Η ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΜΙΑΣ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΕΦΙΚΤΗ

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας εξηγεί σε επιστολή του πώς μπορεί να εξαλειφθεί μία συγκεκριμένη μορφή καρκίνου και γιατί δεν συμβαίνει αυτό ήδη παγκοσμίως.

Ανήμερα της έναρξης της 19ης Συνόδου Κορυφής των Ηγετών της G20, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας στις 18-19 Νοεμβρίου 2024, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus δημοσίευσε μια επιστολή που στην εφημερίδα Telegraph.

Τόνισε τον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι πολιτικοί ηγέτες των οικονομικά ισχυρότερων χωρών στην εξάλειψη μιας ορισμένης μορφής καρκίνου, για πρώτη φορά στην ιστορία. Πρόκειται για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus ζητά τη δέσμευση των ηγετών με στόχο τη γενίκευση της πρόσβασης στα διαθέσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου αυτού.

Ο Δρ Tedros Adhanom Ghebreyesus, σε εκδήλωση στο πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής των Ηγετών της G20 το 2023, στην Ινδία. © Ajit Solanki/AP Photo

Η επιστολή του επικεφαλής του ΠΟΥ

Κάθε χρόνο, περισσότερες από 350.000 γυναίκες πεθαίνουν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ άλλες 660.000 διαγιγνώσκονται με αυτόν. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά μένουν ορφανά, οι οικογένειες εξαθλιώνονται και οι κοινότητες μειώνονται από την απώλεια μητέρων, συζύγων, κορών και αδελφών.

Κι όμως, σε αντίθεση με τους περισσότερους άλλους καρκίνους, σχεδόν όλα αυτά τα περιστατικά και οι θάνατοι μπορούν να αποφευχθούν. Έχουμε ισχυρά εμβόλια που μπορούν να αποτρέψουν τη μόλυνση από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που προκαλεί καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Έχουμε διαγνωστικά μέσα για να τον εντοπίσουμε έγκαιρα και έχουμε θεραπείες για τις γυναίκες που τον αντιμετωπίζουν. Με αυτά τα εργαλεία, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας όχι μόνο μπορεί να περιοριστεί, αλλά θα μπορούσε να γίνει ο πρώτος καρκίνος που θα εξαλειφθεί. Ορισμένες χώρες υψηλού εισοδήματος βρίσκονται ήδη κοντά στην εξάλειψη, δηλαδή σε λιγότερες από τέσσερις περιπτώσεις ανά 100.000 γυναίκες.

Ωστόσο, σε πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος αυτά τα εργαλεία δεν είναι ακόμα διαθέσιμα. Γι’ αυτό και καταγράφεται εκεί το 94% των θανάτων από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Το 2018, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας απηύθυνε παγκόσμια έκκληση για δράση για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το 2020 ήρθε η υιοθέτηση μιας Παγκόσμιας Στρατηγικής για την Επιτάχυνση της Εξάλειψης του Καρκίνου του Τραχήλου της Μήτρας ως Προβλήματος Δημόσιας Υγείας και από τα 194 κράτη μέλη του ΠΟΥ. Η στρατηγική καλεί τις χώρες να επιτύχουν τρεις στόχους έως το 2030:

• Το 90% των κοριτσιών να έχουν πλήρως ανοσοποιηθεί κατά του HPV.
• Το 70% των γυναικών να υπόκεινται σε προηπτικό έλεγχο έγκαιρα.
• το 90% αυτών στις οποίες εντοπίστηκαν προκαρκινικά ευρήματα ή που διαγνώστηκαν με καρκίνο να έχουν πρόσβαση σε θεραπεία.

Αυτοί οι στόχοι δεν είναι απλά φιλόδοξοι, είναι επιτεύξιμοι, ακόμη και σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Το Μπουτάν έχει ήδη επιτύχει αυτούς τους στόχους, η πρώτη χώρα που το πέτυχε στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας.

Εμβολιασμός κατά του HPV στη Νιγηρία, Μάιος 2024. © Sunday Alamba/AP Photo

Από την καθιέρωση του εμβολίου HPV το 2011, η Ρουάντα έχει φτάσει σε κάλυψη εμβολιασμού 90% και σήμερα ανακοίνωσε τον εθνικό της στόχο να επιτύχει τους στόχους 90-70-90 [αύξηση του ποσοστού εμβολιασμών κατά HPV στο 90%, προληπτικές εξετάσεις στο 70% και θεραπεία στο 90%] τρία χρόνια νωρίτερα, μέχρι το 2027. Ήδη, σε δύο περιφέρειες –Gicumbi και Karongi– η Ρουάντα επιτυγχάνει αυτούς τους στόχους. Η Νιγηρία, που εισήγαγε το εμβόλιο HPV τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, έχει ήδη εμβολιάσει 12,3 εκατομμύρια κορίτσια. Διαθέτουμε τα εργαλεία και την ευκαιρία να εξαλείψουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

Η αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας απαιτεί αποφασιστική πολιτική ηγεσία. Καθώς οι ηγέτες του κόσμου φτάνουν σήμερα στο Ρίο ντε Τζανέιρο για τη Σύνοδο Κορυφής των G20, χρειαζόμαστε τη δέσμευσή τους να μεγιστοποιήσουν την πρόσβαση στα εργαλεία που μπορούν να το επιτύχουν.

Από τότε που ο ΠΟΥ απηύθυνε το παγκόσμιο κάλεσμα για δράση το 2018, περισσότερες από 60 χώρες έχουν εισαγάγει το εμβόλιο HPV στα προγράμματα εμβολιασμού τους. Έτσι, το σύνολο των χωρών που προστατεύουν τα κορίτσια από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στη μετέπειτα ζωή τους αυξήθηκε στις 144. Με την επιστημονική πρόοδο, μπορούμε πλέον να αποτρέψουμε τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας με μία μόνο δόση, κάτι που γίνεται τώρα 60 χώρες.

Ο μεγαλύτερος πάροχος εμβολίων HPV σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος είναι ο οργανισμός Gavi – The Vaccine Alliance, που σχεδιάζει να εμβολιάσει 120 εκατομμύρια παιδιά από τώρα έως το 2030. Όμως αυτό το σχέδιο απαιτεί να διατηρηθούν οι επενδύσεις στην υγεία. Βασιζόμαστε επίσης στους κατασκευαστές των εμβολίων να επιβεβαιώσουν και να τιμήσουν τις δεσμεύσεις τους να παρέχουν εμβόλια HPV σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος τα επόμενα χρόνια, ώστε να αποφευχθούν οι περιορισμοί εφοδιασμού που εμπόδισαν την πρόοδο στο παρελθόν.

Ωστόσο, δεν μπορούμε να βασιστούμε μόνο στα εμβόλια. Ο αντίκτυπος της ταχείας αύξησης στα ποσοστά εμβολιασμού κοριτσιών τώρα δεν θα φανεί παρά σε δεκαετίες, όταν φτάσουν στην ενήλικη ηλικία, τότε που συνήθως εμφανίζεται ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Για να σώσουμε ζωές τώρα, πρέπει να συνδυάσουμε την αύξηση του εμβολιασμού με την αύξηση του προσυμπτωματικού ελέγχου και της θεραπείας.

Πριν από δεκαετίες, καθώς περισσότερες γυναίκες απέκτησαν πρόσβαση στο τεστ Παπανικολάου στις ανεπτυγμένες χώρες, η θνησιμότητα που σχετίζεται με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας μειώθηκε ραγδαία. Σήμερα, υπάρχουν ακόμη καλύτερα τεστ. Πάνω από 60 χώρες διαθέτουν πλέον προηγμένα τεστ HPV στο πλαίσιο των προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου τους. Οι γυναίκες μπορούν ακόμη και να συλλέξουν μόνες τους δείγμα για τεστ HPV, αίροντας έτσι περισσότερα εμπόδια σε υπηρεσίες που σώζουν ζωές. Στην Αυστραλία –η οποία βρίσκεται σε καλό δρόμο να γίνει μια από τις πρώτες χώρες στον κόσμο που θα επιτύχει την εξάλειψη– πάνω από το 1/4 όλων των δοκιμών προσυμπτωματικού ελέγχου γίνονται τώρα με αυτόν τον τρόπο.

Εμβολιασμός κατά του HPV στη Νιγηρία, Μάιος 2024. © Sunday Alamba/AP Photo

Καλούμε τους ηγέτες να προχωρήσουν με στοχευμένες παρεμβάσεις, επενδύοντας σε οργανωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου που θα υποστηρίζουν υψηλή κάλυψη για ολόκληρο τον πληθυσμό. Αυτό είναι κρίσιμο για την επίτευξη του στόχου του 70%. Ωστόσο, οι υψηλές τιμές των τεστ και οι προσαυξήσεις των μεσαζόντων εξακολουθούν να αποτελούν εμπόδιο.

Αρκετές χώρες επίσης διερευνούν τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης για να βελτιώσουν την ακρίβεια του ελέγχου σε μέρη με περιορισμένους πόρους. Όταν οι γυναίκες εντοπίζονται με προκαρκινικές βλάβες, πλέον πολλές υπόκεινται σε θεραπεία με φορητά ιατρικά μηχανήματα τροφοδοτούμενα από μπαταρίες, που μπορούν να λειτουργήσουν σε απομακρυσμένες τοποθεσίες.

Τέλος, προχωρημένα περιστατικά χρειάζεται να παραπέμπονται για χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και παρηγορητική φροντίδα. Αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πεθαίνουν απλώς και μόνο επειδή οι θεραπείες που εφαρμόζονται σε χώρες υψηλού εισοδήματος δεν είναι διαθέσιμες εκεί όπου ζουν. Σε χώρες όπου ο εξοπλισμός για ακτινοθεραπεία έχει υποστεί βλάβες, οι ασθενείς περιμένουν μάταια καθώς οι όγκοι τους μεγαλώνουν. Καμία γυναίκα δεν πρέπει να ταξιδεύει στο εξωτερικό αναζητώντας μια θεραπεία ή να πεθάνει εν αναμονή, αν υπάρχει εξοπλισμός για τη θεραπεία στη χώρα της.

Προτρέπουμε όλους τους ηγέτες, όλους τους αρμόδιους τομείς και όλες τις κοινότητες να ενώσουν τις δυνάμεις τους μαζί μας για να εξαλείψουμε μια και καλή τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.