ΝΕΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΡΕΜΟΥΛΟ ΔΙΝΕΙ ΕΛΠΙΔΕΣ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Ο εστιασμένος υπέρηχος είναι μία μη επεμβατική μέθοδος που δρα στα προβληματικά κυκλώματα του εγκεφάλου, καταστρέφοντας τους ιστούς που προκαλούν ιδιοπαθή τρόμο. Η χρήση του όμως δοκιμάζεται ακόμη και σε καρκινικούς όγκους και στην κατάθλιψη.

«Είναι ένας ήχος πάρα πολύ δυνατός, αλλά όχι ένας ήχος που θα μπορούσε να ακούσει το ανθρώπινο αυτί». Έτσι περιγράφουν οι ειδικοί τον εστιασμένο υπέρηχο, που πρόσφατα δοικμάστηκε με θεαματικά αποτελέσματα σε ασθενείς με ιδιοπαθή τρόμο, το γνωστό δηλαδή τρέμουλο, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν στη συμβατική φαρμακευτική αγωγή.

Αν και η έρευνα για τα φάρμακα που στοχεύουν στη λειτουργία του εγκεφάλου δεν σταματά -πρόσφατα βρέθηκε αγωγή για την αντιμετώπιση των ημικρανιών για παράδειγμα- τα θεραπευτικά όπλα που εξετάζονται από τους επιστήμονες δεν περιορίζονται μόνο εκεί.

Ο εστιασμένος υπέρηχος (ΗiFu) είναι μια μη επεμβατική θεραπευτική μέθοδος που στέλνει δέσμες ηχητικών κυμάτων σε μέρη του εγκεφάλου, όπου υπάρχουν ελαττωματικά κυκλώματα τα οποία προκαλούν διάφορα νευρολογικής φύσης προβλήματα.

Εστιασμένος υπέρηχος: Πώς λειτουργεί η θεραπεία

«Απλοϊκά, μπορείτε να φανταστείτε ότι μερικοί νευρώνες λειτουργούν ανεξέλεγκτα, προκαλώντας το τρέμουλο» εξηγησε στον Τύπο ο Dr. Neal Kassell, ιδρυτής και πρόεδρος του Focused Ultrasound Foundation στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ. «Με την τεχνολογία εστιασμένου υπερήχου, δέσμες ηχητικών κυμάτων συγκλίνουν σε ένα σημείο και αυξάνουν τη θερμοκρασία με στόχο να καταστρέψουν τους προβληματικούς ιστούς» είπε.

iStock

Η διαδικασία αποδείχτηκε ευεργετική σε ασθενείς με ιδιοπαθή τρόμο, μια νευρολογική διαταραχή που προκαλεί ακούσιο και ρυθμικό τρέμουλο, συνήθως στα χέρια - ακόμη και κατά τη διάρκεια απλών εργασιών όπως το να φας, να πιεις ή να γράψεις. Ο ιδιοπαθής τρόμος είναι συνήθως πιο εμφανής στη μία πλευρά του σώματος και μπορεί να επιδεινωθεί με την κίνηση. Είναι πιο συχνός σε άτομα άνω των 40 ετών και επηρεάζει σχεδόν 25 εκατομμύρια παγκοσμίως, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021.

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται

Πριν από τη θεραπεία, οι ασθενείς καλούνται να ξυρίσουν το κεφάλι τους, καθώς ο αέρας μπορεί μερικές φορές να παγιδευτεί στους θύλακες των τριχών και να παρεμποδίσει τα ηχητικά κύματα να φτάσουν στο εσωτερικό του κρανίου. Επίσης υποβάλλονται σε μαγνητική και αξονική τομογραφία, έτσι ώστε οι γιατροί να ξέρουν πού ακριβώς να στοχεύσουν στον εγκέφαλο.

Η διαδικασία κρατάει λίγα λεπτά, αλλά μαζί με τη χαρτογράφηση του εγκεφάλου και ορισμένα δοκιμαστικά μπορεί να φτάσει και τις 2 ώρες. Έχει εγκριθεί στις ΗΠΑ από το 2011 και δεν χρειάζεται ούτε αναισθησία, ούτε νοσηλεία.

Οφέλη και παρενέργειες

Στην καλύτερη περίπτωση, τα οφέλη από τον εστιασμένο υπέρηχο είναι μόνιμα, σύμφωνα με τον Dr. Nir Lipsman, επιστήμονα στο Κέντρο Επιστημών Υγείας Sunnybrook στο Τορόντο και διευθυντή του Κέντρου Νευροδιαμόρφωσης Harquail του Sunnybrook. «Ωστόσο, στον 1 χρόνο σε κάποιους ασθενείς το τρέμουλο εμφανίζεται ξανά και δεν ξέρουμε γιατί, όπως μπορεί να συμβεί και με τα φάρμακα», είπε.

Αλλά ορισμένοι ασθενείς έχουν βιώσει τα οφέλη 5 χρόνια μετά την υποβολή τους σε εστιασμένο υπερηχογράφημα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2022.

iStock

Οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άκρα που διαρκεί λίγες μέρες ή και κάποια μικρή αστάθεια. Αν όμως η δέσμη των ηχητικών κυμάτων «πέσει» σε λανθασμένο στόχο ή για περισσότερη ώρα από όσο χρειάζεται, μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την ισορροπία του ασθενή. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντικό να γίνει σωστή χαρτογράφηση του εγκεφάλου.

Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι δοκιμές

Σε αυτή τη φάση γίνονται κλινικές δοκιμές για την εφαρμογή της μεθόδου σε περιπτώσεις διάφορων νευροεκφυλιστικών διαταραχών, καθώς και όγκων στον εγκέφαλο, τον μαστό, τον πνεύμονα, τον προστάτη. Στο τραπέζι όμως βρίσκονται και οι προτάσεις για τη χρήση της σε ασθενείς με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και μείζονα κατάθλιψη.

Μια πρώτη μελέτη του 2020 που έγινε από τον Dr. Lipsman και μια ομάδα ερευνητών διαπίστωσε ότι ο εστιασμένος υπέρηχος ήταν ασφαλής και αποτελεσματικός στη βελτίωση των συμπτωμάτων των δύο αυτών διαταραχών. Χρειάζονται όμως περαιτέρω μελέτες.

Οι επιστήμονες αισιοδοξούν ότι σε περίπου 10 χρόνια από σήμερα, η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιείται ευρέως σε όλες τις παραπάνω παθήσεις, αρκεί να ξεπεραστεί και μια μικρή «λεπτομέρεια».

Η «πυκνότητα» του κρανίου έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ικανότητα του υπέρηχου να ταξιδεύει μέσα από αυτό. Είναι σπάνιο, αλλά υπάρχουν μερικοί ασθενείς στους οποίους δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική η θεραπεία, καθώς το κρανίο δεν επιτρέπει τη διέλευση υπερήχων.