ΠΟΣΟ ΕΠΙΚΙΔΥΝΗ ΕΙΝΑΙ Η ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΤΙΔΑ HASHIMOTO;

Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto; Γιατί είναι τόσο συχνή πλέον και πόσο επικίνδυνη είναι; Μια ενδοκρινολόγος λύνει όλες τις απορίες. 

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto –ή διαφορετικά χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα– αποτελεί «κλινική οντότητα» που κατατάσσεται σε μια ευρεία κατηγορία νοσημάτων, τα λεγόμενα αυτοάνοσα νοσήματα. Έχει πάρει το όνομα του Ιάπωνα επιστήμονα που την περιέγραψε, του Hakaru Hashimoto (1881–1934).

Τα αυτοάνοσα νοσήματα αποτελούν μια «μάστιγα» της εποχής μας. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το ανοσοποιητικό μας σύστημα παράγει αντισώματα, τα οποία στρέφονται εναντίον των εισβολέων στο σώμα. Σε λάθος ανάγνωση, μπορεί να δημιουργήσει αυτοαντισώματα, τα οποία στρέφονται έναντι μορίων του ίδιου του οργανισμού. 

Σε ό,τι αφορά την αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, η παραγωγή αυτοαντισωμάτων στρέφεται εναντίον ενζύμων και πρωτεϊνών που αποτελούν σημαντικά μόρια για την παραγωγή και αποθήκευση των θυρεοειδικών ορμονών.

Πώς θα ξέρω αν έχω θυρεοειδίτιδα Hashimoto;

Η παρουσία αντισωμάτων θέτει τη διάγνωση της νόσου, αλλά δεν αρκούν για να μας υποδείξουν αν ο θυρεοειδής δυσλειτουργεί. Αυτό μας το υποδεικνύει ο έλεγχος της ορμόνης που ελέγχει τον θυρεοειδή (TSH) και της ορμόνης που παράγει ο θυρεοειδής (θυροξίνη T4). Με τον έλεγχο αυτής της τριάδας, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τρία πιθανά status:

1. Παρουσία αντισωμάτων και φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς (φυσιολογικές τιμές TSH, T4), που αποτελεί ευθυρεοειδικό status.
2. Παρουσία αντισωμάτων και υπολειτουργία του θυρεοειδούς (υψηλή τιμή TSH με φυσιολογική ή χαμηλή T4), που υποδηλώνει ότι ο θυρεοειδής υπολειτουργεί και βρίσκεται σε status υποθυρεοειδισμού.
3. Παρουσία αντισωμάτων και υπερλειτουργία του θυρεοειδούς (χαμηλή τιμή TSH με φυσιολογική ή υψηλή T4), που υποδηλώνει ότι ο θυρεοειδής εργάζεται υπέρ του δέοντος και βρίσκεται σε status υπερθυρεοειδισμού.

Επομένως, υπάρχουν διαβαθμίσεις στην πάθηση και η διάγνωση της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη νόσο ή δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Ο έλεγχος των αντισωμάτων μάς επιτρέπει να αναγνωρίσουμε όχι μόνο τα άτομα που νοσούν, αλλά και τα άτομα που έχουν προδιάθεση να νοσήσουν.

Όσοι φέρουν τα αντισώματα είναι εν δυνάμει υποψήφιοι για δυσλειτουργία του θυρεοειδούς κάποια στιγμή στη ζωή τους, διότι η παρουσία των αυτοαντισωμάτων προκαλεί με την πάροδο του χρόνου την αποδιοργάνωση και καταστροφή του αδένα.

Unsplash Kate Hliznitsova

Είναι επικίνδυνη η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;

Η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα είναι μια καλοήθης πάθηση. Δεν είναι επικίνδυνη και οφείλεται σε αντισώματα τα οποία δημιουργούν συνθήκες φλεγμονής του θυρεοειδούς αδένα.

Ο θυρεοειδής αδένας είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον μεταβολισμό. Οι ορμόνες που παράγει ο θυρεοειδής είναι απαραίτητες για τον μεταβολισμό, την ωρίμανση και ανάπτυξη όλων των κυττάρων και των ιστών. Επηρεάζουν ζωτικές λειτουργίες, όπως τις καύσεις, τη θερμορρύθμιση, την αναπνοή και την καρδιακή λειτουργία, καθώς και την κινητικότητα του εντέρου. 

Με την παρουσία των αυτοαντισωμάτων, αλλά και άλλων παραγόντων κληρονομικών, περιβαλλοντικών ή και φαρμακευτικών, δημιουργείται μια κατάσταση διέγερσης του θυρεοειδούς αδένα. Αποτέλεσμα είναι μία λεμφοκυτταρική διήθηση του αδένα, που μπορεί να συνοδεύεται και από διόγκωσή του – η λεγόμενη βρογχοκήλη. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες μέχρι χρόνια, γι’ αυτό η εξέλιξη της νόσου είναι αργή. 

Γιατί είναι τόσο συχνή η θυρεοειδίτιδα Hashimoto;

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto προσβάλλει όλες τις ηλικίες, κυρίως όμως γυναίκες μέσης ηλικίας. Είναι 3-7 φορές συχνότερη στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες.

Στην Ελλάδα, αν και δεν έχουμε ακριβή στατιστικά στοιχεία, υπολογίζεται ότι πάσχουν πάνω από 1.000.000 άτομα, κυρίως γυναίκες. Η συχνότητα της νόσου είναι μεγάλη, ποικίλλει ανάλογα με την εθνικότητα τον τόπο διαμονής και τη διατροφή.

1. Βασικό αίτιο: η αυτοανοσία

Η Hashimoto αποτελεί την πιο συχνή αιτία βρογχοκήλης και υποθυρεοειδισμού. Παλιότερα, λόγω έλλειψης ιωδίου, το οποίο είναι βασικό συστατικό για την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών που είναι η Τ4 (θυροξίνη) και η Τ3 (τριιωδοθυρονίνη), ήταν πολύ συχνή η παρουσία βρογχοκήλης, δηλαδή διόγκωσης του θυρεοειδούς αδένα.

Μετά τα προγράμματα ιωδίωσης, η βρογχοκήλη λόγω έλλειψης ιωδίου σιγά σιγά εκλείπει και πλέον οι επικρατέστερες παθήσεις του θυρεοειδούς αδένα οφείλονται σε αυτοανοσία. Άρα και για τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto πρέπει να αναζητήσουμε τα αίτια σε όσα προκαλούν αυτοάνοσα νοσήματα.

2. Ο ρόλος της διατροφής

Όπως σε όλα τα αυτοάνοσα νοσήματα, έτσι και στη χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, ο ρόλος της διατροφής στην πρόληψη και αντιμετώπιση της νόσου είναι σημαντικός. Η φλεγμονώδης διατροφή και, παράλληλα, η λήψη πολλών επεξεργασμένων υδατανθράκων έχουν ενοχοποιηθεί για χρόνιες φλεγμονές και αποσυντονισμό του ανοσοποιητικού συστήματος. 

ΣTHN ΕΛΛΑΔΑ, ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΟΤΙ ΠΑΣΧΟΥΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1.000.000 ΑΤΟΜΑ, ΣΤΗΝ ΠΛΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ.

3. Βιταμίνη D

Πολλές μελέτες έχουν επικεντρωθεί στη σχέση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και της δυσανεξίας στη γλουτένη ή της έλλειψης σε βιταμίνη D. Η πρώτη κατάσταση συνδέεται επίσης με διαταραχή της αυτοανοσίας, ενώ η βιταμίνη D θεωρείται πλέον ορμόνη και πολλές μελέτες υποστηρίζουν πως έχει πλειοτροπικές δράσεις (δηλαδή, δρα σε πολλαπλά επίπεδα), μεταξύ των οποίων και άμεση σχέση με τα αυτοάνοσα νοσήματα. 

Πόσο βοηθάει το σελήνιο στη θυρεοειδίτιδα Hashimoto;

Ένα ιχνοστοιχείο που είναι βασικό για τη λειτουργία του θυρεοειδούς είναι το σελήνιο. Υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν πως η λήψη σεληνίου, είτε ως συμπλήρωμα διατροφής είτε από τροφές, οδηγεί σε αναστολή της καταστρεπτικής διαδικασίας που προκαλούν τα αντισώματα.

Ωστόσο, άλλες μελέτες δεν ενίσχυσαν τα παραπάνω συμπεράσματα, με αποτέλεσμα να παραμένει αμφιλεγόμενη στους κύκλους των ενδοκρινολόγων η σύσταση για χορήγηση ή όχι σεληνίου. Η ένταξη τροφών πλούσιων σε σελήνιο στην καθημερινή μας διατροφή, όπως ορισμένοι ξηροί καρποί –κάσιους και Brazilian nuts– σε καθορισμένη ποσότητα θα μπορούσε να ωφελήσει τους ευθυρεοειδικούς ασθενείς με θυρεοειδίτιδα Hashimoto.

Η Έλλη Αναγνώστου είναι ιατρός ενδοκρινολόγος και Shiatsu Practitioner.