ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΕ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Η εξατομίκευση στη χορήγηση φαρμάκων φαίνεται πως είναι το επόμενο μεγάλο βήμα στον ευρύτερο κλάδο της ιατρικής. Τι είναι αυτό που θα επιτρέψει τη χορήγηση του σωστού φαρμάκου, στη σωστή δοσολογία, τη σωστή στιγμή;  

Όλα δείχνουν πως βρισκόμαστε πλέον πολύ κοντά σε μια νέα, επαναστατική εποχή στον τομέα της ιατρικής επιστήμης. Νέα έκθεση που δημοσιεύτηκε από τη Βρετανική Φαρμακολογική Εταιρεία και το Royal College of Physicians υποστηρίζει την αναγκαιότητα γονιδιακής εξέτασης σε κάθε ασθενή πριν από τη χορήγηση φαρμάκων, καθώς αυτή μπορεί να προβλέψει πόσο καλά θα δράσουν τα φάρμακα στο σώμα μας.

Τι σημαίνει αυτό; Τα φάρμακα είναι πιθανό να μην λειτουργούν το ίδιο σε όλους τους ανθρώπους. Μερικά μπορεί να είναι τελείως αναποτελεσματικά σε κάποιους ή να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, ακόμη και θάνατο, εξαιτίας λεπτών διαφορών που υπάρχουν στον τρόπο λειτουργίας του κάθε οργανισμού. Η φαρμακογονιδιωματική εξέταση, δηλαδή η επιστήμη που εξετάζει τον τρόπο απόκρισης του κάθε ανθρώπου σε φάρμακα, επιτρέπει την εξατομικευμένη συνταγογράφηση σύμφωνα με τα γονίδια του κάθε ανθρώπου. Ο γενετικός μας κώδικας, ή αλλιώς το DNA, αποτελεί ένα «εγχειρίδιο οδηγιών» για τον τρόπο λειτουργίας του σώματός μας.

Την αρχή όσον αφορά την εφαρμογή γονιδιακών εξετάσεων πριν από τη χορήγηση φαρμάκων φαίνεται πως θα κάνει η Μεγάλη Βρετανία. Τα γονιδιακά τεστ θα είναι διαθέσιμα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας (NHS) μέσα στο 2023. Αυτή η κίνηση εκτιμάται ότι θα βοηθήσει τόσο στην εξοικονόμηση πολλών χρημάτων για το σύστημα υγείας της Αγγλίας, όσο και στο να σωθούν πολλές ζωές, μειώνοντας τους κινδύνους από τις παρενέργειες των φαρμάκων.

Η φαρμακογονιδιωματική μπορεί να μειώσει τις παρενέργειες

Να σημειώσουμε ότι η φαρμακογονιδιωματική χρησιμοποιείται ήδη για μερικά φάρμακα. Στο παρελθόν, περίπου το 5-7% των ανθρώπων θα είχαν άσχημη αντίδραση στην αβακαβίρη (abacavir), που δρα κατά του HIV, και μερικοί μπορεί να είχαν πεθάνει. Ο έλεγχος του DNA πριν από τη χορήγηση κάποιου φαρμάκου σημαίνει πλήρη εξάλειψη αυτού του κινδύνου. 

iStock

Ο πρόεδρος της Βρετανικής Φαρμακολογικής Εταιρείας, Mark Caulfield, δήλωσε στο BBC ότι «το 99,5% από εμάς έχουμε τουλάχιστον μία αλλαγή στο γονιδίωμά μας που, αν πάρουμε το λάθος φάρμακο, είτε θα δουλέψει είτε θα προκαλέσει πραγματική βλάβη». Για παράδειγμα, τα στοιχεία δείχνουν ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο πάνω από πέντε εκατομμύρια άνθρωποι δεν ανακουφίζονται από τον πόνο αν πάρουν το αναλγητικό κωδεΐνη. Αυτό συμβαίνει επειδή ο γενετικός τους κώδικας δεν περιέχει τις οδηγίες για την παραγωγή του ενζύμου που διασπά την κωδεΐνη σε μορφίνη και χωρίς αυτό το φάρμακο δεν λειτουργεί.

Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λίβερπουλ Sir Munir Pirmohamed πρόσθεσε ότι «πρέπει να περάσουμε από το “ένα φάρμακο και μια δόση για όλους” σε μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση, όπου οι ασθενείς λαμβάνουν το σωστό φάρμακο στη σωστή δόση για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλειά τους».

Συμπλήρωσε μάλιστα ότι αυτό που κάνουμε οδηγεί πραγματικά σε μια νέα εποχή στην ιατρική, επειδή ως άτομα διαφέρουμε στον τρόπο με τον οποίο ανταποκρινόμαστε στα φάρμακα.