ΠΟΙΑ ΚΑΚΗ ΣΥΝΗΘΕΙΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ

Το σκάλισμα της μύτης φαίνεται να σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, καθώς διαμέσου της τραυματισμένης μύτης βακτήρια και ιοί φτάνουν στον εγκέφαλο. Αυτά λένε Αυστραλοί επιστήμονες που μέχρι στιγμής μελετούν ποντίκια.

«Έξω το δάκτυλο από τη μύτη!» Η φράση που μου έλεγε μαινόμενη η γιαγιά μου όταν ήμουν μικρό παιδί, μου έρχεται στον νου όταν βλέπω στα φανάρια τον οδηγό του διπλανού αυτοκινήτου να σκαλίζει με μανία τη μύτη του. Γνωρίζει άραγε ότι κινδυνεύει από Αλτσχάιμερ;

Συνήθεια συνυφασμένη με την «υγιεινή» του είδους μας αλλά και άλλων πρωτευόντων θηλαστικών, όπως οι πίθηκοι και οι χιμπατζήδες, εκτός από αποκρουστική φαίνεται να είναι και επιζήμια για την υγεία.

Μελέτη του 2022 σε ποντίκια αναφέρει μικρή αλλά πιθανή σύνδεση μεταξύ της κακής συνήθειας του σκαλίσματος της μύτης και της αύξησης των πιθανοτήτων να εμφανίσει το πειραματόζωο άνοια και συγκεκριμένα τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

freepik

Σύμφωνα με τους επιστήμονες που έτρεξαν τη συγκεκριμένη μελέτη, όταν πειράζουμε τη μύτη μας προκαλούμε μικροτραυματισμούς. Ακόμη κι αν δεν γίνονται αντιληπτοί σε εμάς, τα βακτήρια και οι ιοί πιθανόν τους «αντιλαμβάνονται» ως μονοπάτια που οδηγούν στον εγκέφαλο. Τουλάχιστον αυτό συμβαίνει στα ποντίκια.

Άσε ήσυχη τη μύτη σου

Η ερευνητική ομάδα που τάραξε τα νερά με την πρόσφατη μελέτη για τη διασύνδεση της κακής συνήθειας με την εμφάνιση Αλτσχάιμερ συστάθηκε από επιστήμονες του Griffith University στην Αυστραλία. Οι ερευνητές εστίασαν στο Chlamydia pneumonia, το οποίο σύμφωνα με το CDC είναι ένα βακτήριο που προσβάλει τους ανθρώπους και προκαλεί πνευμονία. Το συγκεκριμένο βακτήριο έχει επίσης βρεθεί στην πλειοψηφία των ανθρώπινων εγκεφάλων σε προχωρημένο στάδιο άνοιας.

Στα ποντίκια το βακτήριο Chlamydia pneumonia μπορούσε να ταξιδέψει μέχρι το οσφρητικό νεύρο, το οποίο συνδέει την ρινική κοιλότητα με τον εγκέφαλο. Στα πειράματα των Αυστραλών η άφιξη του βακτηρίου στον εγκέφαλο οδήγησε στην εναπόθεση του αμυλοειδούς-βήτα. Πρόκειται για μία πρωτεΐνη που απελευθερώνεται όταν υπάρχει λοίμωξη. Οι πλάκες της συγκεκριμένης πρωτεΐνης ανευρίσκονται σε σημαντικές συγκεντρώσεις σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ. Αυτό δεν σημαίνει ότι το μυστήριο λύνεται. Το κουβάρι όμως της νόσου Αλτσχάιμερ φαίνεται να ξετυλίγεται.

Από τη μύτη στον εγκέφαλο μία μέρα δρόμος

«Είμαστε οι πρώτοι που δείξαμε ότι το Chlamydia pneumoniae μπορεί να πάει από τη μύτη ως τον εγκέφαλο και να προκαλέσει παθολογικά ευρήματα τα οποία θυμίζουν την εικόνα που έχουμε στον εγκέφαλο ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ. Το είδαμε να συμβαίνει στα ποντίκια και τα στοιχεία είναι εν δυνάμει τρομακτικά και για τους ανθρώπους», έχει δηλώσει ο James St John, νευροεπιστήμονας μέλος της ερευνητικής ομάδας του Griffith University.

freepik

Οι επιστήμονες έμειναν έκπληκτοι με την ταχύτητα με την οποία το συγκεκριμένο βακτήριο εξαπλώθηκε στο κεντρικό νευρικό σύστημα του ποντικού. Μέσα σε 24-72 ώρες η μόλυνση είχε επεκταθεί στον εγκέφαλο διά μέσου της μύτης, που φαίνεται να αποτελεί τον πιο σύντομο δρόμος για ιούς και βακτήρια που θέλουν να φτάσουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα του ποντικιού και –εικάζεται– και του ανθρώπου.

Παρότι δεν είναι βέβαιο ότι τα αποτελέσματα θα είναι ακριβώς τα ίδια στους ανθρώπους και εξετάζεται πλέον αν οι πλάκες αμυλοειδούς-βήτα έχουν αιτιακή σχέση με την εμφάνιση Αλτσχάιμερ, έχει μεγάλη σημασία να συνεχιστούν οι μελέτες για την κατανόηση αυτής της κοινής νευροεκφυλιστικής κατάστασης.

«Πρέπει να γίνει η μελέτη και στους ανθρώπους και να επιβεβαιώσει αν το ίδιο μονοπάτι λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο… Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι αυτά τα ίδια βακτήρια είναι παρόντα στους ανθρώπους, αλλά δεν έχουμε καταφέρει να αποδείξουμε πώς βρέθηκαν εκεί», ανέφερε ο St John, ο οποίος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για κάθε χειρισμό που θα μπορούσε να προκαλέσει τον παραμικρό τραυματισμό στη μύτη. Αναφέρεται μάλιστα και στην αποτρίχωση της κοιλότητας της μύτης, με τσιμπιδάκι για παράδειγμα. Ακόμη κι αυτό μπορεί να προκαλέσει λύση του ιστού του επιθηλίου και να αποτελέσει πύλη εισόδου σε βακτήρια.

Τελικά για όλα φταίει η κακή μας η συνήθεια;

«Φτάνοντας κανείς στα 65, ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου Αλτσχάιμερ αυξάνεται κατακόρυφα. Αναζητούμε όμως και άλλες αιτίες εκτός από την ηλικία. Διερευνούμε τους περιβαλλοντικούς παράγοντες θεωρώντας ότι η παρουσία βακτηρίων και ιών στον εγκέφαλο είναι αποφασιστικής σημασίας», κατέληξε ο St John.

Για την ομάδα του αλλά και για την επιστημονική κοινότητα γενικότερα ένα ερώτημα συνεχίζει να αιωρείται: Είναι ή όχι η αυξημένη αμυλοειδής-βήτα πρωτεΐνη μία φυσιολογική και υγιής ανοσολογική απάντηση που μπορεί να αντιστραφεί όταν η λοίμωξη έχει καταπολεμηθεί; Ίδωμεν. Μέχρι τότε μακριά το δάκτυλο από τη μύτη.