ΥΠΕΡ-ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΙΚΗΣ ΓΡΙΠΗΣ: ΠΟΣΟ ΚΟΝΤΑ ΕΙΜΑΣΤΕ;

Όσο ο κόσμος είναι εστιασμένος στα εμβόλια κατά της Covid-19, οι ερευνητές προσπαθούν να δημιουργήσουν ενισχυμένα, υπερ-εμβόλια κατά της γρίπης. Πότε θα είναι έτοιμα και πώς θα μας βοηθήσουν;

Λέγεται ότι εμφάνιση της πανδημίας ανέτρεψε τα σχέδια των φαρμακευτικών εταιρειών που προσπαθούσαν εδώ και χρόνια να φτιάξουν ένα ενισχυμένο, υπερ-εμβόλιο κατά της γρίπης. Τι σημαίνει ένα τέτοιο εμβόλιο και γιατί το χρειαζόμαστε;

Σκεφτείτε ότι κάθε χρόνο μολύνονται παγκοσμίως έως και 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι από τη γρίπη. Εκατοντάδες χιλιάδες από αυτούς (υπολογίζεται 290–650 χιλιάδες) πεθαίνουν. Πόσο αποτελεσματικός είναι, λοιπόν, ο ετήσιος εμβολιασμός με τα υπάρχοντα εμβόλια;

Τι θα προσφέρει ένα υπερ-εμβόλιο κατά της γρίπης;

Ένα καθολικό εμβόλιο θα αφορούσε όλες τις ηλικίες. Θα ήταν αποτελεσματικό σε ποσοστό τουλάχιστον 75% και θα μας κάλυπτε για περισσότερο από έναν χρόνο. Ιδανικά, θα κάλυπτε έναν ικανοποιητικό αριθμό μεταλλάξεων και τύπων του ιού της γρίπης, ώστε να μην χρειάζεται να επαναλαμβάνουμε τον εμβολιασμό κάθε χρόνο.

Τι ξέρουμε για τους ιούς της γρίπης

Οι ιοί της γρίπης, που μεταπηδούν από τα πτηνά ή τους χοίρους στους ανθρώπους, έχουν προκαλέσει 4 πανδημίες σε λίγο περισσότερο από 100 χρόνια. Όταν όμως μεγάλο μέρος του πληθυσμού απέκτησε ανοσία, είτε μέσω της νόσησης είτε μέσω του εμβολιασμού, οι ιοί αποδυναμώθηκαν ή έγιναν εποχικοί.

Η σημαντικότερη αιτία για την οποία οι ιοί της γρίπης είναι αδύνατο να εξαλειφθούν είναι η δομή τους. Η επιφάνεια όλων των στελεχών της γρίπης είναι γεμάτη πρωτεΐνες. Για τη γρίπη τύπου Α και τη γρίπη τύπου Β, οι πιο σημαντικές πρωτεΐνες είναι η αιμαγλουτινίνη (HA) και η νευραμινιδάση (Ν).

Η ονοματολογία των ιογενών στελεχών, όπως το H1N1, περιγράφει τους διαφορετικούς συνδυασμούς τους. Η αιμαγλουτινίνη είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά του ιού και την πρόσδεσή του στα κύτταρά μας. Η νευραμινιδάση είναι υπεύθυνη για την απελευθέρωση των νέων ιών από τα κύτταρα.

Νational Cancer Institute / Unsplash

Γιατί πρέπει να κάνουμε ετησίως εμβόλιο της γρίπης;

Η αιμαγλουτινίνη είναι η δομή που αναγνωρίζει ως εισβολέα το ανοσοποιητικό μας σύστημα – είτε από μόνο του είτε με την παρότρυνση ενός εμβολίου. Έτσι, παράγει εξουδετερωτικά αντισώματα.

Ενώ ιοί όπως της ιλαράς είναι σχετικά σταθεροί, τα γονίδια των ιών της γρίπης συχνά μεταλλάσσονται. Οι μεταλλάξεις αυτές συμβαίνουν ως επί το πλείστον στην αιμαγλουτινίνη, γεγονός που αλλάζει και το σχήμα της. Ως αποτέλεσμα, οι ιοί α γίνονται πιο μεταδοτικοί και πιο ανθεκτικοί στα εμβόλια. Με τη σειρά τους, τα εμβόλια πρέπει να αλλάζουν πολύ συχνά.

Η διαδικασία παραγωγής και διανομής ενός νέου εμβολίου διαρκεί περίπου έξι μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων τα στελέχη που κυκλοφορούν ενδέχεται να μεταλλαχθούν ξανά.

Εάν τα εμβόλια καταλήξουν να ταιριάζουν στενά με τους ιούς μιας δεδομένης εποχής, είναι έως και 60% αποτελεσματικά στην πρόληψη της νόσησης. Όταν δεν το καταφέρνουν, η αποτελεσματικότητά τους πέφτει στο 10%.

ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΑΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΩΣ ΠΑΙΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΣΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΖΩΗ ΜΑΣ.

Νέα ευρήματα

Γύρω στο 2008, ορισμένοι ερευνητές ανακάλυψαν σε δείγματα ανθρώπινου αίματος κάτι εντυπωσιακό: αντισώματα που θα μπορούσαν να αμυνθούν ενάντια σε δύο υποτύπους γρίπης. Αποδείχθηκε ότι αυτά τα αντισώματα ήταν συνδεδεμένα με τη νευραμινιδάση και όχι με την αιμαγλουτινίνη. Φάνηκε, με άλλα λόγια, ότι υπάρχουν μέρη της επιφάνειας του ιού της γρίπης που δεν αλλάζουν συνεχώς, όπως πιστευόταν μέχρι τότε.

«Πιστεύαμε ότι η επιφάνεια του ιού της γρίπης ήταν απείρως μεταβλητή. Αλλά δεν είναι έτσι. Και αυτό ξεκίνησε μια ολόκληρη επανάσταση για την ανάπτυξη ενός καθολικού εμβολίου κατά της γρίπης», ανέφερε στους New York Times ο James Crowe, διευθυντής του Κέντρου Εμβολίων Vanderbilt στις ΗΠΑ.

Unsplash

Η σημασία των παιδικών χρόνων

Υπάρχουν κι άλλα δεδομένα που ενισχύουν την υπόθεση ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα μπορεί να αναπτύξει μια σχεδόν ισόβια άμυνα κατά της γρίπης. Ο Aubree Gordon, αναπληρωτής καθηγητής επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Michigan, υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετική ανταπόκριση σε ιούς γρίπης και εμβόλια με βάση την προηγούμενη έκθεσή τους. «Σημαντικό δεν είναι μόνο το στέλεχος στο οποίο εκτεθήκατε πρόσφατα. Πιστεύουμε ότι οι πρώτες σας εκθέσεις ως παιδιά είναι εξαιρετικά σημαντικές για την ανοσία σας για το υπόλοιπο της ζωής σας», αναφέρει.

Για παράδειγμα, η πανδημία του 1918 ήταν δυσανάλογα θανατηφόρα για τους νέους. Πιθανώς επειδή οι πρωτεΐνες του ιού της γρίπης ήταν διαφορετικές από εκείνες των ιών που κυκλοφορούσαν κατά τη διάρκεια της παιδικής τους ηλικίας.

ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΤΥΧΕΡΟΙ ΑΝ ΤΑ ΝΕΑ ΕΜΒΟΛΙΑ ΕΤΟΙΜΑΣΤΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ 5 ΧΡΟΝΙΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ.

Πότε θα είναι έτοιμα τα νέα εμβόλια;

Τα νέα αντιγριπικά εμβόλια βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο. Για να δουν οι ερευνητές αν καλύπτουν αποτελεσματικά πολλαπλές μεταλλάξεις των ιών, θα πρέπει να εμβολιάσουν πολλούς ανθρώπους με νέα εμβόλια και άλλους τόσους με υπάρχοντα. Στη συνέχεια, θα περιμένουν έναν χρόνο, ώστε να δουν ποια αποδίδουν καλύτερα.

Θα είμαστε τυχεροί αν τα νέα εμβόλια ετοιμαστούν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια, σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών. Ο κορονοϊός έδειξε ότι, όταν υπάρχει επείγουσα ανάγκη, κάθε προγραμματισμός μπορεί να επιταχυνθεί και κάθε φιλόδοξο σχέδιο να υλοποιηθεί.

Από την άλλη, έστρεψε το ενδιαφέρον και τους διαθέσιμους πόρους των εταιρειών στην ανάπτυξη των εμβολίων κατά της Covid-19. Ας ελπίσουμε ότι χάρη στη νέα μετάλλαξη Όμικρον, ίσως ανακαλυφθεί και ένα υπερ-εμβόλιο που θα πιάνει όλους τους κορονοϊούς. Γιατί όχι;