ΠΩΣ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ

Η αδρεναλίνη αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας που συνήθως μας βοηθά να ανταπεξέλθουμε στα δύσκολα. Μερικές φορές, όμως, καλό είναι να τη θέτουμε υπό έλεγχο.

Κάθε φορά που σηκωνόμουν μπροστά στους συμφοιτητές μου να παρουσιάσω μια εργασία, ένιωθα την καρδιά μου να χτυπά δυνατά και το στομάχι μου γινόταν κόμπος. Το ίδιο συνέβη και τις πρώτες φορές που οδήγησα αυτοκίνητο, όταν δοκίμασα να σκαρφαλώσω σε τοίχο αναρρίχησης, αλλά και όταν τσακώθηκα με τον οδηγό που με τράκαρε. Γιατί μου συνέβαινε αυτό; Γιατί η αδρεναλίνη μου είχε χτυπήσει κόκκινο.

Σε όλες τις περιπτώσεις η αντίδραση του σώματός μου ήταν απόλυτα φυσιολογική, ακόμα κι αν δεν ένιωθα ευχάριστα. Όταν βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη, στρεσογόνα ή προβληματική κατάσταση, η αδρεναλίνη είναι η «δύναμη» που θα μας βοηθήσει να αντιδράσουμε γρήγορα.

Τι είναι η αδρεναλίνη

Η αδρεναλίνη, γνωστή και ως επινεφρίνη, παράγεται από τα επινεφρίδια (δυο μικρούς τριγωνικούς ενδοκρινείς αδένες, έναν πάνω από κάθε νεφρό) και απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος κατά τη διάρκεια καταστάσεων σωματικά ή συναισθηματικά στρεσογόνων, ή απειλητικών.

Αποτελεί μια φυσική αντίδραση του οργανισμού, προκειμένου να μπορέσουμε είτε να αντιμετωπίσουμε άμεσα έναν στρεσογόνο παράγοντα (αντίδραση πάλης) είτε να τον αποφύγουμε γρήγορα (αντίδραση φυγής). Με άλλα λόγια, η λεγόμενη έκρηξη αδρεναλίνης αποτελεί έναν από τους αμυντικούς μηχανισμούς που διαθέτει το σώμα μας.

Ερεθίσματα για την έκκριση αδρεναλίνης αποτελούν ο φόβος, το άγχος, οι συγκινήσεις, οι καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, το ψύχος. Πρόκειται, δηλαδή, για υπαρκτούς αλλά και για φανταστικούς κινδύνους, που νιώθουμε ότι μας απειλούν.

Emil Widlund/ Unsplash

Ποιος είναι ο ρόλος της

Η αδρεναλίνη δρα διεγείροντας το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια στρεσογόνο κατάσταση, απελευθερώνεται άμεσα στο αίμα, προκαλώντας συγκεκριμένες αλλαγές στο σώμα, όπως:

• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού, που μπορεί να οδηγήσει σε ταχυπαλμία.
• Βελτίωση της ροής του αίματος σε μεγάλες μυϊκές ομάδες, που προκαλεί αύξηση των επιπέδων ενέργειας, τρέμουλο στα άκρα κ.λπ.
• Χαλάρωση των μυών των αεραγωγών, για να οξυγονωθούν περισσότερο οι μυς, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ρηχή αναπνοή.
• Διεσταλμένες κόρες, που επιτρέπουν να εισέλθει στα μάτια περισσότερο φως.
• Όξυνση νοητικών ικανοτήτων, όπως η συγκέντρωση, ώστε να μπορούμε να σκεφτούμε γρηγορότερα και να καταστρώσουμε ένα σχέδιο διαφυγής.
• Αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού της γλυκόζης (η κύρια πηγή ενέργειας).

Η αδρεναλίνη προκαλεί, επίσης, αύξηση της δύναμης και της απόδοσης (μπορεί π.χ. να τρέχουμε πιο γρήγορα από όσο έχουμε συνηθίσει), ενώ μειώνει την ικανότητα του σώματος να αισθάνεται πόνο, γι’ αυτό κάποιος μπορεί να συνεχίσει να τρέχει ενώ είναι τραυματισμένος.

Μόλις η κατάσταση αλλάξει και δεν είμαστε πλέον αντιμέτωποι με την όποια απειλή, το σώμα μας αρχίζει να ηρεμεί και τα συμπτώματα υποχωρούν. Οι επιδράσεις της αδρεναλίνης μπορούν να διαρκέσουν έως και μία ώρα μετά από την απελευθέρωσή της.

Vikram Sundaramoorthy/ Unsplash

Πώς επηρεάζει η αδρεναλίνη το σώμα μας

Αν και η έκρηξη αδρεναλίνης είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωσή μας, η υπερβολική έκθεση στη συγκεκριμένη ορμόνη μπορεί μακροπρόθεσμα να βλάψει την υγεία μας. Όταν βρισκόμαστε διαρκώς σε κατάσταση «πάλης ή φυγής» (όπως στην περίπτωση του χρόνιου στρες), τα υψηλά επίπεδα αδρεναλίνης μπορούν να προκαλέσουν π.χ. πεπτικά και καρδιαγγειακά προβλήματα, προβλήματα όρασης, μυϊκή ένταση, αϋπνία, αύξηση βάρους, υψηλή αρτηριακή πίεση.

Αν τα επίπεδα αδρεναλίνης βρίσκονται συνεχώς στα ύψη, καλό είναι να επισκεφτούμε τον γιατρό μας. Το ίδιο οφείλουμε να κάνουμε και στην περίπτωση που τα επίπεδα της ορμόνης είναι αυξημένα χωρίς να συντρέχουν περιβαλλοντικοί παράγοντες, καθώς αυτό μπορεί να αποτελεί σημάδι υποκείμενης διαταραχής.

ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΡΙΣΗ ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ Ο ΦΟΒΟΣ, ΤΟ ΑΓΧΟΣ, ΟΙ ΣΥΓΚΙΝΗΣΕΙΣ, ΤΟ ΨΥΧΟΣ.

Πώς να ελέγξουμε τα επίπεδά της

Στις μέρες μας, οι «κίνδυνοι» που συνήθως αντιμετωπίζουμε δεν απειλούν άμεσα τη σωματική μας ακεραιότητα. Δεν χρειάζεται να παλέψουμε ή να αποφύγουμε άγρια θηρία. Το εργασιακό άγχος, τυχόν προβλήματα στην προσωπική μας ζωή, ένας τσακωμός στον δρόμο αποτελούν τους στρεσογόνους παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν έκρηξη αδρεναλίνης.

Το πρώτο βήμα για να περιορίσουμε τη συχνότητα των εκρήξεων αυτών στην καθημερινότητά μας είναι να αντιμετωπίσουμε τις πηγές του άγχους μας, ώστε να υιοθετήσουμε στη συνέχεια υγιείς στρατηγικές αντιμετώπισής τους, όπως καθημερινή άσκηση, διαλογισμό, ασκήσεις αναπνοής, περιορισμό της κατανάλωσης καφεΐνης ή αλκοόλ. Αν δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, καλό είναι να ζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού.