Η ΠΟΛΥΣΥΖΗΤΗΜΕΝΗ ΟΥΣΙΑ ΣΕΜΑΓΛΟΥΤΙΔΗ ΒΡΕΘΗΚΕ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟΝ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟ

Η σεμαγλουτίδη, μια πολυσυζητημένη φαρμακευτική ουσία που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του διαβήτη, φαίνεται πως δρα θεραπευτικά και στον αλκοολισμό.

Η φαρμακευτική ουσία «σεμαγλουτίδη» (semaglutide), που έχει απόλυτη ένδειξη σε άτομα με διαβήτη τύπου 2, έγινε ευρέως γνωστή όταν άρχισε να χορηγείται επίσης σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα.

Η σεμαγλουτίδη είναι αγωνιστής των υποδοχέων του πεπτιδίου GLP1. Δρα με τον ίδιο τρόπο όπως το πεπτίδιο GLP-1, μια ορμόνη που παράγεται στο έντερο, αυξάνοντας την ποσότητα της ινσουλίνης που απελευθερώνεται από το πάγκρεας μετά τη λήψη τροφής. Αυτό συντελεί στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, γι’ αυτό και η κύρια ένδειξη της σεμαγλουτίδης είναι ο διαβήτης τύπου 2.

Τα παράπλευρα οφέλη μιας φαρμακευτικής ουσίας

Η έκρηξη χορήγησης σεμαγλουτίδης στην Ελλάδα έγινε τα τελευταία δύο περίπου χρόνια. Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 ήταν τα πρώτα στη λίστα. Όταν όμως φάνηκε ότι η συγκεκριμένη φαρμακευτική ουσία μπορούσε να βοηθήσει τα άτομα να χάσουν βάρος είτε είχαν διαβήτη είτε όχι, η παχυσαρκία έγινε μία ακόμη ένδειξη για τη λήψη σεμαγλουτίδης.

Στις αρχές του 2023, η διάσημη πλέον φαρμακευτική ουσία γίνεται θέμα σε έγκυρες αμερικανικές εφημερίδες όπως οι New York Times για μία πιθανή επιθυμητή «παρενέργεια»: τη μείωση της επιθυμίας για αλκοόλ. Μελέτη σε πειραματόζωα κατέδειξε ότι το φαρμακευτικό σκεύασμα που τυπικά χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2 και άτυπα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας μπορεί να μειώσει την επιθυμία για αλκοόλ. Τουλάχιστον στους εξαρτημένους από το αλκοόλ αρουραίους κόπηκε η όρεξη για ένα ακόμη «ποτήρι».

iStock

Η πιθανή σύνδεση του φαρμάκου με την αντιμετώπιση της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ και του αλκοολισμού, που συνήθως έπεται της καταχρηστικής αυτής συμπεριφοράς, έφερε αισιοδοξία στην επιστημονική κοινότητα που δεν έχει ακόμη βρει το φάρμακο για τη Διαταραχή Πρόσληψης Αλκοόλ (AUD), όπως είναι ο όρος ο οποίος χρησιμοποιείται για τον αλκοολισμό.

Η μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση The Lancet, ανοίγει διάπλατα τις πόρτες για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση του εθισμού στο αλκοόλ.

Το χρονικό της επιστημονικής υπόθεσης

Άτομα με διαβήτη που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή με σεμαγλουτίδη ανέφεραν σαν παρενέργεια την απώλεια επιθυμίας τους για αλκοόλ. Επιστήμονες της Sahlgrenska Academy στο Πανεπιστήμιο του Γκόθενμεργκ της Σουηδίας, αποφάσισαν να διερευνήσουν την υπόθεση. Αρχικά έπρεπε να εθίσουν τα πειραματόζωα στο αλκοόλ. Τους πήρε δέκα εβδομάδες για να δημιουργήσουν μία ομάδα αλκοολικών αρουραίων. Παρεμπιπτόντως, οι αρουραίοι εθίστηκαν στο αλκοόλ «πίνοντας» τρεις μέρες την εβδομάδα.

Στη συνέχεια οι ερευνητές χορήγησαν σε κάποια από τα πειραματόζωα σεμαγλουτίδη και παρατήρησαν τη συμπεριφορά τους. Οι αρουραίοι που είχαν λάβει το φάρμακο εμφάνισαν σαφή μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.

Η συγγραφέας της μελέτης, καθηγήτρια Elisabet Jerlhag, του τμήματος Φαρμακολογίας του Ινστιτούτου Νευροεπιστημών και Φυσιολογίας, της Sahlgrenska Academy, αναφέρει στις επίσημες επιστημονικές ανακοινώσεις: «Βρήκαμε ότι η σεμαγλουτίδη, όταν χορηγείται μία ή περισσότερες φορές, μειώνει την πρόσληψη αλκοόλ σε αρσενικούς και θηλυκούς αρουραίους. Αυτή η μείωση είναι πάνω από το μισό από αυτό που έπιναν πριν την πρόσληψη της ουσίας. Όλοι οι αρουραίοι έχουν καταναλώσει αλκοόλ για πάνω από 10 εβδομάδες πριν από τη θεραπεία, γεγονός που δείχνει ότι είναι «εθισμένοι» στο αλκοόλ».

Η σεμαγλουτίδη μειώνει και τον κίνδυνο υποτροπής

Οι επιστήμονες διερεύνησαν ακόμη αν η σεμαγλουτίδη επηρέασε την κατανάλωση αλκοόλ μετά από μια περίοδο «νηφαλιότητας» στερώντας το αλκοόλ από τους αρουραίους για 9 ημέρες και δίνοντάς τους στη συνέχεια σεμαγλουτίδη. Μετά, οι ερευνητές εξέτασαν πώς ανταποκρίθηκαν οι αρουραίοι δίνοντάς τους ξανά αλκοόλ για να δουν αν θα επέστρεφαν στην αρχική ποσότητα κατανάλωσης. Διαπίστωσαν ότι η σεμαγλουτίδη βοήθησε και στην πρόληψη της υποτροπής της κατανάλωσης αλκοόλ.

Η καθηγήτρια Elisabet Jerlhag εξήγησε: «Βρήκαμε ότι η σεμαγλουτίδη αποτρέπει την υποτροπή και στα δύο φύλα. Η υποτροπή είναι ένα τεράστιο πρόβλημα σε ασθενείς με αλκοολισμό. Απέχουν από το αλκοόλ για μία περίοδο και μετά, μόλις ξαναξεκινήσουν πίνουν περισσότερο. Συμβαίνει και στα τρωκτικά. Αυτό αποτρέπεται με τη σεμαγλουτίδη».

Αρσενικοί και θηλυκοί αρουραίοι που πήραν μέρος στη μελέτη παρουσίασαν και τη γνωστή και δημοφιλή «παρενέργεια» της σεμαγλουτίδης: έχασαν βάρος όπως ακριβώς και οι άνθρωποι. Ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι όπως όλες οι μελέτες στα πρώτα τους στάδια έτσι και η συγκεκριμένη έγινε πάνω σε αρουραίους και ποντίκια. Οι μελέτες σε ζώα παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες, αλλά απαιτείται περισσότερη έρευνα προτού περάσει σε ανθρώπους. Η Jerlhag προτείνει πάντως να διεξαχθούν κλινικές μελέτες σε αλκοολικούς ασθενείς, κατά προτίμηση υπέρβαρους.