ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ: Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΟΡΜΟΝΗ ΤΟΥ INTERNET»

Λαός χρηστών του TikTok ευθύνεται για την «κακή φήμη» που έχει η κορτιζόλη. Που δεν είναι τόσο κακή όσο παρουσιάζεται. Τουναντίον.

Δεν ξέρω αν έχεις ενεργοποιήσει τον «χαφιέ» που έχεις στο smartphone σου, για να σου λέει πόση ώρα έχεις περάσει παρέα με το διαδίκτυο. Ελπίζω να ‘χεις γλιτώσει τη συγκίνηση. Το αποτέλεσμα βέβαια, είναι το ίδιο με όταν κάποιος εκτιμά ότι φαίνεσαι πιο νέος από ό,τι είσαι: εσύ ξέρεις την αλήθεια.

Μια παράμετρος της πραγματικότητας που θέλει εν πολλοίς να ζούμε στο Internet είναι ότι έχουμε αυξήσει επικίνδυνα τον κίνδυνο εθισμού. Αυτός οδηγεί σε αμβλύτερες αποκρίσεις της κορτιζόλης και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος σε οξείς στρεσογόνους παράγοντες. Η κορτιζόλη είναι γνωστή ως ορμόνη του στρες και βοηθά στη ρύθμιση των λειτουργιών με τις οποίες το σώμα αντιδρά στο άγχος. Το παρασυμπαθητικό σύστημα είναι υπεύθυνο για το πώς αντιδρούμε στο στρες και τον κίνδυνο σε όποια δυνητικά απειλητική συνθήκη

Η τελευταία μελέτη που επιβεβαίωσε τα παραπάνω ευρήματα δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2022. Και κάπως έτσι η κορτιζόλη, που συνδέει το μυαλό με το σώμα, είναι πια γνωστή και ως «η ορμόνη του Internet».

Όπως εξηγεί στους New York Times ο Martin Picard, αναπληρωτής καθηγητής συμπεριφορικής ιατρικής στο Columbia University, «σχεδόν κάθε όργανο έχει έναν υποδοχέα που ανταποκρίνεται στην κορτιζόλη. Είναι ζωτικής σημασίας, καθώς μας βοηθάει να λειτουργούμε όλη την ημέρα, είτε ρυθμίζοντας την αρτηριακή πίεση είτε καταπολεμώντας τη φλεγμονή».

Αυτό  είναι ένα δεδομένο. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί που έχουν γεμίσει το TikTok, βάσει των οποίων η ανισορροπία που προκαλεί στην κορτιζόλη η παρατεταμένη διαδικτυακή μας παρουσία είναι ο λόγος που δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, που κοιμόμαστε πάρα πολύ, που ξεσπάμε εύκολα, που αρρωσταίνουμε ή που τρέμουμε, είναι λανθασμένοι.

Η Nia Fogelman, ερευνήτρια στο Κέντρο Άγχος του Yale, δήλωσε χαρακτηριστικά πως «είναι απολύτως φυσικός και κατανοητός ο λόγος που αναφέρονται όσα αναφέρονται στην πλατφόρμα. Οι άνθρωποι θέλουν να καταλάβουν τι συμβαίνει με το σώμα τους και μετά να μάθουν τι μπορούν να κάνουν για να το διορθώσουν. Τα πράγματα όμως, δεν είναι τόσο απλά».

Freepik

Όπως διαβεβαιώνουν ουκ ολίγοι επιστήμονες μέσω των NYT, η κορτιζόλη μας βοηθά να «βγάλουμε» την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση ή να ξεφύγουμε από αυτήν, εν μέρει αυξάνοντας την ποσότητα γλυκόζης στο αίμα μας. Όσο πιο απειλητικό αντιλαμβανόμαστε ένα γεγονός, τόσο περισσότερη κορτιζόλη παράγουμε.

Η ίδια ορμόνη ρυθμίζει επίσης τον μεταβολισμό μας, τα επίπεδα του οποίου κυμαίνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας: αυξάνονται όταν ξυπνάμε το πρωί και πέφτουν πριν κοιμηθούμε.

Όπως είπε ο Dr. Gregory Fricchione, αναπληρωτής επικεφαλής ψυχιατρικής στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης και καθηγητής ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Ηarvard, «η κορτιζόλη είναι φίλη μας, μέχρι που αυξάνεται πολύ η ποσότητα της».

Πώς η κορτιζόλη από φίλη γίνεται εχθρός

Το χρόνιο στρες μπορεί να ανεβάσει τα βασικά επίπεδα κορτιζόλης με την πάροδο του χρόνου. Αυτό έχει μια σειρά από συνέπειες. Όπως λέει ο Dr. Fricchione, «τα επίμονα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης μπορεί να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να αυξήσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, όπως και την αρτηριακή πίεση.

»Υπάρχει επίσης μια αναπόσπαστη σχέση μεταξύ της κορτιζόλης και του ύπνου: Χρειαζόμαστε το επίπεδο των ορμονών να μειωθεί ώστε να μπορούμε να ξεκουραστούμε πλήρως. Τα άτομα με υψηλή κορτιζόλη συχνά δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν».

Οι όποιες ανισορροπίες μπορούν να προκαλέσουν κόπωση και ευερεθιστότητα.

«Επειδή πρόκειται για μια εγγενώς σημαντική ορμόνη στην καθημερινή μας λειτουργία –πέραν του στρες–, κάθε φορά που ο καθημερινός ρυθμός εκτοξεύεται δημιουργούνται προβλήματα συμπεριφοράς».

Ορισμένες παθήσεις ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένης της κατάθλιψης και της διαταραχής μετατραυματικού στρες, σχετίζονται με ανισορροπίες κορτιζόλης. Μπορούμε να «διορθώσουμε» το πρόβλημα; Ναι.

Πώς μπορούμε να ρίξουμε την κορτιζόλη

Υπάρχουν κάποιες μελέτες που δείχνουν ότι η γιόγκα και ο διαλογισμός ενδεχομένως να βοηθούν στη μείωση των επιπέδων της κορτιζόλης. «Μπορεί να αποδειχθούν ευεργετικά ακόμα και πέντε λεπτά την ημέρα, τα οποία θα αφιερώσουμε στη χαλάρωση και το reset του μυαλού μας», δήλωσε ο Raza Sagarwala, μόνιμος ιατρός στο τμήμα ψυχιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Vanderbilt και ερευνητής των επιδράσεων των μη φαρμακευτικών θεραπειών στα επίπεδα κορτιζόλης.

Unsplash Katerina May

Μια άλλη επιλογή είναι η μέτριας έντασης άσκηση, όπως το τζόκινγκ και το ποδήλατο. Οι κινήσεις αυτές «μιμούνται» την ανταπόκριση μας στο στρες: Όταν ασκούμαστε, αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός. Όταν τελειώνουμε, μειώνεται. Αυτός ο κύκλος εκπαιδεύει αποτελεσματικά το σώμα μας να ενεργοποιεί και να διακόπτει την απόκρισή μας στο στρες κατάλληλα.

Δεν κάνουν όλα σε όλους. Πρέπει να δοκιμάσεις και να διαπιστώσεις τι πιάνει σε εσένα. Ακόμα και αν έχεις χρόνιο άγχος. Όπως τονίζει ο Dr. Fricchione, «το άγχος δεν είναι κακή λέξη. Και μόνο που είμαστε ζωντανοί οργανισμοί, σημαίνει πως θα έχουμε στρες».

Έτσι επιβίωσε το είδος τόσες χιλιάδες χρόνια.