ΠΟΤΕ (ΔΕΝ) ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΦΑΣ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΕΠΕΣΕ ΚΑΤΩ

Είναι επικίνδυνο να φάμε κάτι που μας έπεσε κάτω; Οι ειδικοί απαντούν και μας παίρνουν τη μπουκιά από το στόμα.

Στα μικρά παιδιά συμβαίνει συχνά: τους πέφτει κάτω ένα μπισκότο και πριν προλάβει η μαμά ή ο μπαμπάς να παρέμβει, το έχουν αρπάξει και το έχουν βάλει στο στόμα τους. Είναι αλήθεια τόσο κακό να τρώμε τη μπουκίτσα που χάσαμε εξαιτίας του νόμου της βαρύτητας;

Ο «κανόνας των πέντε δευτερολέπτων» λέει ότι αν δεν έχουν περάσει πέντε δευτερόλεπτα από τη στιγμή της πτώσης μπορείτε να το φάτε άφοβα, καθώς δεν έχει προλάβει να «εποικιστεί» από τα βακτήρια του περιβάλλοντος. Αλλά πόσο κοντά στην πραγματικότητα είναι αυτό;

Πρόσεξε μη σου πέσει κάτω

Ο δημοφιλής στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης Trevor Craig, ειδικός ασφαλείας τροφίμων και επιστημονικός σύμβουλος στην εταιρία Microbac Laboratories, που κυρίως ερευνά την ασφάλεια τροφίμων, είναι έξω φρενών με τον «κανόνα» των πέντε δευτερολέπτων, τον οποίο συγκαταλέγει στους μύθους για την υγιεινή των τροφίμων. Μιλώντας σε αμερικανική ιστοσελίδα που φιλοξενεί θέματα υγείας και ευεξίας, εξήγησε ότι το σώμα μας γενικά μπορεί να μας προστατεύσει από τα περισσότερα μικρόβια, αλλά όχι από όλα.

«Τα βακτήρια μπορούν να μεταφερθούν αμέσως», λέει ο Craig εξηγώντας ότι τα βακτήρια συχνά έχουν την ικανότητα να κινούνται –αν και όχι πολύ γρήγορα– και είναι σε θέση να μεταφερθούν από επιφάνεια σε επιφάνεια σχεδόν αμέσως, κάτι που είναι κρίσιμο για τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται η βακτηριακή μόλυνση».

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ρούτγκερς στο Νιου Τζέρσεϊ κατέρριψαν τον δημοφιλή στους Αμερικανούς κανόνα το 2016 ρίχνοντας κομμάτια καρπούζι, καραμέλες, άσπρο ψωμί σκέτο και βουτυρωμένο από ύψος 13 εκατοστών σε επιφάνειες όπου υπήρχαν εντεροβακτηρίδια. Οι επιφάνειες που χρησιμοποιήθηκαν στο πείραμα ήταν μοκέτα, κεραμικό πλακίδιο, ανοξείδωτο ατσάλι και ξύλο.

Το φαγητό αφέθηκε στην επιφάνεια σε διαστήματα 5, 30 και 300 δευτερολέπτων. Οι επιστήμονες αξιολόγησαν την ποσότητα ενός βακτηρίου, του εντεροβακτηρίδιου E.aerogenes, που μεταφέρθηκε από την επιφάνεια στην τροφή. Δεδομένου ότι τα βακτήρια αγαπούν την υγρασία, τα υγρά τρόφιμα είχαν μεγαλύτερο κίνδυνο μεταφοράς βακτηριδίων από τα ξηρά τρόφιμα. Προς έκπληξη των ερευνητών, η μοκέτα μετέφερε λιγότερα βακτήρια από το ατσάλι ή το κεραμίδι. (Το ξύλο ήταν δύσκολο να αξιολογηθεί, καθώς παρουσίαζε μεγάλες διαφορές από σημείο σε σημείο).

«Ο κανόνας των πέντε δευτερολέπτων είναι μια υπεραπλούστευση του τι συμβαίνει στην πραγματικότητα όταν τα βακτήρια μεταφέρονται από μια επιφάνεια στο φαγητό», δήλωσε ο Donald Schaffner, βιολόγος καθηγητής στο τμήμα Επιστήμης Τροφίμων του Πανεπιστημίου Ρούτγκερς και συγγραφέας της έρευνας στην Washington Post συνοψίζοντας την άποψή του στη φράση: «Τα βακτήρια μπορούν να μολύνουν ακαριαία».

Μαμά, να το φάω;

Οι παιδίατροι κάποτε ήταν χαλαροί αφήνοντάς μας να τρώμε τα μπισκότα που μας έπεφταν κάτω – αφού πρώτα τα «φυσούσαμε» εμείς ή οι γονείς μας. Υπήρχε μάλιστα η άποψη ότι αυτό θα μας έκανε καλό, καθώς θα μας βοηθούσε να χτίσουμε το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Αλλά όλα είναι θέμα μέτρου. Το να πάρουμε τη στεγνή μας μπουκίτσα ψωμιού από το πεντακάθαρο δάπεδο του σπιτιού μας δεν συγκρίνεται με το να φάμε ένα κομμάτι γκοφρέτας που έπεσε στη μοκέτα του σινεμά. (Σιχαθήκατε ήδη;)

iStock

Στην πραγματικότητα, δεν είναι μόνο το δάπεδο επίφοβη επιφάνεια για μετάδοση βακτηρίων στον οργανισμό μας. Επιφάνειες όπως το χερούλι στην πόρτα του ψυγείου ή οι διακόπτες τοίχου, αλλά και προσωπικά αντικείμενα όπως τα πορτοφόλια μας είναι φιλόξενοι τόποι για κάθε είδους βακτήρια. Πρέπει όμως να φοβόμαστε και τη σκιά μας;

Τον Μάρτιο του 2017 ο Anthony Hilton, επιφανής μικροβιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστημίου του Άστον στο τμήμα Βιοεπιστημών, έδειξε στο κοινό που συμμετείχε στο The Big Bang Fair, γιορτή της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM), πώς λειτουργεί ο κανόνας των πέντε δευτερολέπτων συμφωνώντας τελικά ότι όταν η τροφή πέσει σε ένα φαινομενικά καθαρό πάτωμα και μείνει εκεί για ελάχιστο χρόνο μπορεί να καταναλωθεί με ελάχιστο ρίσκο. Με άλλα λόγια; Αν σου αρέσει… το τρως.