ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙΣ ΝΑ ΔΙΨΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΙΕΙΣ ΝΕΡΟ

Πίνουμε νερό όταν νιώθουμε έντονο το αίσθημα της δίψας. Μήπως, όμως, είναι αργά; Μήπως ο οργανισμός μας έχει μπει ήδη σε διαδικασία αφυδάτωσης;

Μπαίνοντας στο σπίτι μου, αν κάτι έχεις να παρατηρήσεις, είναι τα γυάλινα μπουκάλια με νερό που υπάρχουν σκορπισμένα παντού. Στο γραφείο, στη βιβλιοθήκη, στο κομοδίνο, στο έπιπλο του διαδρόμου. Όχι, δεν είμαι ακατάστατη, αλλά από μικρή έχω μάθει να κυκλοφορώ με ένα μπουκάλι νερό στο χέρι. Ίσως φταίει που στην πόλη μου το νερό της βρύσης δεν πινόταν, οπότε η ροζουλί σχολική μου τσάντα είχε πάντα μέσα ένα παγουρίνο, ροζουλί κι αυτό. Μεγαλώνοντας, ξεφορτώθηκα το παγουρίνο και το «κόλλημα» με το ροζουλί. Στη θέση τους έβαλα ένα ωραίο μεταλλικό μπουκάλι-θερμός, γιατί έχουμε κι ένα περιβάλλον να φροντίσουμε!

Από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι που ξεχνούν να πιουν νερό – εκεί ελλοχεύει ο κίνδυνος της αφυδάτωσης (αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, συνεχίστε να διαβάζετε). Το σώμα τους χάνει μεγαλύτερη ποσότητα υγρών από εκείνη που λαμβάνουν, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για τον οργανισμό, ιδιαίτερα αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα.

Μην περιμένετε να διψάσετε για να πιείτε νερό, γιατί τότε η αφυδάτωση σας έχει ήδη... χτυπήσει την πόρτα.

Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης

Σε αντίθεση με ό,τι πιστεύει πολύς κόσμος, η δίψα δεν αποτελεί πάντα αξιόπιστο δείκτη της ανάγκης μας για νερό. Πέρα από τον προστατευτικό αυτό μηχανισμό, μερικά ακόμα σημάδια αφυδάτωσης που συνήθως παρουσιάζουμε εμείς οι ενήλικες είναι:

• η ξηροστομία,
• η μείωση της ποσότητας ούρων,
• τα σκουρόχρωμα ούρα,
• ο πονοκέφαλος,
• οι κράμπες,
• η απώλεια ελαστικότητας του δέρματος.

Αν, παρά τα σημάδια αυτά, δεν επισκεφθείτε την κοντινότερη βρύση, τότε η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί και να εμφανίσετε πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως ζάλη, ταχυκαρδία, έντονη κούραση, σύγχυση, ευερεθιστότητα, λιποθυμία κ.ά.

Το σημάδι ότι είστε επαρκώς ενυδατωμένοι είναι οι συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα – και κάτι ακόμα: όσο πιο ανοιχτόχρωμα είναι τα ούρα, τόσο το καλύτερο.

iStock

Οι βασικές αιτίες της αφυδάτωσης

Είναι φυσιολογικό να χάνουμε υγρά, μέσω της αναπνοής, της εφίδρωσης, της ούρησης και της αφόδευσης, καθώς και με το σάλιο και τα δάκρυα (και με τους τρεις διαφορετικούς τύπους δακρύων που υπάρχουν). Συνήθως, τα υγρά αυτά τα αντικαθιστούμε πίνοντας νερό, χυμούς και ροφήματα, ή καταναλώνοντας τροφές πλούσιες σε νερό (σκεφτείτε τα αγγούρια).

Συχνά, η αιτία της αφυδάτωσης μπορεί να είναι απλή, όπως π.χ. η μειωμένη πρόσληψη υγρών, επειδή είστε απασχολημένοι ή εξαιτίας ενός κρυολογήματος που έχει ως αποτέλεσμα την προσωρινή απώλεια της αίσθησης της γεύσης.

Υπάρχουν, όμως, και σοβαρότερες αιτίες. Η διάρροια, ο πυρετός και ο εμετός μπορεί να προκαλέσουν απώλεια υγρών, ιδιαίτερα όταν συνυπάρχουν, ενώ η έκθεση σε ζεστό και υγρό καιρό αυξάνει την ποσότητα ιδρώτα και υγρών που χάνετε. Μπορεί, επίσης, να παρουσιάζετε αυξημένη ούρηση, π.χ. εξαιτίας διαβήτη που δεν έχει διαγνωστεί ή της λήψης ορισμένων φαρμάκων (όπως διουρητικά και ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση). Τέλος, οι ανάγκες σε νερό αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, λόγω αυξημένης απώλειας και αλλαγής της σύστασης του σώματος.

ΤΑ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΚΑΙ ΚΑΦΕΪΝΟΥΧΑ ΠΟΤΑ ΤΕΙΝΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΑΓΟΥΝ ΤΗΝ ΑΦΥΔΑΤΩΣΗ.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

• Τα βρέφη και τα παιδιά, μιας και συχνά εμφανίζουν διάρροια και εμετό, ενώ μπορεί να μην αναγνωρίσουν το αίσθημα της δίψας.
• Οι ηλικιωμένοι, επειδή συνήθως δεν νιώθουν έγκαιρα δίψα, ενώ με το πέρασμα του χρόνου οι ρυθμιστικοί μηχανισμοί του σώματος (που επιτρέπουν τη διατήρηση του ισοζύγιου νερού) γίνονται λιγότερο αποτελεσματικοί.
• Άτομα που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις, όπως μια νεφρική νόσος, και ασθενείς στους οποίους ο διαβήτης δεν έχει διαγνωστεί ή δεν έχει ρυθμιστεί σωστά.
• Όσοι εργάζονται ή ασκούνται έξω, όταν ο καιρός είναι ζεστός και υγρός. Ο ιδρώτας στην περίπτωση αυτή δεν εξατμίζεται ώστε να σας δροσίσει αρκετά γρήγορα, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος και στην ανάγκη λήψης μεγαλύτερης ποσότητας υγρών.
• Οι κάτοικοι περιοχών σε μεγάλο υψόμετρο, καθώς τα μεγάλα υψόμετρα σχετίζονται με αυξημένη παραγωγή ούρων και ταχύτερο ρυθμό αναπνοής, άρα μεγαλύτερη απώλεια υγρών. Επιπλέον, οι χαμηλές θερμοκρασίες που συχνά επικρατούν εκεί καταστέλλουν το αίσθημα της δίψας.
• Οι άνθρωποι που πάσχουν από παχυσαρκία, γιατί η ενυδάτωση εξαρτάται από τον όγκο θερμίδων που λαμβάνουμε.

Μπορεί η αφυδάτωση να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές;

Αν η σοβαρή αφυδάτωση δεν αντιμετωπιστεί αμέσως, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Μείωση του όγκου του αίματος, που οδηγεί σε μείωση της πίεσης, αλλά και της ποσότητας οξυγόνου που φτάνει στους ιστούς.
• Σπασμούς εξαιτίας της ανισορροπίας ηλεκτρολυτών.
• Προβλήματα στα νεφρά, όπως νεφρολιθίαση, ουρολοιμώξεις, ακόμα και νεφρική ανεπάρκεια.
• Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία.

iStock

Τι πρέπει να πίνω;

Στην πραγματικότητα, το νερό είναι το μόνο που χρειάζεστε, αν εκτελείτε δραστηριότητες χαμηλής ή μέτριας έντασης για λίγη ώρα. Εάν σκοπεύετε να κάνετε κάτι πιο έντονο ή με μεγάλη διάρκεια, ίσως χρειαστείτε κάποιο αθλητικό ποτό, που αντικαθιστά και τους ηλεκτρολύτες που χάνονται. Όταν μιλάμε για δραστηριότητα έντονη και με μεγάλη διάρκεια, εννοούμε π.χ. άθληση σε υψηλή θερμοκρασία για περισσότερες από τρεις ώρες.

Όσο για τα αλκοολούχα και καφεϊνούχα ποτά, μπορεί να τα απολαμβάνουμε, αλλά τείνουν να προάγουν την αφυδάτωση. Smoothies και χυμοί ενυδατώνουν, προσδίδουν όμως και αρκετές θερμίδες. Επίσης, μπορεί να επιφέρουν ταχύτερη κένωση.

Η Αναστασία Δουλγέρη είναι κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγςο, πτυχιούχος του τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίο.