ΟΙ 11 ΒΑΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ

Αναζητώντας τι προκαλεί την άνοια, ειδικοί κατέληξαν σε μια λίστα με 11 παράγοντες που φαίνεται να συνδέονται με την εμφάνισή της.

Ερευνητές του Oxford University συνεργάστηκαν με ομολόγους τους σε άλλα ινστιτούτα, προκειμένου να βρουν βασικούς παράγοντες που μπορούν να προβλέψουν τον κίνδυνο για την άνοια. Εντόπισαν τους 11 πιο επιδραστικούς.

Η άνοια, γνωστή και ως «μάστιγα της εποχής», δεν έχει αποσαφηνισμένη αιτία. Έτσι, δεν γίνεται να βρεθεί και θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση, είναι χρήσιμο να θυμίσουμε πως ο όρος λειτουργεί ως «ομπρέλα» για διάφορες ασθένειες που επηρεάζουν τη μνήμη, άλλες γνωστικές ικανότητες και τη συμπεριφορά, έχοντας μεγάλο αντίκτυπο στις καθημερινές μας δραστηριότητες.

Έως τώρα, ο ισχυρότερος γνωστός παράγοντας κινδύνου θεωρείται ότι είναι η γήρανση (ηλικίες από 65 ετών και πάνω). Η τελευταία εργασία αποκάλυψε άλλους 10. Ο ένας είναι να ανήκει κάποιος στο ανδρικό βιολογικό φύλο. Ένας άλλος να ζει μόνος.

Στη λίστα ανήκουν και:

• η έλλειψη εκπαίδευσης,
• το ιστορικό διαβήτη,
• το ιστορικό/τρέχουσα κατάθλιψη,
• το ιστορικό εγκεφαλικού,
• η γονική άνοια,
• το οικονομικό μειονέκτημα,
• η υψηλή πίεση του αίματος,
• η υψηλή χοληστερόλη.

Το «εργαλείο» που προβλέπει την εμφάνιση άνοιας

Οι ερευνητές που συνεργάστηκαν στην πιο πρόσφατη μελέτη για την άνοια εξέτασαν δεδομένα σχεδόν 225.000 κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου, με μέσο όρο ηλικίας 60 ετών, με χρονικό εύρος 14 ετών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, περίπου το 2% του δείγματος διαγνώστηκε με την νευροεκφυλιστική πάθηση, που βιώνουν περίπου 55 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο.

iStock

Με βάση αυτές τις πληροφορίες, οι ερευνητές μπόρεσαν να περιορίσουν μια αρχική λίστα με σχεδόν 30 παράγοντες που δυνητικά θέτουν τους ανθρώπους σε υψηλότερο κίνδυνο άνοιας, καταλήγοντας στους 11 που φάνηκε να είναι πιο επιδραστικοί.

Μετά, με βάση τα ευρήματα ανέπτυξαν ένα εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου που ονομάστηκε UK Biobank Dementia Risk Score (UKBDRS). Ο Δρ Raihaan Patel, καθηγητής ψυχιατρικής στο University of Oxford και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, εξέφρασε την ελπίδα πως το εργαλείο αυτό θα χρησιμοποιηθεί από τους παρόχους πρωτοβάθμιας περίθαλψης για την εύκολη εξέταση των ηλικιών από 50 έως 73 ετών για άνοια.

Είπε χαρακτηριστικά: «Βλέπουμε αυτή την προσαρμογή ως ένα αρχικό βήμα για τον εντοπισμό υψηλού ή χαμηλού κινδύνου, ώστε τα άτομα της δεύτερης περίπτωσης να μπορούν να κάνουν άμεσα περαιτέρω εξετάσεις».

Σε σύγκριση με άλλα υπάρχοντα εργαλεία προσυμπτωματικού ελέγχου για άνοια, το UKBDRS έδωσε τα πιο ακριβή αποτελέσματα, μαζί με εξετάσεις που δείχνουν εάν ένα άτομο έχει την παραλλαγή του γονιδίου APOE e4 που αυξάνει τον κίνδυνο της εμφάνισης. Χωρίς την εξέταση, το UKBDRS ήταν το δεύτερο πιο αποτελεσματικό.

Ο Δρ Patel υποστήριξε ότι το εργαλείο του προσυμπτωματικού ελέγχου θα μπορεί να ενθαρρύνει ασθενείς με διαβήτη, κατάθλιψη, υψηλή αρτηριακή πίεση ή/και υψηλή χοληστερόλη να κάνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής, ώστε να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της άνοιας.

Προηγούμενες μελέτες έχουν ενημερώσει πως ένα άτομο που έχει διαβήτη, κατάθλιψη, υψηλή αρτηριακή πίεση ή/και υψηλή χοληστερόλη έχει τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες από ένα άτομο της ίδιας ηλικίας να αναπτύξει άνοια. Εφόσον υπάρξει αλλαγή πλεύσης «εστιάζοντας στην καρδιομεταβολική υγεία», θα αποτραπεί το 40% των περιπτώσεων, κατέληξε ο Δρ Patel.