ΠΟΛΛΑ ΨΥΧΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΥΡΟΔΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΑΙΤΙΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ

Μπορεί η κατάθλιψη, η αγχώδης διαταραχή και το OCD να είναι αυτοάνοσα νοσήματα; Κατά κάποιον τρόπο, ναι, λέει μια καινούργια έρευνα, που ρίχνει φως στα οργανικά αίτια των ψυχικών ασθενειών.

Δεν είναι πολύς καιρός στην ιστορία της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης που τα όρια ανάμεσα σε σώμα και ψυχή έχουν αρχίσει να καταρρίπτονται και ο άνθρωπος να αντιμετωπίζεται σαν ολότητα. Μέχρι πρότινος ο κανόνας ήταν ότι σωματικές και ψυχικές ασθένειες είναι δύο διαφορετικά πράγματα.

Όμως τώρα, όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι οι συσχετισμοί είναι αρκετά πιο περίπλοκοι: οι σκέψεις και τα συναισθήματα ίσως μπορούν να πυροδοτήσουν ακόμη και οργανικά προβλήματα, αλλά με τον ίδιο τρόπο, το σώμα μπορεί να γίνει η αιτία για την εμφάνιση αρκετών ψυχικών ασθενειών.

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η ερευνητική ομάδα της Belinda Lennox, καθηγήτριας Ψυχιατρικής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Η Dr Lennox έχει εστιάσει την έρευνά της εδώ και 15 χρόνια στη σύνδεση του ανοσοποιητικού συστήματος με διάφορες ψυχωσικές διαταραχές, όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή, προσπαθώντας να βρει πιο αποτελεσματικές θεραπείες.

Τι έδειξε η έρευνα

Τώρα λοιπόν, η ομάδα της εντόπισε μια αιτιώδη σχέση ανάμεσα σε ένα απορρυθμισμένο ανοσοποιητικό και σε κάποια προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η αγχώδης διαταραχή, η κατάθλιψη, ακόμη και τα τικ, που μέχρι πρότινος νομίζαμε ότι έχουν τις ρίζες τους σε ψυχολογικά αίτια.

iStock

«Για πολλά χρόνια στην ψυχιατρική έχουμε μείνει κολλημένοι σε ένα σημείο: στην αντιμετώπιση και μόνο των συμπτωμάτων. Ποιες είναι όμως οι αιτίες τους; Ποιος βιολογικός μηχανισμός βρίσκεται πίσω από μια διαταραχή; Αυτό δεν το ψάχνουμε.

»Χρησιμοποιούμε το διαγνωστικό εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης (DSM 5), για να κατηγοριοποιήσουμε τους ασθενείς βάσει αυτού, με αποτέλεσμα να δίνουμε την ίδια θεραπεία σε όλους. Αν όμως τα αίτια για την κατάθλιψη ενός ασθενούς είναι διαφορετικά από ενός άλλου, πόσο αποτελεσματικά μπορεί να είναι τα ίδια φάρμακα; Και γιατί να μη χτυπήσουμε το πρόβλημα στη ρίζα του;» ανέφερε η ίδια σε συνέντευξή της στο αυστραλέζικο ABC Radio.

Τα οργανικά αίτια της κατάθλιψης

Πράγματι, η κατάθλιψη δεν έχει πάντα ψυχολογικά αίτια. Όπως μας έχει πει ο καθηγητής ψυχιατρικής Δημήτρης Δικαίος, «υπάρχουν καταθλίψεις οι οποίες είναι αποτέλεσμα καθαρά οργανικών αιτίων».

Η συνηθέστερη αιτία για την οργανική κατάθλιψη είναι ο υποκλινικός υποθυρεοειδισμός. «Στον κλινικό υποθυρεοειδισμό ο ασθενής έχει συνήθως μια αναστάτωση του θυρεοειδούς φανερή: εξάντληση, αύξηση βάρους, εναλλαγές διάθεσης, είναι μερικά από τα ευδιάκριτα συμπτώματα. Κάνοντας εξετάσεις κανείς, το διαπιστώνει και ακολουθεί τη σχετική θεραπεία», αναφέρει ο κ. Δικαίος.

Άλλες φορές μια κατάθλιψη μπορεί να οφείλεται σε ορμονικά αίτια. Μερικές φορές ωστόσο, πίσω από ένα ψυχικό πρόβλημα όπως η κατάθλιψη μπορεί να κρύβεται ένα απορρυθμισμένο ανοσοποιητικό σύστημα, σύμφωνα με τα ευρήματα της νέας έρευνας.

iStock

Είναι αυτοάνοσα οι ψυχικές ασθένειες;

Αυτό που ανακαλύφθηκε είναι ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι ψυχικές ασθένειες μπορεί να μοιάζουν με τα συνηθισμένα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως για παράδειγμα η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, όπου το σώμα παράγει υπερβολικά αντισώματα τα οποία στρέφονται τελικά εναντίον του.

Οι ερευνητές βρήκαν τώρα ορισμένα από αυτά τα αντισώματα, τα οποία μπορεί να δημιουργήθηκαν αρχικά ως απάντηση σε κάποια λοίμωξη (όπως ο στρεπτόκοκκος), τελικά όμως διοχετεύτηκαν σε περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζουν τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τα συναισθήματα.

«Ίσως ακούγεται παράξενο ότι μια λοίμωξη και η απάντηση του ανοσοποιητικού σε αυτή μπορεί να είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την ψυχική ασθένεια που εμφάνισε κάποιος χρόνια μετά και πρέπει να αντιμετωπιστεί με ανοσοτροποποιητικά φάρμακα. Οι ψυχικές ασθένειες είναι πολύπλοκες και εμπλέκονται πολλοί παράγοντες στην πυροδότησή τους, όπως η κληρονομικότητα, το οικογενειακό περιβάλλον και τα βιώματα του καθενός. Όμως αυτό δεν σημαίνει δεν υπάρχουν και καθαρά οργανικά αίτια», παραδέχεται η Dr Lennox απέναντι σε όσους την ακούνε με σκεπτικισμό.

istock

Ποια είναι τα επόμενα βήματα

Αφού η ομάδα της εντόπισε αυτά τα υπεύθυνα αντισώματα, σκέφτεται τώρα να χορηγήσει δοκιμαστικά σε πραγματικούς ασθενείς ανοσοκατασταλτική αγωγή, για να διαπιστώσει αν αυτά τα αντισώματα θα «ησυχάσουν». Θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας χρόνος δοκιμών για να δοθούν σαφείς απαντήσεις, ο δρόμος είναι μακρύς.

Πλην όμως έχουν σχεδιαστεί διαγνωστικά αιματολογικά τεστ που διερευνούν την παρουσία αυτών των συγκεκριμένων αντισωμάτων στο αίμα, γεγονός που θα αλλάξει πολλά στην αντιμετώπιση της ψυχικής νόσου, δίνοντας σε εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως ελπίδα για πιο αποτελεσματικές θεραπείες και βελτίωση της ποιότητας ζωής.