παράδειγμα, αν ξεχνάς προγραμματισμένα ραντεβού ή ξεχνάς να πληρώσεις λογαριασμούς ή δεν θυμάσαι να πάρεις σωστά τα φάρμακά σου. Μπορεί, επίσης, να δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις και να ξεχνάς ακόμα και να περιποιηθείς τον εαυτό σου τακτικά.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

«Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι τα προβλήματα μνήμης τους χειροτερεύουν», λέει η Trueba Yepez. «Αν υποψιάζεσαι τέτοιες αλλαγές, ακόμα και φαινομενικά αθώες, είναι προτιμότερο να ζητήσεις από την οικογένεια και τους φίλους σου να παρατηρήσουν κι εκείνοι και να επισημάνουν κάτι διαφορετικό που ίσως δουν στις γνωστικές σου λειτουργίες, δίνοντάς σου συγκεκριμένα παραδείγματα».

Και πάλι, όμως, επισημαίνει η ίδια, ακόμα και αυτές οι αλλαγές δεν μεταφράζονται αυτόματα σε άνοια. Μερικές φορές υπάρχουν άλλοι παράγοντες, π.χ. η διατροφή σου, η κατανάλωση αλκοόλ, κάποια φαρμακευτική αγωγή, ψυχολογικά προβλήματα (όπως άγχος ή κατάθλιψη) που επηρεάζουν τη μνήμη σου.

Διατήρησε τη μνήμη σου και προστάτευσε τον εγκέφαλό σου από την άνοια

Τα νοητικά παιχνίδια τόνωσης της εγκεφαλικής λειτουργίας είναι ένας τρόπος να εξασκούμε τη μνήμη μας, ωστόσο σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Harvard υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος οδηγός για να το καταφέρουμε αυτό, στοχευμένα και αποτελεσματικά:

Πρόληψη για καλή υγεία: Με έλεγχο του σωματικού βάρους, της πίεσης, τη χοληστερόλης και των επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Σωματική δραστηριότητα: Η αερόβια άσκηση βελτιώνει τα επίπεδα οξυγόνου και τη ροή του αίματος τον εγκέφαλο.

Διατροφή: Η κακή διατροφή οδηγεί σε κακή εγκεφαλική υγεία. Αύξησε τα λαχανικά στη διατροφή σου.

Νοητική διέγερση: Όσο περισσότερο απασχολείς το μυαλό σου, τόσο καλύτερα εξασκείς τη μνήμη σου.

Κοινωνικοποίηση: Η κοινωνική απομόνωση συνδέεται με χαμηλότερη γνωστική λειτουργία.

Χαλάρωση: Ο εγκέφαλος έχει ανάγκη από ξεκούραση. Απόλαυσε χαλαρωτικές δραστηριότητες, όπως η γιόγκα, ο διαλογισμός και το διάβασμα.

Ύπνος: Με τον ύπνο ο εγκέφαλος καθαρίζει από τοξίνες. Προσπάθησε να κοιμάσαι 7 με 9 ώρες κάθε βράδυ.

Και βέβαια, ο γιατρός σου είναι ο πρώτος άνθρωπος στον οποίον θα πρέπει να απευθυνθείς όταν υποψιαστείς ότι η μνήμη σου σε προδίδει. Όσο κι αν κάποια θετική διάγνωση σε τρομάζει, η πορεία της μνήμης σου θα είναι πολύ καλύτερη αν ακολουθήσεις κάποια προληπτική προσέγγιση αντιμετώπισης.