Η ΧΡΟΝΙΑ ΦΛΕΓΜΟΝΗ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΜΑΣ ΗΛΙΚΙΑ

Μπορεί η χρόνια φλεγμονή να αποτελεί καλύτερο δείκτη υγείας από ό,τι τα κεράκια στην τούρτα μας; Ίσως και να μπορεί. Μία νέα μελέτη εξηγεί γιατί ορισμένοι ηλικιωμένοι έχουν καλύτερη υγεία από άλλους και ένα νέο εργαλείο υπόσχεται να εντοπίσει εγκαίρως τυχόν προβλήματα.

Όλοι μεγαλώνουμε, αλλά δεν γερνάμε όλοι βιολογικά με τον ίδιο ρυθμό. «Μερικοί ηλικιωμένοι είναι εξαιρετικά επιρρεπείς σε ασθένειες, ενώ άλλοι είναι η προσωποποίηση της υγείας», αναφέρει ο βιολόγος David Furman από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Σίγουρα στον περίγυρό σας θα υπάρχουν τέτοια παραδείγματα.

Ξεκινώντας από τη διαπίστωση αυτή, ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Στάνφορντ (ανάμεσά τους και ο Furman) και του Ινστιτούτου Buck δημιούργησαν ένα εργαλείο, που χρησιμοποιεί τη χρόνια φλεγμονή ως δείκτη για την εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων νόσων οι οποίες συνδέονται με την ηλικία. Το «ρολόι» αυτό, που οι επιστήμονες ονόμασαν iAge (από το Inflammatory age), υπολογίζει στην ουσία τη «βιολογική ηλικία», η οποία μπορεί να είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη από τη χρονολογική.

Το iAge ίσως προβλέπει με μεγαλύτερη ακρίβεια την κατάσταση του ανοσοποιητικού μας, το πόσο σύντομα θα μας καταβάλει το πέρασμα του χρόνου ή αν έχουμε καρδιαγγειακά ζητήματα που θα μπορούσαν στο μέλλον να δημιουργήσουν πρόβλημα.

Υπάρχει «καλή» και «κακή» φλεγμονή;

Ένας παράγοντας που ξεχωρίζει τους ανθρώπους οι οποίοι παραμένουν υγιείς για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από άλλους είναι η κατάσταση του ανοσοποιητικού τους συστήματος, αναφέρουν οι ερευνητές.

Η οξεία φλεγμονή αποτελεί ένα από τα βασικά του «όπλα». Πρόκειται για εντοπισμένη απόκριση του σώματος, που σκοπό έχει να μας προστατέψει και διαρκεί μόνο όσο χρειάζεται για να κάνει το ανοσοποιητικό μας σύστημα τη δουλειά του.

Από την άλλη, η μακροχρόνια συστηματική φλεγμονή προκαλεί βλάβες σε όργανα και σχετίζεται με τη γήρανση. Μας κάνει ευάλωτους σε μια σειρά παθήσεων, ανάμεσά τους οι καρδιακές προσβολές, ο καρκίνος, η αρθρίτιδα, η έκπτωση των γνωστικών μας ικανοτήτων.

Η ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΦΛΕΓΜΟΝΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ.

Η σύνδεση χρόνιας φλεγμονής και ηλικίας

Ο Furman, ως διευθυντής του 1000 Immunomes Project, της μεγαλύτερης διαχρονικής μελέτης πληθυσμού σχετικά με την ανοσολογία και τη γήρανση, είχε πρόσβαση σε δείγματα 1000 ανθρώπων, ηλικίας 8-96 ετών, που ελήφθησαν μεταξύ 2009 και 2016. Αφού η επιστημονική ομάδα εξέτασε τα δείγματα αυτά, κατάφερε να ταυτοποιήσει πρωτεϊνικούς δείκτες που συνδέονται σε μεγαλύτερο βαθμό με τη συστηματική φλεγμονή. Μία κυτοκίνη, η CXCL9, ήταν αυτή που φάνηκε να έχει την καλύτερη προγνωστική ισχύ. Διαπίστωσαν ότι τα επίπεδά της, αρχίζουν να αυξάνονται κατακόρυφα, κατά μέσο όρο μετά την ηλικία των 60 ετών. Η CXCL9 έχει συνδεθεί στο παρελθόν με την εμφάνιση νόσων της καρδιάς.

Το 2017, οι επιστήμονες μέτρησαν το iAge περίπου 30 ατόμων, ηλικίας 65 ετών και άνω. Δείγμα του αίματός τους είχαν λάβει το 2010. Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι το iAge αποδείχθηκε πιο ακριβής προγνωστικός δείκτης υγείας από ό,τι η χρονολογική τους ηλικία.

Στη συνέχεια, ο Furman και οι συνάδελφοί του έλαβαν δείγματα αίματος από μελέτη που περιλάμβανε μακρόβιους ανθρώπους από την Μπολόνια. Συνέκριναν τη βιολογική ηλικία 29 ατόμων της ομάδας αυτής με τη βιολογική ηλικία ατόμων 50-79 ετών. Τα νούμερα έδειξαν ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία συμμετέχοντες φάνηκε να είναι κατά μέσο όρο 40 χρόνια νεότεροι από τη χρονολογική τους ηλικία.

Στο πλαίσιο επόμενης μελέτης, οι ερευνητές αναζήτησαν σημάδια καρδιαγγειακής επιδείνωσης σε 97 άτομα ηλικίας 25-90 ετών με φαινομενικά εξαιρετική υγεία. Χρησιμοποιώντας ένα ειδικό τεστ κατάφεραν να συνδέσουν τις υψηλές τιμές στο iAge (και τα υψηλά επίπεδα CXCL9) με την αρτηριακή δυσκαμψία και την υπερτροφία της αριστερής κοιλίας.

Χριστίνα Αβδίκου

Έδειξαν, μάλιστα, ότι το πέρασμα του χρόνου συσχετίζεται με αύξηση των επιπέδων CXCL9 των ενδοθηλιακών κυττάρων και μείωση της ικανότητάς τους να σχηματίζουν μικροαγγειακά δίκτυα, να διαστέλλονται και να συστέλλονται.

Ωστόσο, σε εργαστηριακά πειράματα φάνηκε ότι η μείωση των επιπέδων CXCL9 αποκατέστησε τη λειτουργία των συγκεκριμένων κυττάρων, υποδηλώνοντας ότι η κυτοκίνη αυτή συμβάλλει στη δυσλειτουργία τους και ότι η αναστολή της θα μπορούσε να αποδειχθεί αποτελεσματική στη μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων σε ευπαθή άτομα.

Ανίχνευση της φλεγμονής και έγκαιρη πρόληψη

Η εκτίμηση της βιολογικής ηλικίας μέσω των επιπέδων της χρόνιας φλεγμονής θα μπορούσε ενδεχομένως να εφαρμοστεί ευκολότερα στην κλινική πράξη. Ο Furman υπογραμμίζει την αξία της αντιμετώπισης της χρόνιας φλεγμονής ως τρόπου αύξησης της μακροζωίας και τη χρήση του iAge ως συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, αν και όταν χρησιμοποιηθεί ως διαγνωστικό εργαλείο από τους ειδικούς (γιατί αυτή τη στιγμή είναι ακόμα σε πειραματικό επίπεδο). Μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο πρώιμης έναρξης καρδιαγγειακής νόσου και να οδηγήσει στη λήψη προληπτικών μέτρων. «Όλες οι διαταραχές αντιμετωπίζονται καλύτερα, όταν εντοπιστούν έγκαιρα», σημειώνει.