ΜΗΠΩΣ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΑΝΗΣΥΧΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ ΕΙΝΑΙ ΛΑΘΟΣ;

Όλοι κάποια στιγμή έχουμε ανησυχίες για την υγεία μας. Το θέμα όμως είναι αν ανησυχούμε για τους πραγματικούς κινδύνους που την απειλούν και όχι για επουσιώδη ζητήματα.

Μία από τις πιο καλές μου φίλες δεν έχει ταξιδέψει ποτέ στο εξωτερικό γιατί αρνείται να μπει σε αεροπλάνο. Μία άλλη έχασε μια τρομερή κατάβαση σε ένα μεταλλωρυχείο που πήγαμε το καλοκαίρι γιατί φοβήθηκε μη γίνει σεισμός και κατολίσθηση. Και μια συνάδελφος δεν μπήκε ποτέ ξανά στο μετρό μετά τον πανδημία, για να μειώσει τον κίνδυνο να κολλήσει Covid. Η ίδια, στα 37 της, δεν έχει πάει ποτέ στη ζωή της σε γυναικολόγο, ούτε έχει κάνει έστω έναν υπέρηχο μαστών.

Ναι, ένας άνθρωπος στους 11 εκατομμύρια –λένε τα στατιστικά– κινδυνεύει να σκοτωθεί από πτώση αεροπλάνου. Σίγουρα σεισμοί στην Ελλάδα συμβαίνουν πολύ συχνά, αλλά ποτέ μέχρι τώρα δεν έχει κλείσει το συγκεκριμένο μεταλλωρυχείο στα 40 περίπου χρόνια λειτουργίας του. Και φυσικά είναι πολύ πιθανό να κολλήσεις αερομεταφερόμενο ιό στο μετρό, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δεν θα απειλήσει την υγεία ή τη ζωή σου τόσο όσο κάποιο ύποπτο εύρημα στους μαστούς ή στη μήτρα. Μήπως, λοιπόν, ο τρόπος που ανησυχείς για την υγεία σου δεν σε προφυλάσσει από όσα ρεαλιστικά μπορεί να την απειλήσουν;

Τα θέματα υγείας που ανησυχούν περισσότερο τους χρήστες του διαδικτύου

Οι περιπτώσεις ανθρώπων που ανέφερα δεν αποτελούν φυσικά την πλειοψηφία. Οι περισσότεροι ανησυχούν για πραγματικά ζητήματα υγείας, τα οποία μάλιστα είναι και πολύ κοινά. Στις κορυφαίες αναζητήσεις της Google για το 2023, για παράδειγμα, συναντά κανείς τα εξής ερωτήματα:

• Για πόσο καιρό είναι μεταδοτικός ο στρεπτόκοκκος;
• Πόσο μεταδοτικός είναι ο στρεπτόκοκκος;
• Πώς θα χαμηλώσω τη χοληστερόλη;
• Τι βοηθά με το φούσκωμα;
• Τι προκαλεί χαμηλή αρτηριακή πίεση;

Την ίδια ώρα, στο TikTok οι κορυφαίες αναζητήσεις των χρηστών έχουν να κάνουν με την άσκηση, τη διατροφή και τη σεξουαλική υγεία.

Και πάλι, όμως, η ίδια διαπίστωση: Καμία από τις παραπάνω ανησυχίες δεν αποτελεί άμεση αιτία κινδύνου για την υγεία ή θανάτου.

iStock

Οι πραγματικοί κίνδυνοι για την υγεία

Προβληματισμένος από τα παραπάνω αποτελέσματα, ο Robert H. Shmerling, ρευματολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Harvard, καλεί σε άρθρο του να σκεφτούμε λίγο περισσότερο τι θα έπρεπε πραγματικά να μας ανησυχεί αναφορικά με την υγεία μας. «Αλήθεια; Στα κορυφαία ερωτήματα ήταν η χαμηλή αρτηριακή πίεση και όχι η υψηλή; Ο καρκίνος, οι καρδιοπάθειες, τα εμφράγματα, ο Covid; Όλα αυτά δεν απασχολούν τον κόσμο;» σχολιάζει χαρακτηριστικά.

Συνεχίζει αναφερόμενος στις κυριότερες αιτίες θανάτου στην Αμερική για το 2023. Δεν απέχουν πολύ από αυτές που καταγράφηκαν στην Ελλάδα για το ίδιο έτος: Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ. η πρώτη αιτία θανάτου στη χώρα μας είναι ο καρκίνος, με συχνότερη μορφή τον καρκίνο του πνεύμονα, ακολουθούμενη από τον καρκίνο του παχέος εντέρου και έπειτα τον καρκίνο του μαστού. Ακολουθούν τα καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά νοσήματα και οι παθήσεις του αναπνευστικού.

Όσο για τους θανάτους που σχετίζονται με την πανδημία του κορονοϊού, οι ερευνητές της ΕΛ.ΣΤΑΤ. διαπιστώνουν πως «μόνο το 40% των θανάτων από κορονοϊό στην Ελλάδα το 2020 οφειλόταν αμιγώς στη μόλυνση από COVID-19 και όχι σε κάποιο υποκείμενο νόσημα».

iStock

Την ίδια ώρα, ο Shmerling δεν παραλείπει τους θανάτους που σχετίζονται με ζητήματα ψυχικής υγείας. Στην Αμερική, για παράδειγμα, η κύρια αιτία θανάτου ανάμεσα σε παιδιά και έφηβους (ηλικίες 1-19) είναι η χρήση όπλων. Για την ηλικιακή ομάδα 15-19 συγκεκριμένα, οι τρεις πρώτες αιτίες θανάτου το 2023 ήταν τα ατυχήματα, οι ανθρωποκτονίες και οι αυτοκτονίες. Το ίδιο έτος στην Ελλάδα 5.066 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από αυτοκτονίες, ανθρωποκτονίες, πτώσεις και ατυχήματα. Το Χαμόγελο του Παιδιού μας ενημερώνει ότι ένα παιδί κάθε δύο ημέρες επικοινωνεί με την Τηλεφωνική Γραμμή SOS του Οργανισμού (1056) και εκφράζει αυτοκτονικό ιδεασμό.

Ο καθηγητής αναγνωρίζει φυσικά ότι καθώς οι περισσότερες αναζητήσεις στο διαδίκτυο πραγματοποιούνται από νέους ανθρώπους, πιθανώς προβλήματα υγείας όπως ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες να μην τους έχουν «αγγίξει» ακόμα. Επιπλέον, οι αναζητήσεις αυτές ενδεχομένως αντικατοπτρίζουν πιο καθημερινές ανησυχίες (όπως το πόσο σύντομα μπορεί να πάει το παιδί στο σχολείο αφού διαγνωστεί με στρεπτόκοκκο).

«Αυτή η μεγάλη απόσταση, όμως, ανάμεσα στο τι μας ανησυχεί στην καθημερινότητά μας και στο τι αποτελεί πραγματικό κίνδυνο για την υγεία και τη ζωή μας δεν μπορεί παρά να προβληματίζει: Μήπως ανησυχούμε για τα λάθος πράγματα και επικεντρωνόμαστε λιγότερο από όσο πρέπει στις μεγάλες απειλές;»

Από την ανησυχία στην πράξη

Ο γιατρός δεν συνιστά βέβαια να ξυπνάμε και να κοιμόμαστε με τον φόβο του θανάτου (αν και πραγματικά προτείνει να μειώσουμε το άγχος μας για τα αεροπλάνα), μα να αντιμετωπίζουμε τις ανησυχίες μας ψύχραιμα και ρεαλιστικά. Όπως λέει, «αφιερώνοντας χρόνο και ενδιαφέρον στους πέντε παρακάτω στόχους θα μας βοηθήσει να μειώσουμε την άσκοπη αγωνία και να ζήσουμε περισσότερο και καλύτερα»:

1. Ακολούθα συστηματικά μια διατροφή που ωφελεί την υγεία της καρδιάς.
2. Μην αμελείς τις προληπτικές εξετάσεις ρουτίνας που ο γιατρός θα συστήσει σύμφωνα με τις δικές σου ανάγκες. Μεταξύ αυτών πρέπει να ελέγχεται η αρτηριακή πίεση και να πραγματοποιούνται ειδικές εξετάσεις για τον κίνδυνο καρκίνου (ακτινογραφία θώρακος, κολονοσκόπηση, μαστογραφία, γυναικολογικός έλεγχος κ.λπ.)
3. Να οδηγείς με περισσότερη ασφάλεια, με σεβασμό στα όρια ταχύτητας, φορώντας πάντα ζώνη ασφαλείας και ποτέ ενώ έχεις πιει.
4. Μην καπνίζεις. Κι αν χρειάζεσαι βοήθεια για να σταματήσεις, απευθύνσου σε ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος.
5. Φρόντισε να μη λείπει από το εβδομαδιαίο πρόγραμμά σου η συστηματική σωματική άσκηση.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.