ΚΡΑΚΕΝ: ΤΙ ΜΑΣ ΑΝΗΣΥΧΕΙ ΣΤΟ ΝΕΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ

Η νέα υποπαραλλαγή του κορονοϊού γνωρίζει μέρες δόξας ως Κράκεν. Πόσο όμως μοιάζει με το μυθικό... καλαμάρι των Σκανδιναβών που τροφοδοτεί με θρύλους και τρόμο την παράδοση; Τι γνωρίζουμε μέχρι τώρα και πόσο πρέπει να μας ανησυχεί;

Μέχρι τώρα, όταν ακούγαμε το όνομα Κράκεν ο νους μας πήγαινε σε εκείνο το γιγαντιαίο, μυθικό καλαμάρι που άρπαζε και κατασπάραζε τα πλοία στις παγωμένες θάλασσες της Σκανδιναβίας.

Κάτι σαν τις δικές μας Σκύλλα και Χάρυβδη –με πιο σύντομη πορεία στον χώρο αυτές– το Κράκεν θεωρείται ο φόβος και ο τρόμος των ναυτικών που πλέουν κοντά στις ακτές της Νορβηγίας και της Γροιλανδίας. Ο μύθος μάλλον προήλθε από τη θέαση γιγαντιαίων καλαμαριών που μπορούν να φτάσουν έως και 15 μέτρα μήκος.

Το καινούργιο Κράκεν όμως αναφέρεται στη νέα μετάλλαξη του κορονοϊού, μια υποπαραλλαγή της Όμικρον, που σαρώνει τη βορειοανατολική Αμερική και θέτει για μία ακόμη φορά την επιστημονική κοινότητα σε επαγρύπνηση. Είναι άραγε τόσο απειλητικό όσο το μυθικό καλαμάρι των Σκανδιναβών;

iStock

Πόσο επικίνδυνο είναι το Κράκεν;

Μάλλον όχι, πλην όμως είναι νωρίς ακόμη για να πούμε κάτι με βεβαιότητα. Όπως μάθαμε να κάνουμε όλα αυτά τα χρόνια, εμείς κρατάμε μικρό καλάθι απέναντι όχι μόνο στην κινδυνολογία, αλλά και στη θριαμβολογία. Γιατί όμως ανησυχεί τους επιστήμονες και έχουν ονομάσει έτσι τη νέα υποπαραλλαγή της Όμικρον;

Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι το επιστημονικό όνομα του νέου στελέχους της Όμικρον είναι ΧΒΒ.1,5, αλλά τελικά «κάνει καριέρα» ως Κράκεν, χάρη στον καθηγητή βιολογίας Ryan Gregory από το Πανεπιστήμιο του Guelph στον Καναδά. Ο ίδιος είπε ότι αναζητούσε ένα όνομα πιο εύκολο. Δεν είναι όμως υπερβολικά τρομακτικό;

Στην πραγματικότητα το ΧΒΒ.1,5 δεν είναι τόσο φοβερό όσο ακούγεται. Το βασικό του όπλο είναι η υπερβολικά γρήγορη μεταδοτικότητά του: Τα δεδομένα που προέρχονται από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι ο Κράκεν εξαπλώνεται επιθετικά, με τα κρούσματα να διπλασιάζονται κάθε 9 ημέρες, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).

H επιδημιολόγος Maria Van Kerkhove, εκτελεστική επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Covid-19, δήλωσε ότι εκείνο που ανησυχεί είναι το πόσο γρήγορα η υποπαραλλαγή αντικαθιστά άλλες που κυκλοφορούν – στις ΗΠΑ, οι περιπτώσεις αυξήθηκαν από το 4% στο 40% μέσα σε λίγες εβδομάδες!

Γιατί μεταδίδεται τόσο γρήγορα;

Ο αυξημένος ρυθμός εξάπλωσης πιθανότατα να οφείλεται στην ικανότητα του Κράκεν να προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα που έχει επηρεαστεί από προηγούμενες λοιμώξεις ή και από εμβολιασμό, αναφέρουν επίσημοι φορείς του ECDC. Αυτό μεταφράζεται πολύ απλά στο ότι νοσούν και οι εμβολιασμένοι –όχι ότι δεν νοσούσαν και με την Όμικρον–, αλλά και όσοι έχουν νοσήσει μέχρι τώρα.

iStock

Η υποπαραλλαγή βασιλεύει στις ΗΠΑ, ενώ έχει εντοπιστεί σε 29 χώρες. Όσον αφορά την Ελλάδα, ο Νίκος Τζανάκης, καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, έχει πει ότι δεν αποκλείεται να υπάρχει και στην Ελλάδα, απλώς να μην έχει εντοπιστεί ακόμη.

Συμπτώματα και κίνδυνοι

Αν και τα στοιχεία για σοβαρή νόσηση και θάνατο είναι ακόμη νωρίς να προσδιοριστούν με ακρίβεια, φαίνεται ότι τα συμπτώματα μοιάζουν περισσότερο με εκείνα της Όμικρον, παρά με της Δέλτα. Καταρροή, πονόλαιμος, ρινική συμφόρηση, πονοκέφαλος, ίσως και πυρετός της μίας ημέρας παραπέμπουν περισσότερο σε εικόνα κοινού κρυολογήματος, χωρίς βέβαια να αποκλείεται και η δύσπνοια ή το χαμηλό οξυγόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις.

Πού βρίσκεται λοιπόν η απειλή; Στο ότι μια τόσο μεταδοτική μετάλλαξη συμπίπτει με την ήδη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, καθώς τα κρούσματα γρίπης και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού αυξάνονται, πιέζοντας τα νοσοκομεία. Αν σε αυτό το κοκτέιλ προσθέσουμε και την έλλειψη βασικών φαρμάκων, καταλαβαίνουμε ότι το Κράκεν δεν αποκλείεται να μας ταλαιπωρήσει ομαδικά.

Τρόποι προστασίας και εμβόλια

Αυτό που μας δείχνει η εμφάνιση του νέου στελέχους είναι ότι ο ιός δεν έχει σταματήσει να εξελίσσεται. Και αυτό τροφοδοτείται από την ανισότητα της εμβολιαστικής κάλυψης. Ίσως θυμάστε ότι και η Όμικρον πέρσι προέκυψε από τις υποεμβολιασμένες περιοχές της Αφρικής. Χρειάζονται λοιπόν νέα εξελιγμένα εμβόλια που να παρέχουν μεγαλύτερη κάλυψη. 

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το επικαιροποιημένο εμβόλιο που χρησιμοποιείται αυτόν τον καιρό μπορεί να προσφέρει κάλυψη σε σημαντικό βαθμό. Μάλιστα, η καθηγήτρια Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Αθηνά Λινού, έχει συστήσει να γίνει το δισθενές εμβόλιο από τον γενικό πληθυσμό, το οποίο περιέχει αντισώματα της Όμικρον 4 και 5 καθώς και αντισώματα από τις προηγούμενες παραλλαγές, επειδή η ανοσία όλων σχεδόν των ανθρώπων φθίνει.

iStock

Σύμφωνα με τη Mayo Clinic μεταξύ άλλων, η ενημέρωση για τα εμβόλια και τις ενισχυτικές δόσεις είναι η καλύτερη πρόληψη. Επιπλέον, η χρήση μιας καλά τοποθετημένης μάσκας, ο συχνός αερισμός και η αποφυγή των εσωτερικών χώρων μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο μόλυνσης.

Μέτρα στη σχολική κοινότητα

Όσον αφορά τα σχολεία, έχει προταθεί από μερικούς γιατρούς να εφαρμοστεί το μοντέλο της Βοστώνης, που περιλαμβάνει τεστ Covid-19 και γρίπης προτού τα παιδιά πάνε στο μάθημα και χρήση μάσκας μόνο μέσα στις αίθουσες.

Τι συμβαίνει στην Κίνα;

Η μετάλλαξη Κράκεν δεν σχετίζεται με την έξαρση που παρατηρείται στην Κίνα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έξαρση εκεί οφείλεται στην τακτική των «μηδενικών κρουσμάτων» που εφάρμοσε η Κίνα και ίσως στο όχι και τόσο αποτελεσματικό εμβόλιο που χρησιμοποίησε. Δεν αποκλείεται μάλιστα χάρη σε αυτή την έξαρση να προκύψει και κάποια άλλη νέα μετάλλαξη. Αυτό είναι ένα δεύτερο μέτωπο το οποίο ανησυχεί την επιστημονική κοινότητα, αν και φαίνεται ότι το Κράκεν θα αποτελέσει σύντομα το επικρατέστερο «βάσανό» μας.

Στα καλά νέα, ο ιός μεταλλάσσεται με μάλλον πιο ήπια συμπτώματα και γίνεται πιο μεταδοτικός, όπως συμβαίνει συνήθως με τους περισσότερους ιούς που ακολουθούν μια φθίνουσα πορεία. Στα κακά νέα, η Covid-19 φαίνεται ότι θα μας απασχολήσει για μία ακόμη χρονιά με όλες τις συνέπειες που αυτό μπορεί να έχει όχι μόνο για τη σωματική υγεία και το σύστημα υγείας, αλλά και για τον ψυχισμό μας.