ΠΟΙΟΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΗΓΑΙΝΟΥΝ ΣΕ ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟ ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ

Πότε ήταν η τελευταία φορά που επισκέφθηκες οφθαλμίατρο; Ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων συνιστάται να τον επισκέπτονται ετησίως. Μήπως ανήκεις σε κάποια από αυτές;

Στο πλαίσιο του τακτικού ελέγχου της συνολικής μας υγείας, τα μάτια μας δεν πρέπει να αποτελούν εξαίρεση, αφού μπορεί να αποτελούν σημαντικό δείκτη για να καταλάβουμε (εμείς ή ο γιατρός) αν κάτι δεν πηγαίνει καλά. Ενδεικτικά, σε άτομα που υποφέρουν από κάποια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα μπορεί να εμφανιστεί εξόφθαλμος, ενώ αν τα μάτια πάρουν μια κίτρινη απόχρωση, αυτό μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα δυσλειτουργίας στο συκώτι, τη χοληδόχο κύστη ή το πάγκρεας. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι μέσω σάρωσης αμφιβληστροειδούς μπορεί να προβλεφθεί ακόμα και ένα έμφραγμα μυοκαρδίου.

Φυσικά, η τακτική επίσκεψη στον οφθαλμίατρο (ή τον οπτομέτρη) δεν είναι απαραίτητη μόνο για να διαγνωστούν τέτοια προβλήματα. Ένας εκτενής οφθαλμολογικός έλεγχος πρέπει να γίνεται στον καθένα μας, ακόμα και ετησίως σε ορισμένες περιπτώσεις και χωρίς απαραίτητα να έχει κανείς κάποια ενόχληση.

Κατά την εξέταση αυτή δεν ελέγχεται μόνο η οπτική οξύτητα (πόσο καλά βλέπουμε), αλλά και:

• Η πίεση του ματιού (τονομέτρηση) που αν είναι υψηλή μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του οπτικού νεύρου (γλαύκωμα).
• Ο κερατοειδής, η κόρη, ο φακός και το υαλώδες του ματιού που ελέγχονται με την ειδική λυχνία και έτσι μπορεί να εντοπισθεί έγκαιρα ο καταρράκτης.
• Η γωνία του οφθαλμού (γωνιοσκοπία) που με έναν ειδικό φακό μπορεί να ελέγξει το γλαύκωμα.
• Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας, οπότε γίνεται βυθοσκόπηση και έτσι μπορούν να διαγνωστούν έγκαιρα παθήσεις στο εσωτερικό του οφθαλμού.
• Τα βλέφαρα και το σύστημα παροχέτευσης δακρύων, καθώς παθήσεις του θυροειδούς μπορεί να δίνουν συμπτώματα εκεί.
• Οι οπτικοί μύες, ώστε από την κίνηση των ματιών να διαπιστωθεί αν υπάρχει κάποιο νευρολογικό πρόβλημα ή διαφορές προσανατολισμού (στραβισμός).

iStock

Πόσο συχνά πρέπει να ελέγχουμε τα μάτια μας;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι ίδια για όλους και εξαρτάται από παράγοντες όπως η ηλικία, η υγεία των ματιών και το ιατρικό ιστορικό οικογένειας.

Η όραση των παιδιών, για παράδειγμα, ελέγχεται στο μαιευτήριο μερικές ώρες μετά την γέννηση και έπειτα από τον παιδίατρο κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής. Ωστόσο, σε ηλικία 4-5 ετών πρέπει να υποβάλλονται στον πρώτο πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο. «Κατά τη σχολική ηλικία ο έλεγχος θα πρέπει να επιλαμβάνεται ετησίως μέχρι τα 12 χρόνια και μετά ανά δύο χρόνια, εκτός αν το παιδί διαμαρτυρηθεί νωρίτερα για συμπτώματα», σύμφωνα με τον χειρουργό οφθαλμίατρο Κωνσταντίνο Καραμπατσά.

Μετά την ενηλικίωση, σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., στους υγιείς ανθρώπους χρειάζεται έλεγχος μία φορά στην ηλικία 20 έως 29 ετών και δύο φορές στην ηλικία 30 έως 39 ετών. Στα 40 χρόνια θα πρέπει να γίνει και μία βυθοσκόπηση, η οποία θα πρέπει να επαναλαμβάνεται:

• Κάθε 2-4 χρόνια μέχρι τα 54 έτη.
• Κάθε 1-3 χρόνια στις ηλικίες 55-64 ετών.
• Κάθε 1-2 χρόνια στις ηλικίες άνω των 65 ετών.

Διαπιστώνοντας ότι σε μεγάλο μέρος του πλανήτη ο έλεγχος αυτός δεν πραγματοποιείται επαρκώς, ο Π.Ο.Υ. δημιούργησε και λανσάρισε τον Οκτώβριο του 2023 την εφαρμογή WHOeyes, την οποία μπορεί να κατεβάσει κανείς εντελώς δωρεάν στη συσκευή του και να διαπιστώσει πόσο καλά βλέπει κάτι σε κοντινή ή μακρινή απόσταση, λαμβάνοντας ταυτόχρονα πληροφορίες για την υγεία των ματιών.

iStock

Ποιοι πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο κάθε χρόνο;

Οι παραπάνω περιοδικότητες ισχύουν για τα υγιή άτομα, χωρίς ιστορικό σοβαρών οφθαλμοπαθειών. «Η συχνότητα του περιοδικού προληπτικού ελέγχου είναι διαφορετική για όσους αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα υγείας, υποβάλλονται σε ορισμένες θεραπείες ή έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό», διευκρινίζει ο χειρουργός οφθαλμίατρος Αναστάσιος Κανελλόπουλος.

Την ακριβή συχνότητα επανελέγχου θα καθορίσει ο θεράπων ιατρός ανά περίπτωση, ωστόσο οι παρακάτω ασθενείς θα πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο περίπου μία φορά τον χρόνο:

1. Τα παιδιά που, όπως αναφέραμε παραπάνω, καθώς αναπτύσσονται μέχρι και την εφηβεία μπορεί να αλλάζει και η όρασή τους.
2. Τα άτομα που έχουν αυξημένο κίνδυνο για κάποια οφθαλμική νόσο, είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω κάποιου προβλήματος υγείας, όπως η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης. Τα άτομα αυτά θα πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο τακτικά, πολύ πριν τα 40 έτη, ακόμα κι αν δεν αντιμετωπίζουν ακόμα κάποιο πρόβλημα με την όρασή τους. Και θα πρέπει, φυσικά, να τον ενημερώσουν για το πρόβλημα υγείας τους.
3. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό για γλαύκωμα θα πρέπει, επίσης, να υποβάλλονται σε βυθοσκόπηση το πολύ ανά δύο χρόνια και σίγουρα πριν τα 40 έτη. Μετά τα 60 έτη θα πρέπει ο έλεγχος αυτός να γίνεται ετησίως.
4. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο καταρράκτη θα πρέπει να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους ετησίως.
5. Όσοι φορούν γυαλιά ή φακούς επαφής ωφέλιμο είναι να επισκέπτονται τον οφθαλμίατρο (ή οπτομέτρη) ετησίως, καθώς υπάρχει πιθανότητα οι βαθμοί να τους να αλλάζουν ακόμα και μετά τα 40.