ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ: ΚΙ ΟΜΩΣ, ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΗΣ

Όσον αφορά την υπνική άπνοια, ένα πράγμα είναι σίγουρο: την έχουν πολλοί περισσότεροι από όσους το γνωρίζουν. Καθώς αυτή η πάθηση δεν είναι τόσο αθώα, δεν είναι κακό να επισκεφθείς ένα ιατρείο ύπνου.

Όποιος ροχαλίζει δεν έχει απαραίτητα υπνική άπνοια. Η υπνική άπνοια (OSA Obstructive Sleep Apnoea) είναι μια κατάσταση που αναγκάζει κάποιον να σταματήσει να αναπνέει κατά διαστήματα, ενώ κοιμάται. Αυτές οι διακοπές της αναπνοής συμβαίνουν συχνά καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας και διαρκούν 10 δευτερόλεπτα ή περισσότερο.

Ο πιο συνηθισμένος τύπος υπνικής άπνοιας είναι η αποφρακτική και εμφανίζεται όταν οι μύες στους ανώτερους αεραγωγούς χαλαρώνουν. Αυτό στενεύει τον αεραγωγό στην περιοχή του λαιμού ή ακόμη τον φράζει εντελώς, προκαλώντας δυνατούς θορύβους κατά την εισπνοή και την έξοδο.

Υπνική άπνοια: τα συμπτώματα που θα σε υποψιάσουν

Το ροχαλητό δεν είναι το μοναδικό σύμπτωμα που θα σε βοηθήσει να υποψιαστείς ότι έχεις υπνική άπνοια. Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι ο μη ξεκούραστος ύπνος και η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Άλλα συμπτώματα, εκτός από το ροχαλητό και την υπνηλία, είναι:

• δυσκολία συγκέντρωσης,
• νυχτερινές εφιδρώσεις και συχνουρία,
• ξαφνικό ξύπνημα, μερικές φορές με ταχυκαρδία και δύσπνοια,
• ξηροστομία κατά το ξύπνημα,
• πρωινοί πονοκέφαλοι,
• στυτική δυσλειτουργία,
• ανήσυχος ύπνος,
• δυνατό αλλά διακοπτόμενο ροχαλητό (δίνει την εντύπωση σε κάποιον που το ακούει ότι πράγματι ο άνθρωπος δεν παίρνει αέρα),
• τάση να σε παίρνει ο ύπνος ακόμη και καθιστό/ή κατά τη διάρκεια της ημέρας,
• ευερεθιστότητα,
• ανησυχία,
• κατάθλιψη.

iStock

Η αποφρακτική άπνοια είναι πιο συχνή στους άντρες. Υπολογίζεται ότι περίπου το 5% των αντρών και το 3% των γυναικών έχουν αποφρακτική άπνοια ύπνου, ενώ οι πιθανότητες να την εμφανίσεις, αυξάνονται σταθερά από την ηλικία των 45 ετών.

Ποιοι παράγοντες επιβαρύνουν

Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που επιβαρύνουν την κατάσταση, όπως:

• η παχυσαρκία,
• η μεγάλη περιφέρεια λαιμού,
• το οικογενειακό ιστορικό υπνικής άπνοιας,
• οι μικροί αεραγωγοί,
• οι υπερτροφικές αμυγδαλές,
• η χρήση ηρεμιστικών και αλκοόλ,
• το κάπνισμα,
• η εμμηνόπαυση,
• ορισμένες παθήσεις που σχετίζονται με ορμόνες, όπως ο υποθυρεοειδισμός και η μεγαλακρία (μια νόσος που προκαλείται από την υπερβολική έκκριση αυξητικής ορμόνης).

Το πρόβλημα με την υπνική άπνοια είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι την έχουν. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της American Sleep Apnea Association εκτιμάται ότι περίπου 22 εκατομμύρια Αμερικανοί πάσχουν από αυτή.

iStock

Τι προβλήματα δημιουργεί η υπνική άπνοια

Κι αν αναρωτιέσαι γιατί είναι πρόβλημα να μην έχεις διαγνωστεί, έχουμε όλες τις απαντήσεις.

«Λόγω αυτής της αναπνευστικής διαταραχής, το σώμα δεν τροφοδοτείται με επαρκές οξυγόνο. Ως αποτέλεσμα, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση μειώνονται. Το αναπνευστικό κέντρο στον εγκέφαλο κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και ενεργοποιεί ένα ερέθισμα αφύπνισης», αναφέρει ο ωτορινολαρυγγολόγος Πέτρος Λίτος. Αυτό σε πρώτο επίπεδο δεν σε βοηθάει να πέσεις σε βαθύ ύπνο και να ξεκουραστείς. Γιατί όμως η υπνική άπνοια είναι επικίνδυνη ακόμη και για τη ζωή σου;

Η άπνοια ύπνου μειώνει τη συνολική ποιότητα του ύπνου και περιορίζει τη ροή οξυγόνου. Αυτό θέτει το σώμα σε μια συνεχή κατάσταση στρες, η οποία μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την καρδιά και άλλα όργανα.

Μια επιστημονική ανασκόπηση του 2021 διαπίστωσε ότι η υπνική άπνοια σχετίζεται με υψηλότερο ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακές παθήσεις και αιφνίδιου θανάτου για οποιονδήποτε λόγο. Τα άτομα με σοβαρή υπνική άπνοια διέτρεχαν μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακής νόσου και θανάτου από τα άτομα με ήπια ή μέτρια άπνοια.

Άλλες έρευνες έχουν συνδέσει την άπνοια με αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, με υψηλή αρτηριακή πίεση που δεν ρυθμίζεται με φαρμακευτική αγωγή και με επαναλαμβανόμενες κολπικές μαρμαρυγές.

Η υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί επίσης να θέσει τα άτομα με άπνοια σε κίνδυνο για θανατηφόρα ατυχήματα, κατά τη διάρκεια της οδήγησης ή του χειρισμού μηχανημάτων.

Είναι, όντως, απειλητική για τη ζωή;

Επιγραμματικά, θα λέγαμε ότι η υπνική άπνοια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές, δυνητικά απειλητικές για τη ζωή συνθήκες υγείας, όπως:

• στεφανιαία νόσο (οι αρτηρίες που τροφοδοτούν τον καρδιακό μυ στενεύουν),
• εγκεφαλικό επεισόδιο (απόφραξη αιμοφόρων αγγείων ή αιμορραγία στον εγκέφαλο),
• διαβήτη,
• παροδικά ισχαιμικά επεισόδια (τα λεγόμενα «μίνι εγκεφαλικά»),
• καρδιακή ανεπάρκεια (η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα για τις ανάγκες του σώματος),
• καρδιακή ανακοπή.

Τώρα που ξέρεις τους πιθανούς κινδύνους και έχεις μάθει τα συμπτώματα, άρα μπορεί να υποψιάζεσαι ότι το έχεις κι εσύ, καιρός είναι να αναζητήσεις τη διάγνωση. Θα τη λάβεις από ένα εξειδικευμένο ιατρείο ύπνου, είτε δημόσιο, είτε ιδιωτικό.

Διάγνωση και θεραπεία: Τι γίνεται σε ένα δημόσιο ιατρείο ύπνου

Ένα από τα μεγαλύτερα και πιο γνωστά δημόσια ιατρεία ύπνου λειτουργεί στο Νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Τα βήματα είναι απλά: θα κλείσεις ένα ραντεβού, στο οποίο οι γιατροί θα σε υποβάλλουν σε ένα ερωτηματολόγιο, για να διαπιστώσουν αν έχεις λόγους να ανησυχείς για άπνοια.

iStock

Στη συνέχεια θα σου δώσουν μια φορητή συσκευή καταγραφής, την οποία θα φορέσεις προτού κοιμηθείς. Η συσκευή αυτή θα μετρήσει τον καρδιακό ρυθμό, τα επίπεδα οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα, τον ρυθμό αναπνοής, και θα καθορίσει τον δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας, δηλαδή πόσες διακοπές ανά ώρα κάνεις ενώ κοιμάσαι και πόση ώρα διαρκούν αυτές οι διακοπές. Έτσι, αν ο δείκτης διαμορφωθεί σε 5-15 έχεις ήπια υπνική άπνοια, 15-30 μέτρια, ενώ οι περισσότερες από 30 διακοπές την ώρα σηματοδοτούν σοβαρή υπνική άπνοια.

Θα επιστρέψεις το μηχάνημα και θα κλείσεις ένα νέο ραντεβού για τη διάγνωση. Σε αυτό, ο γιατρός θα σου δείξει την καταγραφή της συσκευής και θα σου εξηγήσει τι σου συμβαίνει και πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις. Η συσκευή υποστήριξης της νυχτερινής αναπνοής (CPAP) είναι η πιο αποτελεσματική και ενδεδειγμένη θεραπεία.

«Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει ένδειξη για χειρουργική θεραπεία. Αυτό μπορεί να διαπιστωθεί εύκολα μέσω μιας γρήγορης και ανώδυνης ενδοσκόπησης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος στο ιατρείο» αναφέρει ο κ. Λίτος.

Βάλε τη μάσκα σου!

Με τη συνταγογράφηση του γιατρού, θα επισκεφτείς ένα εξειδικευμένο κατάστημα και θα σου δοθεί μία τέτοια συσκευή. Πρόκειται για μια μάσκα που θα φοράς το βράδυ στη μύτη και το στόμα καθώς κοιμάσαι. Η μάσκα αυτή, συνδεδεμένη με ένα μηχάνημα παροχής οξυγόνου, εξασφαλίζει ότι παίρνεις επαρκές οξυγόνο κατευθείαν στους πνεύμονες.

Ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα πρέπει να πηγαίνεις στο ιατρείο ύπνου για να καταγράφεις την ποιότητα του ύπνου σου, με τη χρήση της μάσκας αυτή τη φορά. Έτσι, ο γιατρός θα κρίνει αν η θεραπεία είναι αποτελεσματική ή χρειάζεται αναπροσαρμογή και θα αποφασίζει για την παράταση της χρήσης CPAP.

Το να μάθεις να κοιμάσαι με μια πλαστική μάσκα δεν είναι παιχνιδάκι. Τα περισσότερα βράδια θα ξυπνάς και θα τη βγάζεις μέσα στον ύπνο σου, μέχρι να τη συνηθίσεις. Όμως η ποιότητα της ζωής σου θα έχει βελτιωθεί τόσο, που δεν θα θες να την αποχωριστείς. Ομοίως, θα βελτιωθεί και η ποιότητα του ύπνου όσων κοιμούνται –ή προσπαθούν να κοιμηθούν– μαζί σου.