ΠΩΣ ΕΝΑ ΑΠΛΟ ΝΤΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΩΣ «ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ

Τι είναι αυτό που μπορεί να παρατηρήσεις όταν πλένεσαι και να εκλάβεις ως πιθανό προειδοποιητικό σήμα ότι χρειάζεται να εξεταστείς για άνοια;

Ένας από τους λόγους που επιλέγουμε ποια προϊόντα χρησιμοποιούμε για την προσωπική μας υγιεινή όταν κάνουμε μπάνιο και λουζόμαστε, μπορεί να γίνει το SOS που θα μας στείλει στον νευρολόγο να εξεταστούμε για άνοια: μιλάμε για το άρωμά τους.

Η άνοια είναι μια νευρολογική ασθένεια που επηρεάζει περισσότερους από 55 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως – και δη ηλικίας από 65 ετών και άνω. Έχει προοδευτική εξέλιξη, με τους ασθενείς να ξεχνούν πράγματα, να αισθάνονται όλο και μεγαλύτερο άγχος και να μην μπορούν να πάρουν μια απόφαση, μεταξύ πολλών άλλων.

Προφανώς το να διαπιστώσουμε πως έχουμε ένα από τα συμπτώματά της δεν είναι ό,τι πιο ευχάριστο μπορεί να μας συμβεί. Είναι όμως ο μόνος τρόπος που διαθέτουμε για να προστατέψουμε την ψυχική υγεία και τη συναισθηματική μας ευεξία.

Έρευνες έχουν συνδέσει την ανοσμία με την άνοια, που έχει προσδιοριστεί ως πιθανό πρώιμο σημάδι της νόσου του Αλτσχάιμερ, της άνοιας Lewy Body και της νόσου του Πάρκινσον. Στη λίστα με τα συμπτώματα της άνοιας, λοιπόν, προστίθεται το εξής: αν κάνουμε μπάνιο και δεν μυρίζουμε το σαμπουάν ή το αφρόλουτρο (ενώ δεν έχουμε κρυολόγημα, γρίπη, μολύνσεις κόλπων, αλλεργίες ή Covid), πρέπει να κλείσουμε ραντεβού με νευρολόγο.

iStock

Η άνοια είναι νευροεκφυλιστική ασθένεια, κάτι που σημαίνει ότι προκαλεί συνεχή εγκεφαλική ατροφία με την πάροδο του χρόνου. Η όσφρηση, όπως και οι άλλες αισθήσεις, διαμορφώνονται στον εγκέφαλό μας. Ως εκ τούτου, η περιοχή που είναι υπεύθυνη για την όσφρηση μπορεί να υποστεί μόνιμη βλάβη.

Εν τω μεταξύ, οι πιθανότητες απώλειας της όσφρησης αυξάνονται εκθετικά με την ηλικία. Έρευνες δείχνουν ότι η οσφρητική δυσλειτουργία είναι κάτι που απασχολεί:

• το 4% του πληθυσμού ηλικίας από 40 έως 49 ετών,
• το 10% στη δεκαετία των 50,
• το 39% στα 80+.

Νευρολόγοι τόνισαν σε σχετικό δημοσίευμα πως το να μην μπορούμε να μυρίσουμε το σαμπουάν ή ό,τι άλλο είναι σύμπτωμα που μπορεί να «δώσει» διάγνωση άνοιας έπειτα από χρόνια, ίσως και μια δεκαετία.

iStock

Μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 παρακολούθησε περισσότερους από 2.400 συμμετέχοντες για σχεδόν οκτώ χρόνια κατά μέσο όρο. Η ανοσμία ή πλήρης απώλεια όσφρησης βρέθηκε ότι σχετίζεται με σχεδόν τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας. 

Η υποσμία, δηλαδή μειωμένη αίσθηση όσφρησης, συνδέθηκε με αυξημένο κίνδυνο άνοιας από 1,76 έως 1,85 φορές.

Τα άτομα που ανέφεραν μόνα τους «σοβαρή οσφρητική δυσλειτουργία» διέτρεχαν επίσης υψηλότερο κίνδυνο, ενώ εκείνα που ανέφεραν «πολύ κακή οσφρητική λειτουργία» είχαν 2,56 φορές αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας.