ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΣΘΕΝΟΦΟΡΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΗΣ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ

Η Φινλανδία έτρεξε ένα πιλοτικό πρόγραμμα για επείγοντα ψυχιατρικά περιστατικά εντάσσοντας στην άμεση βοήθεια ασθενοφόρα ψυχικής υγείας και ο Ερυθρός Σταυρός της χώρας βράβευσε την προσπάθεια.

Η Φινλανδία είναι ζηλευτή για το εκπαιδευτικό της σύστημα, την ανόθευτη βότκα, το σύστημα υγείας και τον δείκτη ευτυχίας της. Μια ματιά να ρίξει κανείς στην ιστοσελίδα που αφορά τον πολίτη και τις συναλλαγές του με το φινλανδικό κράτος και θα μονολογήσει «Ποτέ δεν θα τους φτάσουμε», με σημείο στίξης στην πρόταση κατά βούληση: θαυμαστικό ή ερωτηματικό.

Τι συνέβη όμως τώρα και μας ήρθε στον νου η φροντίδα του φινλανδικού κράτους για τον συνάνθρωπο;

Ασθενοφόρο για τον ψυχικά ασθενή

Σε μία από τις 19 περιφέρειες της Φινλανδίας, ένα εξάμηνο πιλοτικό πρόγραμμα που ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάρτιο και αφορούσε στην επείγουσα βοήθεια σε ψυχικά ασθενείς έκανε τη διαφορά και η προσπάθεια αυτή βραβεύτηκε από τον Ερυθρό Σταυρό με το βραβείο «Act of Humanity».

Ποια ήταν η «πράξη ανθρωπιάς»; Ασθενοφόρα ψυχικής υγείας παρείχαν εξειδικευμένη επείγουσα φροντίδα σε περίπου 1.300 άτομα στη συγκεκριμένη περιφέρεια.

Τι σημαίνει ασθενοφόρο ψυχικής υγείας; Όχημα στελεχωμένο με εξειδικευμένους νοσηλευτές οι οποίοι μπορούν να παράσχουν τις πρώτες βοήθειες σε ψυχικά ασθενείς που βρίσκονται σε κατάσταση επείγουσας ανάγκης.

Το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα ξεκίνησε προκειμένου να αντιμετωπιστούν καλύτερα τα περίπου 4.900 επείγοντα ψυχιατρικά περιστατικά που υπολογίζεται ότι προσέρχονται ετησίως στις δομές ψυχικής υγείας της συγκεκριμένης περιφέρειας.

RJH IMAGES/Alamy/Visualhellas.gr

«Υπάρχει σαφής αύξηση των ψυχικών διαταραχών και η αγωνία των ανθρώπων αντικατοπτρίζεται στον αριθμό των επειγουσών επιχειρήσεων. Εναλλακτικές υπηρεσίες μπορούν να δημιουργηθούν μόνο μέσω τολμηρών πειραματισμών», δήλωσε ο Anssi Aunola, υπεύθυνος συντονιστής του αντίστοιχου «ΕΚΑΒ».

Από την πλευρά του Φινλανδικού Ερυθρού Σταυρού, η γενική γραμματέας, Kristiina Kumpula, επαίνεσε την περιφέρεια για την ανάληψη αυτής της πρωτοβουλίας και πρόσθεσε ότι το πιλοτικό αυτό πρόγραμμα παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για τη φινλανδική κοινωνία: «Το πιλοτικό πρόγραμμα παρέχει σημαντικές νέες πληροφορίες για το σύνολο της κοινωνίας και μας βοηθά να βρούμε εφαρμόσιμες λύσεις για να αντιμετωπίσουμε τα αυξανόμενα προβλήματα ψυχικής υγείας», δήλωσε.

Κάν’ το όπως οι Φινλανδοί

Μια ματιά στην ιστοσελίδα για τους πολίτες και μη κατοίκους της Φινλανδίας, που θέλουν να πληροφορηθούν για υπηρεσίες υγείας σε βάζει στο σκανδιναβικό τρόπο ζωής, όπου η πρόνοια είναι κυρίαρχη αξία στην καθημερινή ζωή.

Συγκεκριμένα, για τα επείγοντα ψυχιατρικά περιστατικά εκτός από το 112, που προτείνεται ως αριθμός για κάθε επείγουσα ανάγκη, δίνεται και ένας ειδικός αριθμός επικοινωνίας, όπου εξειδικευμένο προσωπικό παίρνει πληροφορίες για το περιστατικό, δίνει κατευθυντήριες οδηγίες στο άτομο που καλεί και στέλνει άμεσα την ειδική βοήθεια.

Στην Ελλάδα, παρακαλώ περιμένετε

Στις 11 Μαίου 2022 ψηφίστηκε στη Βουλή των Ελλήνων το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας για την ανασυγκρότηση του ΕΟΠΥΥ. Έτσι πέρασε και η διάταξη που θα «τακτοποιούσε» μία προβληματική κατάσταση για την ακούσια νοσηλεία ψυχικά πασχόντων.

Τι συνέβαινε για δεκαετίες; Η πλειονότητα των περιστατικών τα οποία εισάγονται στα ψυχιατρικά νοσοκομεία της χώρας μας είναι μετά από εισαγγελικές εντολές για αναγκαστική νοσηλεία. Αυτό σημαίνει μεταφορά των ασθενών από τις αστυνομικές αρχές δηλαδή άτομα χωρίς ειδική εκπαίδευση, καθεστώς πρωτόγνωρο στην Ευρώπη.

Το πνεύμα του νόμου θέλησε να αλλάξει το σκηνικό που ο ψυχικά ασθενής φορούσε χειροπέδες και μεταφερόταν με περιπολικό σαν να ήταν κρατούμενος για άνομη πράξη. Ο ψυχικά ασθενής σύμφωνα με τη διάταξη δεν θα διέφερε πλέον από τους υπόλοιπους ασθενείς και όπως ανέφερε ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας, «η αστυνομία θα συμμετέχει στη μεταφορά κατ’ εξαίρεση και μόνο όταν η παρουσία της είναι απολύτως αναγκαία».

Τι συμβαίνει τελικά έναν χρόνο μετά στα επείγοντα των ψυχιατρικών κλινικών που εφημερεύουν; Τίποτα το καινούργιο.

Επείγον ψυχιατρικό περιστατικό με λίγα λόγια

Ο κίνδυνος πρόκλησης βλάβης στον εαυτό του ή στους άλλους είναι οι κύριοι λόγοι για να μεταφερθεί ένα άτομο επειγόντως σε κάποια δομή ψυχικής υγείας.

Ένα άτομο επικίνδυνο για τον εαυτό του είναι ένα άτομο που σκέφτεται να αυτοκτονήσει. Μπορεί να το δημοσιοποιεί ανακοινώνοντάς το διά ζώσης σε κάποιο δικό του άνθρωπο, επικοινωνώντας το στα κοινωνικά δίκτυα ή γράφοντας ένα σημείωμα που υποδηλώνει την ανάγκη του να «φύγει». Μπορεί να μην κάνει καμία νύξη γι’ αυτό αλλά να έχει προμηθευτεί φάρμακα ή όπλα, οτιδήποτε θα τον βοηθήσει στην αυτοχειρία. Αν έχετε οποιαδήποτε ένδειξη ότι κάποιος δικός σας άνθρωπος σχεδιάζει να στραφεί εναντίον του εαυτού του καλέστε άμεσα το ΕΚΑΒ στον αριθμό 166.

Το ίδιο άμεσα πρέπει να καλέσετε το 166 αν κάποιος άνθρωπος στο περιβάλλον σας εκδηλώσει ξαφνικά ή όχι βίαιη συμπεριφορά σε άλλους ανθρώπους ή σε ζώα, ή απειλήσει ότι θα σκοτώσει άλλους ανθρώπους ή προκαλέσει υλικές ζημιές βάζοντας φωτιά ή καταστρέφοντας με οποιονδήποτε τρόπο περιουσιακά στοιχεία άλλων ανθρώπων.

Επείγουσες καταστάσεις αφορούν αλλόκοτες συμπεριφορές, όπως το να βλέπει κάποιος ή να ακούει πράγματα που δεν υπάρχουν και η επικοινωνία μαζί του να μη βγάζει νόημα δηλώνοντας ότι το άτομο χάνει την επαφή με την πραγματικότητα.

Ιδανικά θα κληθεί ασθενοφόρο. (Όχι το φινλανδικό, το δικό μας). Και το πιο σωστό θα ήταν να το περιμένετε, καθώς τα ψυχιατρικά περιστατικά απαιτούν εξειδικευμένους χειρισμούς και οι ψυχιατρικοί ασθενείς δεν είναι πάντα σε θέση να μεταφερθούν με ιδιωτικό αυτοκίνητο στα επείγοντα. Εν αναμονή του ασθενοφόρου λοιπόν.