ΟΣΑ ΔΕΝ ΘΑ ΣΟΥ ΠΕΙ Ο ΓΙΑΤΡΟΣ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Πόσο δύσκολες είναι οι τελευταίες ώρες της ζωής και πώς θα τις αναγνωρίσουμε; Όσο τρομακτικό κι αν ακούγεται το ερώτημα, άλλο τόσο χρήσιμη και ανακουφιστική μπορεί να είναι η απάντησή του. Συγκεντρώσαμε ορισμένες πληροφορίες για το τι συμβαίνει στο σώμα, όταν ο θάνατος πλησιάζει.

Προβληματίστηκα πολύ για το αν θα έπρεπε να γραφτεί ένα τέτοιο θέμα. Είναι δύσκολα διαχειρίσιμες ορισμένες πληροφορίες και όχι τυχαία οι γιατροί δεν τις μοιράζονται με τους ασθενείς τους, συχνά ούτε με τους συγγενείς των ασθενών στα τελευταία στάδια.

Από την άλλη, υπάρχουν φορές που οι πολύ κοντινοί άνθρωποι κάποιου που φεύγει από τη ζωή θέλουν να ξέρουν τι θα αντιμετωπίσει ο/η αγαπημένος/η τους, ώστε να να το διαχειριστούν και οι ίδιοι καλύτερα, παρέχοντάς του ανακούφιση και φροντίδα. Είναι πολύ λογικό, παρόλο που δεν είμαι σίγουρη αν υπάρχει τρόπος να προετοιμαστείς για το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.

Είμαστε όμως και όλοι εμείς που φυσιολογικά φοβόμαστε τον θάνατο και γνωρίζοντας ορισμένες λεπτομέρειες, ίσως νιώσουμε καλύτερα. Δεν λένε πως η αβεβαιότητα χτίζει τους μεγαλύτερους φόβους; Με αυτό το σκεπτικό, ίσως οι φόβοι ορισμένων περιοριστούν. Ίσως πάλι και όχι.

Γι' αυτό, προτού αποφασίσετε αν θα διαβάσετε τις παρακάτω πληροφορίες, ακούστε το ένστικτό σας και εμπιστευτείτε το. Οι πληροφορίες συλλέχθηκαν από διάφορες έρευνες και έχουν ελεγχθεί από την Αμερικανίδα γιατρό και wellness coach Simran Malhotra, MD.

Τα σημάδια που προειδοποιούν για το τέλος

Δεν αναφερόμαστε εδώ στον ξαφνικό θάνατο, αλλά σε εκείνον που επέρχεται είτε από γηρατειά είτε από κάποια βαριά, ανίατη ασθένεια.

Αυτά τα σημάδια περιλαμβάνουν επιβράδυνση της αναπνοής, πτώση ή εξασθένιση του καρδιακού ρυθμού, πτώση της αρτηριακής πίεσης και αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, σύμφωνα με τον Zachary Palace, MD, διευθυντή του Hebrew Home at Riverdale, της Νέας Υόρκης. Αυτή η διαδικασία και η σειρά με την οποία εμφανίζονται τα συμπτώματα μπορεί να είναι λίγο διαφορετική για τον καθένα.

Σε γενικές γραμμές, στο διάστημα που οδηγεί στο θάνατο, συνήθως το άτομο θα γίνει χλωμό λόγω της πτώσης της αρτηριακής πίεσης, τα δάχτυλα μπορεί να κρυώσουν ή να γίνουν μπλε. Εάν ελέγξετε τον παλμό του, θα είναι αδύναμος και στη συνέχεια θα αρχίσει να αναπτύσσεται ένας ακανόνιστος τύπος αναπνοής. Αυτό είναι ένα σημάδι ότι τα πράγματα είναι αρκετά δυσοίωνα.

Η αναπνοή γίνεται ακανόνιστη

Ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας θανάτου είναι τα κενά που μπορεί να υπάρξουν μεταξύ των αναπνοών, κατά τη διάρκεια των οποίων φαίνεται ότι το άτομο έχει σταματήσει να αναπνέει για 15 έως 20 δευτερόλεπτα.

Υπάρχουν 2 ειδών θάνατοι

Το πρώτο στάδιο θανάτου είναι αυτό που συμβαίνει όταν ακούμε από τους γιατρούς: είναι κλινικά νεκρός/ή. Τι ακριβώς σημαίνει; Ότι η καρδιά έχει σταματήσει να χτυπά. Περίπου 4 έως 6 λεπτά αργότερα, τα εγκεφαλικά κύτταρα αρχίζουν να πεθαίνουν από την απώλεια οξυγόνου και έτσι επέρχεται και ο βιολογικός θάνατος, σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση AED CPR. Ενώ μερικές φορές είναι δυνατή η ανάνηψη ανθρώπων κατά τη διάρκεια του κλινικού θανάτου, δεν ισχύει το ίδιο για τον βιολογικό θάνατο.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η καρδιοαναπνευστική ανάνηψη δεν σώζει πάντα

Λέγοντας καρδιοαναπνευστική ανάνηψη (CPR) εννοούμε το σύνολο των ενεργειών που γίνονται σε περίπτωση καρδιακής ανακοπής και τερματισμού της αναπνευστικής λειτουργίας. Η ανάνηψη πρέπει να αρχίζει το συντομότερο δυνατόν, διότι 3-4 λεπτά χωρίς οξυγόνο αρκούν για να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη εγκεφαλική βλάβη και, όπως είδαμε παραπάνω, βιολογικό θάνατο.

Αν και ορισμένες τηλεοπτικές σειρές έχουν κάνει τον κόσμο να πιστεύει ότι το CPR σώζει πάντα, εφόσον εφαρμοστεί εγκαίρως, δεν είναι έτσι. Σύμφωνα με προηγούμενες έρευνες, τα συνολικά ποσοστά επιβίωσης μετά από CPR είναι κατά μέσο όρο περίπου 12% για εξωνοσοκομειακές καρδιακές ανακοπές και 24-40% για ενδονοσοκομειακές ανακοπές.

Τέλος, αξίζει να ξέρετε ότι αν και το CPR σώζει πράγματι πολλές ζωές, μπορεί επίσης να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής ενός ατόμου.

Η ακοή «φεύγει» τελευταία

Πιστεύεται ευρέως ότι η ακοή είναι η τελευταία από τις αισθήσεις που χάνονται πριν από το θάνατο. Μια μελέτη στο Scientific Reports έδειξε ότι τα ακουστικά συστήματα νοσηλευόμενων ασθενών λίγες ώρες πριν από το τέλος της ζωής ανταποκρίθηκαν με παρεμφερή τρόπο με εκείνα νέων, υγιών ατόμων.

Όχι τυχαία, λοιπόν, όταν ο θάνατος φαίνεται επικείμενος οι γιατροί ενθαρρύνουν τις οικογένειες να μιλήσουν και να μοιραστούν τις τελευταίες σκέψεις, την αγάπη και την υποστήριξή τους με τους αγαπημένους τους, γιατί παρόλο που η αρτηριακή πίεση πέφτει και οι λειτουργίες τους φθίνουν, μπορούν να ακούσουν τι τους λέμε.

Χάνεται ο έλεγχος των σφιγκτήρων

Όταν είμαστε ζωντανοί, ο εγκέφαλός μας στέλνει συνεχώς σήματα για να πει σε διάφορα μέρη του σώματός μας τι να κάνουν. Κατά το θάνατο, αυτά τα σήματα σταματούν και οι μύες μας χαλαρώνουν ως επί το πλείστον.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν αποστέλλονται πλέον νευρικά σήματα προς την ουροδόχο κύστη ή το έντερο, με αποτέλεσμα οι σφιγκτήρες που ελέγχουν τα παραπάνω όργανα να χαλαρώνουν. Γι' αυτό πολλές φορές, όταν επέρχεται ο θάνατος υπάρχει διαρροή ούρων και κοπράνων.

Η μορφίνη δεν επιταχύνει, ούτε επιβραδύνει τον θάνατο

Υπάρχει μια παρανόηση σχετικά με τη χρήση της μορφίνης στις τελευταίες ώρες της ζωής. Όταν οι άνθρωποι πεθαίνουν, η αρτηριακή πίεση πέφτει και λιγότερο οξυγόνο φτάνει στα όργανά τους. Το σώμα αντιδρά λαχανιάζοντας, σε μια μάταιη προσπάθεια να αυξήσει τον αναπνευστικό ρυθμό.

Αυτό το λαχάνιασμα είναι πολύ δύσκολο για τις οικογένειες των ασθενών, καθώς προφανώς φαίνεται οδυνηρό. Η σωστή δόση μορφίνης ανακουφίζει από την αίσθηση αυτή και έτσι οι ασθενείς αναπνέουν πιο ήρεμα και πιο άνετα.

Η ζωή μας μπορεί όντως να περνάει μπροστά από τα μάτια μας

Όταν ένα άτομο πεθαίνει σε μια ταινία, συνήθως βλέπουμε μαζί του αναμνήσεις από διαφορετικές περιόδους της ζωής του να περνάνε σαν σύντομο βίντεο μπροστά από τα μάτια του. Αποδεικνύεται όμως ότι μπορεί να υπάρχει κάποια επιστημονική αλήθεια σε αυτό το φαινόμενο.

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022, οι ερευνητές περιέγραψαν την περίπτωση ενός ετοιμοθάνατου άντρα που φάνηκε να βιώνει μια ξαφνική αναλαμπή μνήμης λίγα δευτερόλεπτα πριν σταματήσει η καρδιά του.

H ΑΚΟΗ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΧΑΝΟΝΤΑΙ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. ΓΙ' ΑΥΤΟ ΟΙ ΓΙΑΤΡΟΙ ΜΑΣ ΕΝΘΑΡΡΥΝΟΥΝ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥΣ ΜΑΣ.

Οι γιατροί έκαναν τομογραφίες εγκεφάλου στον 87χρονο ασθενή, ο οποίος βρισκόταν στο νοσοκομείο μετά από πτώση που είχε ως αποτέλεσμα αιμορραγία στον εγκέφαλό του και ο οποίος πέθανε από καρδιακή ανακοπή.

Οι σαρώσεις συνέχισαν να τρέχουν, αφότου σταμάτησε η καρδιά του και αποκάλυψαν μια έκρηξη δραστηριότητας εγκεφαλικών κυμάτων που σχετίζεται με τη μνήμη και τα όνειρα, η οποία διήρκεσε για περίπου 30 δευτερόλεπτα.

Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι αυτή η αναλαμπή δραστηριότητας θα μπορούσε να αφορά αναμνήσεις από τη ζωή του. Αλλά και μια παλιότερη μελέτη σε τρωκτικά βρήκε παρόμοια υψηλά επίπεδα εγκεφαλικών κυμάτων, λίγο αφότου οι καρδιές των αρουραίων σταμάτησαν να χτυπούν, δίνοντάς μας κι άλλες πληροφορίες για το τι μπορεί να συμβαίνει στον εγκέφαλο λίγο πριν πεθάνουμε.

Κάποια συνείδηση ίσως παραμένει και μετά το θάνατο

Οι ερευνητές προσπαθούν εδώ και καιρό να καταλάβουν τι συμβαίνει στον εγκέφαλο μετά το θάνατο. Μια μελέτη σε ασθενείς με καρδιακή ανακοπή που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο του 2023 στο περιοδικό Resuscitation μπορεί να δώσει κάποιες απαντήσεις.

Η έρευνα περιλάμβανε περισσότερους από 550 ασθενείς από νοσοκομεία των ΗΠΑ και της Βρετανίας που δέχτηκαν καρδιοαναπνευστική ανάνηψη (CPR), αφού η καρδιά τους σταμάτησε να χτυπά. Από τους επιζώντες, 4 στους 10 θυμήθηκαν κάποιο βαθμό συνείδησης κατά τη διάρκεια της CPR.

Μερικοί περιέγραψαν ότι είχαν διαυγείς εμπειρίες, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης του αποχωρισμού από το σώμα τους, παρατηρώντας τα γεγονότα χωρίς πόνο. Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης εγκεφαλικά μοτίβα σε σαρώσεις που συνδέονται με τη σκέψη και τη μνήμη έως και 1 ώρα σε CPR.

«Αυτή είναι η πρώτη μεγάλη μελέτη που δείχνει ότι αυτές οι αναμνήσεις και οι αλλαγές στα εγκεφαλικά κύματα μπορεί να είναι σημάδια των λεγόμενων επιθανάτιων εμπειριών», δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης, Sam Parnia, MD, PhD, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα ιατρικής στο NYU Langone Health.