Η ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ «ΒΛΕΠΕΙ» ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΠΟΥ ΞΕΦΕΥΓΕΙ ΑΠΟ ΓΙΑΤΡΟΥΣ

Πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης εντοπίζει δυνητικά ενδείξεις για καρκίνο του μαστού που διαφεύγουν της προσοχής των γιατρών, αφήνοντας ελπίδες για αποτελεσματικά εργαλεία πιο έγκαιρης διάγνωσης της νόσου.

Η τεχνητή νοημοσύνη ορίστηκε για πρώτη φορά το 2004 σε μελέτη ως «η επιστήμη και η μηχανική της κατασκευής έξυπνων μηχανών, ιδιαίτερα ευφυών προγραμμάτων υπολογιστών. Σχετίζεται με το παρόμοιο καθήκον της χρήσης υπολογιστών για την κατανόηση της ανθρώπινης νοημοσύνης. Εντούτοις, η τεχνητή νοημοσύνη δεν περιορίζεται σε μεθόδους που είναι βιολογικά παρατηρήσιμες».

Δεν είναι συστήματα που σκέφτονται και ενεργούν ως άνθρωποι. Είναι συστήματα που σκέφτονται και ενεργούν ορθολογικά, έχοντας «εκπαιδευτεί» να διαχειρίζονται έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, σε χρόνους που είναι ελάχιστοι μπροστά σε αυτούς που θα χρειάζονταν άνθρωποι για την ίδια δουλειά.

Δεν είναι το «αύριο» της ανθρωπότητας, αλλά το «σήμερα», με το ChatGPT να θεωρείται αυτή τη στιγμή ως το τελειότερο μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης και «αυτό που αναμένεται να αλλάξει την κοινωνία, όπως το έκανε το iPhone». Τότε που όλοι αποκτήσαμε έναν υπολογιστή στο χέρι μας και 24ωρη σύνδεση με όλον τον πλανήτη.

Προφανώς σχεδιάζονται και δοκιμάζονται και άλλα chatbots με πρότυπο τον ανθρώπινο εγκέφαλο, που θα μπορούν να επικοινωνούν ως άνθρωποι. Δεν θα αργήσει η μέρα που θα βρουν τον δρόμο τους στην καθημερινότητα μας – και όποιος δεν έχει γνώση ή δεν τα χρησιμοποιεί θα είναι εκτός νέας πραγματικότητας. Όλα αυτά εγκυμονούν και κινδύνους, καθώς απειλούνται πάρα πολλές δουλειές.

Ας γυρίσουμε όμως, στο θέμα μας που είναι η ιατρική εφαρμογή της Artificial Intelligence.

Κάθε χρόνο χάνεται το 20% διαγνώσεων καρκίνων του μαστού

Η τεχνητή νοημοσύνη έχει αρχίσει να εφαρμόζεται και στην ιατρική, με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να αποκωδικοποιήσει πράγματα που ταλαιπωρούν την ανθρωπότητα και έως τώρα μένουν άλυτα. Όπως ο καρκίνος του μαστού.

«Εκπαιδεύεται» από ακτινολόγους, οι οποίοι παρέχουν πληροφορίες που βοηθούν στον εντοπισμό μιας καρκινικής ανάπτυξης, από το σχήμα, την πυκνότητα, τη θέση και άλλους παράγοντες. Ακολούθως, η τεχνολογία «δημιουργεί» μαθηματική αναπαράσταση των φυσιολογικών μαστογραφιών και εκείνων με καρκίνο.

Με την «ικανότητα» να βλέπει κάθε εικόνα με πιο εξονυχιστικό και λεπτομερή τρόπο από το ανθρώπινο μάτι, στη συνέχεια συγκρίνει αυτή τη γραμμή βάσης για να βρει ανωμαλίες σε κάθε μαστογραφία.

iStock

Οι ακτινολόγοι συχνά περνούν ώρες καθημερινά κοιτάζοντας εκατοντάδες εικόνες και παίρνοντας αποφάσεις που αλλάζουν τη ζωή των ασθενών. Σταδιακά αυξάνεται το ρίσκο να «χάσουν» μια μικροσκοπική αλλοίωση, αφού γίνεται φύσει αδύνατο να παραμείνουν 100% συγκεντρωμένοι. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των ΗΠΑ, έχει εκτιμηθεί ότι περίπου το 20% των καρκίνων του μαστού χάνονται κατά τη διάρκεια των μαστογραφιών προσυμπτωματικού ελέγχου. Αυτό δεν θα συμβαίνει με την τεχνητή νοημοσύνη, που θα μπορεί να κάνει τη δουλειά της με την ίδια αποτελεσματικότητα για ατελείωτες ώρες.

Στο νοσοκομείο Bács-Kiskun της Βουδαπέστης χρησιμοποιείται ήδη λογισμικό artificial intelligence που δείχνει εντυπωσιακή ικανότητα να εντοπίζει τον καρκίνο. Μεταξύ άλλων, έχει διαπιστωθεί πως μειώνει κατά 30% το φόρτο εργασίας των ακτινολόγων, όπως μειώνει τον αριθμό των μαστογραφιών που διαβάζουν. Επίσης, αυξήθηκε κατά 13% το ποσοστό ανίχνευσης καρκίνου, με τον εντοπισμό περισσότερων κακοηθειών.

Οι New York Times ανέφεραν παράδειγμα ασθενούς στις εξετάσεις της οποίας οι ακτινολόγοι δεν εντόπισαν κάτι ύποπτο. Το λογισμικό ωστόσο, έκανε «δυνητικά καρκινικές» επισημάνσεις στη σάρωση, με συνέπεια να κληθεί η ασθενής για βιοψία.

Η Ουγγαρία διαθέτει ένα πολύ δυνατό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού. Είναι ένας από τα ευρύτερα πεδία δοκιμών της τεχνολογίας σε πραγματικούς ασθενείς, με πέντε νοσοκομεία και κλινικές να χρησιμοποιούν περισσότερες από 35.000 φορές το χρόνο την τεχνητή νοημοσύνη. Τα πρώτα συστήματα έγιναν διαθέσιμα το 2021. Τώρα βοηθούν στον έλεγχο για σημάδια καρκίνου που μπορεί να έχει παραβλέψει ένας ακτινολόγος.

iStock

Νοσοκομεία και κλινικές των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρέχουν δεδομένα για την ανάπτυξη των συστημάτων ή/και τα δοκιμάζουν. Επισημαίνεται πως η ευρεία χρήση της τεχνολογίας ανίχνευσης καρκίνου εξακολουθεί να αντιμετωπίζει πολλά εμπόδια, όπως είπαν γιατροί και προγραμματιστές A.I. Απαιτούνται πρόσθετες κλινικές δοκιμές προτού τα συστήματα υιοθετηθούν ευρύτερα ως αυτοματοποιημένος δεύτερος ή τρίτος «αναγνώστης» εξετάσεων για καρκίνο του μαστού.

Ακτινολόγοι επισήμαναν πως το σύστημα πρέπει να δείξει ότι παράγει ακριβή αποτελέσματα σε γυναίκες κάθε ηλικίας, εθνικότητας και σωματότυπου, όπως και ότι μπορεί να αναγνωρίσει πιο περίπλοκες μορφές καρκίνου του μαστού, μειώνοντας τα ψευδώς θετικά.

Την ίδια ώρα, γίνεται ξεκάθαρο πως οι ακτινολόγοι απειλούνται άμεσα, καθώς εάν η τεχνητή νοημοσύνη κάνει σωστά τη δουλειά, εκείνοι θα χάσουν τις δουλειές τους. Για αυτό και το πρόγραμμα έχει και πολέμιους, ενώ είναι δεδομένη η ανάγκη ρυθμιστικών κανονισμών. Σε μελέτη του 2016 αναφέρθηκε ότι η τεχνολογία θα επισκιάσει τις δεξιότητες ενός ακτινολόγου μέσα σε πέντε χρόνια.

Πολλοί ειδικοί, ωστόσο, εξηγούν ότι δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας, καθώς η τεχνολογία θα μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο εάν χρησιμοποιηθεί σε συνεργασία με εκπαιδευμένους γιατρούς. Τότε θα κερδίσει και την εμπιστοσύνη του κόσμου.

Ο Dr. László Tabár, εκ των κορυφαίων εκπαιδευτών ανάγνωσης μαστογραφίας, δήλωσε πως τον «κέρδισε» το πρόγραμμα έπειτα από την ανασκόπηση της απόδοσής του στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου του μαστού από αρκετούς προμηθευτές. Τόνισε χαρακτηριστικά πως ονειρεύεται να έρθει η ημέρα «που οι γυναίκες θα πηγαίνουν σε κέντρα ελέγχου και θα ρωτούν αν υπάρχει πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης».

Η Constance Lehman, καθηγήτρια ακτινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Harvard και επικεφαλής απεικόνισης μαστού και ακτινολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, κάλεσε τους γιατρούς να αντιμετωπίσουν τις εξελίξεις με ανοιχτό μυαλό, τονίζοντας πως «δεν είμαστε άσχετοι, αλλά υπάρχουν εργασίες που γίνονται καλύτερα με υπολογιστές».