ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΤΩΝ ΑΝΤΡΩΝ

Η μητρότητα αλλάζει τον εγκέφαλο μιας γυναίκας, αλλά μήπως συμβαίνει το ίδιο και στους άντρες; Ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος ενός πατέρα παρουσιάζει σημαντικές αλλαγές την περίοδο πριν και την περίοδο μετά από τη γέννηση του παιδιού του.

Σήμερα η κατάσταση ως προς την ανατροφή των παιδιών σε μια οικογένεια έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν. Οι μπαμπάδες έχουν έρθει στο προσκήνιο δηλώνοντας παρόντες στον τρόπο που μεγαλώνει ένα παιδί. Σκεφτείτε ότι πλέον οι άντρες δικαιούνται άδεια πατρότητας (μάλιστα, κάποιοι καταφέρνουν να την πάρουν), ενώ υπάρχουν ακόμα και ομάδες υποστήριξης για μπαμπάδες.

«Παρά την αυξανόμενη συμμετοχή των μπαμπάδων στη φροντίδα των παιδιών και τη σημασία τους στη ζωή των παιδιών τους, υπάρχουν εκπληκτικά λίγες έρευνες σχετικά με το πώς η πατρότητα επηρεάζει τους άντρες. Ακόμη λιγότερες μελέτες εστιάζουν στις εγκεφαλικές και βιολογικές αλλαγές που μπορεί αφορούν την πατρότητα», γράφουν η Darby Saxbe, καθηγήτρια ψυχολογίας, και η Magdalena Martínez García, διδακτορική φοιτήτρια στον τομέα της νευροαπεικόνισης, σε άρθρο τους στο The Conversation.

Προκειμένου να καλύψουν ένα μέρος αυτού του ερευνητικού κενού, οι δύο ερευνήτριες εξέτασαν τον τρόπο με τον οποίο η πατρότητα αναδιαμορφώνει τον εγκέφαλο των αντρών, μελετώντας άντρες που έγιναν για πρώτη φορά γονείς σε δύο χώρες.

Σημείο κλειδί η πλαστικότητα του εγκεφάλου

Αρχικά, να πούμε ότι σε μελέτες που έχουν γίνει σε γυναίκες παρατηρήθηκε ότι οι αλλαγές στον εγκέφαλό τους ήταν τόσο έντονες, που ένας αλγόριθμος θα μπορούσε εύκολα να ξεχωρίσει έναν εγκέφαλο γυναίκας η οποία είναι μητέρα από τον εγκέφαλο μιας γυναίκας που δεν έχει παιδιά. Πάμε, όμως, τώρα να δούμε τι γίνεται με τους μπαμπάδες.

«Όπως συμβαίνει με την εξάσκηση κάθε νέας δεξιότητας, η εμπειρία της φροντίδας ενός βρέφους μπορεί να αφήσει σημάδια στον εγκέφαλο των νέων γονέων. Πρόκειται για αυτό που οι νευροεπιστήμονες αποκαλούν πλαστικότητα του εγκεφάλου που προκαλείται από την εμπειρία – όπως οι αλλαγές στον εγκέφαλο που συμβαίνουν όταν μαθαίνετε μια νέα γλώσσα ή ένα νέο μουσικό όργανο», γράφουν οι επιστήμονες.

Ορισμένες έρευνες έχουν εξετάσει την πλαστικότητα του εγκεφάλου σε πατέρες που βιώνουν τις γνωστικές, σωματικές και συναισθηματικές απαιτήσεις της φροντίδας ενός νεογέννητου, (προφανώς) χωρίς να βιώσουν την εγκυμοσύνη. Προκειμένου να μάθουν περισσότερα για το πώς η εμπειρία της πατρότητας επηρεάζει την πλαστικότητα του εγκεφάλου στους νέους μπαμπάδες, συνεργάστηκαν σε μια μελέτη ερευνητικές ομάδες στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Sanitaria Gregorio Marañón στη Μαδρίτη.

iStock

Τρόπος διεξαγωγής και συμπεράσματα της έρευνας για την πατρότητα

Οι ερευνητές υπέβαλαν 40 άντρες, 20 στην Ισπανία και 20 στην Καλιφόρνια, σε μαγνητική τομογραφία 2 φορές: μία φορά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της συντρόφου τους και μία φορά όταν το μωρό τους ήταν 6 μηνών. Συμπεριέλαβαν, επίσης, μια ομάδα ελέγχου 17 άτεκνων αντρών.

Πράγματι, εντόπισαν σημαντικές αλλαγές στους εγκεφάλους των πατέρων από την προγεννητική περίοδο έως την περίοδο μετά τον τοκετό, οι οποίες δεν εμφανίστηκαν στους άτεκνους άντρες. Και στα δύο δείγματα, οι αλλαγές στον εγκέφαλο εμφανίστηκαν σε περιοχές του φλοιού που συμβάλλουν στην οπτική επεξεργασία, την προσοχή και την ενσυναίσθηση προς το μωρό.

Unsplash Nathan Dumlao

Γιατί συνέβησαν αυτές οι αλλαγές;

Στο ερώτημα τι αναδιαμορφώνει τον εγκέφαλο ενός νέου πατέρα, οι δύο ερευνήτριες απάντησαν ως εξής: «Ο βαθμός πλαστικότητας του εγκεφάλου των πατέρων μπορεί να συνδέεται με το πόσο αλληλεπιδρούν με το μωρό τους. Παρόλο που οι πατέρες σε πολλά μέρη του κόσμου συμμετέχουν όλο και περισσότερο στη φροντίδα των παιδιών, η πατρική συμμετοχή ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των διαφόρων αντρών».

Επίσης, οι κοινωνικοί, πολιτιστικοί και ψυχολογικοί παράγοντες που καθορίζουν το πόσο ασχολούνται οι πατέρες με τα παιδιά τους μπορεί να επηρεάζουν τις αλλαγές στον πατρικό εγκέφαλο. «Πράγματι, οι Ισπανοί, οι οποίοι έχουν κατά μέσο όρο πιο γενναιόδωρες άδειες πατρότητας σε σχέση με τους πατέρες στις ΗΠΑ, εμφάνισαν πιο έντονες αλλαγές στις περιοχές του εγκεφάλου που υποστηρίζουν την στοχοπροσήλωση, η οποία μπορεί να βοηθά τους πατέρες να συντονίζονται με τις ενδείξεις των βρεφών τους, σε σύγκριση με τους πατέρες της Καλιφόρνια».

Μελλοντικές έρευνες είναι απαραίτητες για να εξετάσουν λεπτομερέστερα ερωτήματα σε σχέση με την αναδιαμόρφωση του πατρικού εγκεφάλου και ενδεχομένως να μπορέσουν να ανακαλύψουν τρόπους παρέμβασης σε πατέρες που μπορεί να έχουν πρόβλημα προσαρμογής στον γονεϊκό ρόλο.