ΠΟΣΟ «ΑΘΩΑ» ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΡΙΝΙΚΑ ΣΠΡΕΙ

Μπορεί ένα ρινικό σπρέι να επηρεάσει αρνητικά την υγεία μας ή να μας προκαλέσει εθισμό; Σε ορισμένες περιπτώσεις, ναι. Γι’ αυτό «ψεκαζόμαστε» με τις οδηγίες του γιατρού μας.

Φυσικά, κορτιζονούχα, αποσυμφορητικά… Τα ρινικά σπρέι δεν ξεμένουν ποτέ από ονομασίες, υποσχέσεις και «πελάτες». Όλοι εμείς οι απανταχού μπουκωμένοι ακόμη αναζητούμε ή πιστεύουμε ότι έχουμε βρει το προϊόν εκείνο, που θα μας χαρίσει ελεύθερη ανάσα τον χειμώνα ή την άνοιξη όταν η μύτη μας κλείνει από τις ιώσεις ή τα αλλεργιογόνα αντίστοιχα.

Ποιο ρινικό σπρέι είναι για μένα;

Βομβαρδισμένοι από τα τηλεοπτικά διαφημιστικά σποτ ή τις διαφημίσεις στο διαδίκτυο όπου με ένα «φσιτ» στο σπρέι οι μύτες γιορτάζουν την ελευθερία τους, τρέχουμε στο φαρμακείο για να αποκτήσουμε το πολυπόθητο μικρό φιαλίδιο, που μπαίνει και στην τσάντα μας δίνοντάς μας την ασφάλεια ότι όποτε το χρειαστούμε θα μας δώσει ανάσα. Ο ευσυνείδητος φαρμακοποιός θα φρενάρει τον ενθουσιασμό μας και θα αρχίσει τις ερωτήσεις και τις παραινέσεις: Γιατί το παίρνετε; Μήπως έχετε υπέρταση; Μην το πάρετε πολλές μέρες…

Τι καταλαβαίνω; Πως αν εξαιρέσει κανείς τα αθώα και φυσικά ρινικά σπρέι, δηλαδή αυτά που σαν κύριο συστατικό τους έχουν τον φυσιολογικό ορό και δεν περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες, όλα τα άλλα σπρέι για τη μύτη είναι φάρμακα. Και ως φάρμακα ανάλογα με το είδος και τα συστατικά τους είναι κατάλληλα ή ακατάλληλα για ασθένειες και ασθενείς και πρέπει να λαμβάνονται με προσοχή και σαφείς οδηγίες χρήσης.

iStock

«Υπάρχουν τα αμιγώς κορτιζονούχα και τα αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι τα οποία περιέχουν, μεταξύ άλλων, εφεδρίνη και ψευδοεφεδρίνη, αλλά και τα «μεικτά», εκείνα δηλαδή που περιέχουν και κορτιζόνη και ουσίες με αποσυμφορητική δράση. Αντίθετα με ό, τι πιστεύει ο κόσμος τα αποσυμφορητικά και όχι τα κορτιζονούχα είναι αυτά που πρέπει να χρησιμοποιούνται για μικρότερο χρονικό διάστημα», εξηγεί ο Γεώργιος Βοΐλας, Ωτορινολαρυγγολόγος, Διευθυντής  Ωτορινολαρυγγολογικού Τμήματος  Ευρωκλινικής Αθηνών.

Ο ίδιος προσθέτει: «Ανάλογα με την αιτία επιλέγουμε αν θα δώσουμε κορτιζονούχο ή αποσυμφορητικό ρινικό σπρέι. Αν πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα αρκούν τα αποσυφορητικά σπρέι για 3 έως 4 μέρες. Γενικότερα δεν θέλουμε να χρησιμοποιούμε τα αποσυμφορητικά για διάστημα μεγαλύτερο της μίας εβδομάδας. Αν το σύμπτωμα οφείλεται σε χρόνιες παθήσεις, όπως για παράδειγμα αλλεργική ρινίτιδα ή χρόνια ιγμορίτιδα, εκεί έχουν θέση τα κορτιζονούχα σπρέι τα οποία με την καθοδήγηση του γιατρού μας τα χρησιμοποιούμε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Είναι μύθος ότι επειδή περιέχουν κορτιζόνη πρέπει να κόβονται μετά από ολιγοήμερη αγωγή».

Άρα, τι κάνουμε αν κλείσει η μύτη μας και υποφέρουμε μέσα στο σαββατοκύριακο χωρίς να είμαστε σίγουροι αν είναι μια ίωση ή η γύρη που μας κάνει τη ζημιά; «Θα μπορούσατε για 2-3 μέρες να χρησιμοποιήσετε ένα αποσυμφορητικό. Αλλά αν το σύμπτωμα εξακολουθεί μόνο ο γιατρός θα αποφασίσει την αγωγή που θα ακολουθηθεί», μας λέει ο κ. Βοΐλας.

Έχω χρόνιο νόσημα. Τι κάνω;

«Το λέτε στον γιατρό σας. Αν έχετε γλαύκωμα ή αυξημένη οφθαλμική πίεση, αντενδείκνυται η χρήση των κορτιζονούχων σπρέι αν και ο κίνδυνος επιδείνωσης της πάθησης δεν έχει αποδειχτεί στατιστικά στις μελέτες. Κάποιοι γιατροί σήμερα χορηγούν κορτιζονούχα σπρέι σε ασθενείς με οφθαλμική υπέρταση ή και γλαύκωμα, άλλοι όχι. Σε αυτή την περίπτωση η συνεργασία με τον οφθαλμίατρο που παρακολουθεί τον ασθενή μπορεί να φανεί χρήσιμη. Αν το πρόβλημα υγείας αφορά στη γενική υπέρταση, δεν πρέπει να χρησιμοποιείτε σπρέι με εφεδρίνη και ψευδοεφεδρίνη, ουσίες που ανεβάζουν την πίεση. Θεωρούνται μάλιστα αναβολικά φάρμακα, καθώς βελτιώνουν την κινητικότητα των αγγείων γι αυτό και υπό συνθήκες μπαίνουν στις λίστες με τις απαγορευμένες ουσίες.

iStock

Ψευδοεφεδρίνη: Όχι στον πανικό!

Γιατί ασχολούμαστε με αυτή την ουσία; Επειδή δεν είναι πολύς καιρός που έγινε η συσχέτιση της λήψης της ουσίας με τον κίνδυνο εγκεφαλοπάθειας. Στα μέσα Φεβρουαρίου ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) προέβη σε επανεξέταση των φαρμάκων που περιέχουν ψευδοεφεδρίνη, έπειτα από αίτημα που δέχτηκε από τον Γαλλικό Οργανισμό Φαρμάκων σχετικά με τον κίνδυνο του συνδρόμου οπίσθιας αναστρέψιμης εγκεφαλοπάθειας (PRES) και του συνδρόμου αναστρέψιμης εγκεφαλικής αγγειοσύσπασης (RCVS), καταστάσεις που επηρεάζουν τα αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο. Η ανησυχία και η μελέτη αφορά σε φάρμακα για αγωγή από το στόμα και όχι στα ρινικά σπρέι.

Εθίστηκα στο σπρέι μου

Ο πραγματικός κίνδυνος των αποσυμφορητικών ρινικών σπρέι ακούει στο όνομα «εθισμός». Σας ακούγεται υπερβολικό; Ο ειδικός το επιβεβαιώνει: «Τα αποσυμφορητικά εθίζουν και το ποσοστό εθισμού στον πληθυσμό είναι υψηλό γιατί δεν κοστίζουν ακριβά, για τη χορήγησή τους δεν απαιτείται ιατρική συνταγή και –κυρίως- ο ασθενής βλέπει βελτίωση στο πρόβλημά του από την πρώτη κιόλας μέρα. Τη δέκατη ημέρα ο ασθενής είναι πλέον εξαρτημένος. Έχω γνωρίσει ανθρώπους που χρησιμοποιούν ένα και δύο μπουκαλάκια την ημέρα», μας λέει ο κ. Βοΐλας.

Κατανοώ απόλυτα τα λόγια του γιατρού: το παραμικρό μπούκωμα στη μύτη μου προκαλεί οριακά το αίσθημα της ασφυξίας. Λίγο η νευρωτική μου φύση, λίγο το αλλεργικό μου προφίλ μερικές φορές η εισπνοή από τη μύτη είναι τόσο δύσκολη που ο φόβος της δύσπνοιας με κυριεύει. Και κάπως έτσι άγγιξα το όριο του εθισμού καθώς αν δεν ψεκαζόμουν πριν από τον ύπνο δεν μπορούσα να κλείσω μάτι από το μπούκωμα. Από μία στιγμή και μετά ήταν σαν η δόση να μην επαρκούσε. Χρειαζόμουν περισσότερο και περισσότερο… Ευτυχώς ο γιατρός μου έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και… απεξαρτήθηκα πριν πάθω ζημιά στη μύτη μου.

«Οι ασθενείς που κάνουν χρόνια χρήση αποσυμφορητικών, οι "εθισμένοι", έχουν καταστρέψει το βλεννοκροσσωτό επιθήλιο της μύτης. Γι’ αυτό πρέπει πάντα να τονίζουμε τη μικρή διάρκεια της αγωγής στους ασθενείς που χορηγούμε αποσυμφορητικά».

Ευχαριστούμε τον Γεώργιο Βοΐλα, Ωτορινολαρυγγολόγο, Διευθυντή  Ωτορινολαρυγγολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Αθηνών.