ΜΕΧΡΙ ΠΟΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΝΤΕΧΕΙ ΤΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΣΩΜΑ ΣΤΗ ΖΕΣΤΗ

Προφανώς η θερμοκρασία του περιβάλλοντος επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά το θέμα είναι μέχρι πόσο μπορεί να ανέβει η εσωτερική θερμοκρασία του σώματος.

Όσο ανεβαίνουν οι εξωτερικές θερμοκρασίες και βιώνουμε συνθήκες καύσωνα, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος θερμοπληξίας. Η οποία προκύπτει όταν η εσωτερική θερμοκρασία του σώματός μας αγγίξει ή υπερβεί τους 40°C, ασχέτως της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος.

Σε περιπτώσεις θερμοπληξίας απαιτείται άμεση ιατρική παρέμβαση, οπότε είναι σημαντικό να αναγνωριστούν όσο πιο έγκαιρα τα επικίνδυνα συμπτώματα, που μπορεί να είναι γρήγορη αναπνοή, ζάλη, σύγχυση, πονοκέφαλος, ναυτία, δέρμα καυτό, κόκκινο και ξηρό, πυρετός κ.ά. Αν αγνοηθούν, υπάρχει κίνδυνος για βλάβες στα νεφρά, τον εγκέφαλο, την καρδιά και τους μυς, που μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και σε θάνατο.

Πώς ρυθμίζεται η θερμοκρασία του σώματος

Υπεύθυνη για την εσωτερική θερμοκρασία του σώματος είναι μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος: ανά πάσα στιγμή ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος σε σχέση με την κανονική του θερμοκρασία και προχωρά σε ρυθμίσεις, αν αυτό κρίνεται ως απαραίτητο.

• Όταν το σώμα είναι πολύ ζεστό, αρχίζει η εφίδρωση, που ρίχνει τη θερμοκρασία.
• Όταν το σώμα είναι πολύ κρύο, ο υποθάλαμος προκαλεί ρίγη για να το ζεστάνει.

ΤΑΤΙΑΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI

Μέχρι πόσους βαθμούς αντέχουμε

Tο κλίμα επηρεάζει τον μεταβολικό μας ρυθμό, όπως και την υγεία μας. Μελέτες έχουν ενημερώσει πως υπάρχει μια ανώτερη κρίσιμη θερμοκρασία για τον άνθρωπο. Είναι μεταξύ των 40 και των 50°C – ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, την γενικότερη κατάσταση της υγείας και το πού ζούμε.

Αυτό φάνηκε από μετρήσεις που έγιναν σε 13 υγιείς συμμετέχοντες οι οποίοι πέρασαν μία ώρα σε έναν περιβαλλοντικό θάλαμο, σε τρεις διαφορετικές συνθήκες. Εκτέθηκαν σε θερμοκρασίες μεταξύ 40 και 50 βαθμών Κελσίου και ποσοστού υγρασίας από 35% έως 50%.

© Prof. Lewis Halsey, University of Roehampton

Οι ερευνητές παρατήρησαν αυξήσεις στον καρδιακό ρυθμό όσο ανέβαιναν μαζί η ζέστη και η υγρασία, αποδεικνύοντας ότι το σώμα εργαζόταν σκληρά για να στείλει αίμα προς το δέρμα. Η αύξηση αυτή ήταν μεγαλύτερη στις γυναίκες, από ό,τι στους άνδρες.

Η κινητήρια δύναμη για το οριακό σημείο που αντέχει το σώμα μας είναι ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας, δηλαδή η ελάχιστη ποσότητα θερμίδων που καταναλώνονται ώστε το σώμα να διατηρεί τις ζωτικές του λειτουργίες σε απόλυτη ηρεμία. Οι ερευνητές της μελέτης, που παρουσιάστηκε στο SEB Centenary Conference, ανακάλυψαν ότι μπορεί να είναι υψηλότερος όταν οι άνθρωποι εκτίθενται σε καταιγιστικές συνθήκες.

«Οι άνθρωποι που παρουσιάζουν σημαντική αύξηση στο μεταβολικό ρυθμό είναι εκείνοι που προσαρμόζονται λιγότερο στη ζέστη, γιατί όταν τα πράγματα ζεσταίνονται έξω από το σώμα τους παράγουν ακόμη περισσότερη θερμότητα», εξήγησε ο καθηγητής Lewis Halsey, επικεφαλής της εργασίας και της ομάδας του University of Roehampton.

Μαζί με την ομάδα του, διαπίστωσαν πως υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις καρδιαγγειακές αποκρίσεις στη θερμότητα μεταξύ των φύλων, των ηλικιών και των επιπέδων φυσικής κατάστασης. «Τα ευρήματα συνεισφέρουν πολύτιμες γνώσεις σχετικά με την προσαρμοστικότητα του σώματος στο θερμικό στρες σε έναν κόσμο που θερμαίνεται και θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις σε διάφορους τομείς – όπως η ιατρική, ο αθλητισμός, οι συνθήκες εργασίας και τα διεθνή ταξίδια», ανέφερε.

Η εργασία διαπίστωσε επίσης ότι η υγρασία κάνει τα πράγματα χειρότερα, επειδή κάνει τον ιδρώτα μας να είναι λιγότερο αποτελεσματικός στην ψύξη του σώματος. Η εφίδρωση επιτελεί τον σκοπό της εφόσον υπάρχει εξάτμιση του ιδρώτα από το δέρμα. Όταν υπάρχει υγρασία, η υψηλή πίεση υδρατμών στον αέρα αποτρέπει την εξάτμιση αυτή.

iStock

«Όταν έχει ζέστη και υγρασία, αν υπάρξουν αυξήσεις στον μεταβολικό ρυθμό τείνουν να είναι μεγαλύτερες», σχολίασε ο Halsey. «Γενικά, αυτή η έρευνα παρέχει θεμελιώδεις γνώσεις σχετικά με το πώς αντιδρούμε σε μη βέλτιστα περιβάλλοντα και πώς το “βέλτιστο” διαφέρει μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικά χαρακτηριστικά».

«Βρήκαμε κάποιες σημαντικές αλλαγές στις αντιδράσεις της καρδιακής λειτουργίας στη θερμότητα μεταξύ των κατηγοριών ανθρώπων, με το πιο πρωτότυπο να είναι μεταξύ των φύλων», σχολίασε ο άνθρωπος που μεταξύ άλλων εντόπισε την ύπαρξη της ανώτερης κρίσιμης θερμοκρασίας, δηλαδή της μεγαλύτερης θερμοκρασίας που μας επιτρέπει να λειτουργούμε κανονικά και το πόσο επηρεάζεται η καρδιακή λειτουργία αν ξεπεράσουμε το όριο. «Κατά μέσο όρο, οι άνδρες και οι γυναίκες εμφανίζουν κάποιες βασικές διαφορές στις καρδιαγγειακές τους αποκρίσεις στη ζέστη».

Κατέληξε στο ότι «χτίζουμε σταθερά μια εικόνα σχετικά με το πώς ανταποκρίνεται το σώμα στο θερμικό στρες, πόσο προσαρμόσιμο μπορεί να είναι, τα όρια σε αυτές τις προσαρμογές και –κυρίως– πόσο ποικίλες είναι οι αντιδράσεις μεταξύ των ατόμων. Σε έναν κόσμο που θερμαίνεται, αυτή η γνώση γίνεται όλο και πιο πολύτιμη».