Ο NΟ 1 ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΟΓΝΩΣΗΣ ΜΙΑΣ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΗΣ ΖΩΗΣ

Η υγιεινή διατροφή, η συστηματική σωματική άσκηση και τα καλά γονίδια παίζουν σημαντικό ρόλο στη μακροβιότητα, όμως άλλος είναι ο δείκτης που υπόσχεται μια μακρόχρονη ζωή.

Η Wendy Suzuki είναι μία πολυβραβευμένη καθηγήτρια Νευροεπιστήμης και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου εδώ και χρόνια μελετά την επίδραση της σωματικής δραστηριότητας και του διαλογισμού στον εγκέφαλο. Στο βιβλίο της «Healthy Brain, Happy Life», περιγράφει πώς η αερόβια άσκηση μπορεί να εκτινάξει τις δυνατότητες του εγκεφάλου για μάθηση, μνήμη, καλύτερη συγκέντρωση, αλλά και πώς αποτρέπει την πρόωρη γήρανση και βελτιώνει τη διάθεση.

Κρίνοντας από το ερευνητικό έργο της, θα μπορούσε κανείς να πει πως αν υπάρχει κάποιος που έχει τις απαντήσεις στο πώς να ζήσουμε περισσότερο και καλύτερα, είναι η Suzuki. Θα περιμέναμε, μάλιστα, η κυρίαρχη απάντηση στο τι μπορούμε να κάνουμε για να το πετύχουμε αυτό να είναι η σωματική άσκηση. Για την ακρίβεια, όπως η ίδια έχει πει «30 λεπτά άσκησης κάθε πρωί που ξυπνάμε είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να ζήσουμε περισσότερο». Ωστόσο, όπως η ίδια επισημαίνει μιλώντας στην εκπομπή του Lewis Howes, παρά την τεράστια σημασία της, δεν είναι η άσκηση ο δείκτης πρόγνωσης μιας μακρόχρονης ζωής.

Όπως λέει η καθηγήτρια, ένιωσε και η ίδια έκπληξη όταν ανακάλυψε πως ο Νο 1 δείκτης πρόγνωσης μιας μακρόχρονης ζωής είναι ο αριθμός των θετικών κοινωνικών διασυνδέσεων που έχει κανείς.

«Και εγώ για πολλά χρόνια πίστευα ότι θα είναι η σωματική άσκηση, όπως γράφω και στο πρώτο μου βιβλίο. Αποδεικνύεται τελικά, όμως, πως είναι οι κοινωνικές διασυνδέσεις. Δεν αναφέρομαι, φυσικά, στο πόσους ανθρώπους έχεις γνωρίσει στη ζωή σου, π.χ. πόσα κορίτσια είχες στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο, αλλά στη θετική αλληλεπίδραση που έχεις με τους άλλους ανθρώπους, π.χ. με τον barista που σου φτιάχνει καφέ κάθε πρωί. Αυτές οι λίγες κουβέντες που θα πείτε, ένα αστείο ή ένα χαμόγελο, μετράνε στη ζωή. Αυτή η χαρά και η καλή διάθεση που κουβαλάς μαζί σου και μπορείς να μεταδώσεις στους άλλους δεν σου κοστίζει τίποτα! Κι όμως, σου δίνει περισσότερα χρόνια ζωής!»

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η κοινωνικότητα εξασφαλίζει μακρόχρονη και καλύτερη ζωή

Σαφώς η υγιεινή διατροφή και η συστηματική σωματική άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο στο να έχει κανείς καλύτερη υγεία για περισσότερα χρόνια. Όμως όλο και περισσότερες μελέτες αποδεικνύουν πως αν θέλουμε πραγματικά να ζήσουμε περισσότερο και πιο ευτυχισμένα, πρέπει να δίνουμε περισσότερη σημασία στις κοινωνικές μας σχέσεις και να συμπεριφερόμαστε στους γύρω μας με καλοσύνη.

Να παραμένουμε, δηλαδή, «Συνδεδεμένοι» όπως έγραφε μία δεκαετία (και παραπάνω) νωρίτερα στο πρωτοποριακό βιβλίο του ο Έλληνας καθηγητής Ιατρικής, Βιολογίας και Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Νικόλας Χρηστάκης. Σε αυτό εξηγούσε πως ο «ιός της ευτυχίας» είναι μεταδοτικός και πως το πόσο γρήγορα θα μεταδοθεί έχει να κάνει με τις δομές των κοινωνικών δικτύων μας. Δεν αναφερόταν φυσικά στις «μακιαβελικές» σχέσεις, π.χ. στις «φιλίες» που πολλοί δημιουργούν με σκοπό να κερδίσουν κάτι μέσω αυτών (όπως οι influencers), αλλά στις ουσιαστικές κοινωνικές συναναστροφές που χαρακτηρίζονται όχι μόνο από γνήσια εξωστρέφεια μα και από ενσυναίσθηση.

Είναι αυτές οι σχέσεις που πέρα από χαρά εξασφαλίζουν και μακροζωία, όπως συμπληρώνει στο βιβλίο «Growing Young: How Friendship, Optimism, and Kindness Can Help You Live to 100» η επιστημονική συγγραφέας Marta Zaraska. Ανατρέχοντας σε σειρά μελετών, η ίδια καταλήγει ότι «αν θέλουμε να ζήσουμε περισσότερο πρέπει να δώσουμε προτεραιότητα στο να μείνουμε συνδεδεμένοι, καλοσυνάτοι και εμπλεκόμενοι στην κοινότητά μας».

Πώς εξηγείται αυτό ιατρικά; Όπως εξηγεί η Zaraska, η ψυχική μας κατάσταση επηρεάζει άμεσα τις βιολογικές διαδικασίες στο σώμα μας. Όταν βιώνουμε στρες, το σώμα μας υπόκειται σε μια σειρά αλλαγών: η κορτιζόλη (η «ορμόνη του στρες») αυξάνεται και το καρδιαγγειακό μας σύστημα ενεργοποιεί την αντίδραση «πάλης ή φυγής». Την ίδια ώρα, αλλαγές συμβαίνουν και στο ανοσοποιητικό μας σύστημα: αυξάνονται οι λοιμώξεις και μειώνεται η ικανότητά μας να πολεμήσουμε τους ιούς.

Ένας από τους κύριους στρεσογόνους παράγοντες της εποχής μας είναι η μοναξιά. Η μοναξιά έχει βρεθεί να αυξάνει την κορτιζόλη και τις λοιμώξεις που μακροπρόθεσμα βλάπτουν την υγεία.

Στον αντίποδα, οι κοινωνικές σχέσεις, ο χρόνος δηλαδή που περνάμε με άλλους ανθρώπους, ενεργοποιούν στον οργανισμό μας τις αντίστροφες διαδικασίες, όπως π.χ. την έκλυση της οξυτοκίνης. Η ορμόνη αυτή έχει βρεθεί να μειώνει την κορτιζόλη, να ανακουφίζει τον πόνο, να αλλάζει τον τρόπο που ο εγκέφαλος αντιδρά στους στρεσογόνους παράγοντες αλλά και να ενισχύει τη δημιουργία νέων κυττάρων. Οι αγκαλιές, όπως ανακάλυψε από την έρευνά της η Zaraska, αυξάνουν τα επίπεδα οξυτοκίνης. Το ίδιο κάνει και η οπτική επαφή με τους άλλους ανθρώπους (ακόμα και η οπτική επαφή με τον σκύλο μας αυξάνει την οξυτοκίνη). Όσο πιο στενές, δοτικές και ουσιαστικές είναι οι σχέσεις μας με τους άλλους, τόσο καλύτερη είναι η υγεία μας και τόσο αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής μας.

Προσπάθησε, λοιπόν, να κάνεις μια δουλειά που αγαπάς, να συνεργάζεσαι με θετικούς ανθρώπους, να είσαι καλός με τους άλλους και με τον εαυτό σου, να αγαπάς και να περνάς περισσότερο ποιοτικό χρόνο με την οικογένειά σου. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ασιατικές κοινωνίες (ειδικά στην Ιαπωνία) που έχουν παραδοσιακά υψηλότερο προσδόκιμο ζωής δίνουν τεράστια σημασία, πέρα από την καλή διατροφή, στις κοινωνικές συναθροίσεις και την κοινωνική προσφορά. Βρες τον σκοπό της δικής σου ζωής, το ikigai σου που λένε και οι Ιάπωνες, και ζήσε περισσότερο.