ΓΙΑΤΙ ΝΥΣΤΑΖΩ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ;

Είναι ότι μεγαλώνουμε ή συμβαίνει κάτι άλλο, όταν –φαινομενικά ανεξήγητα– μας πιάνει τρομερή υπνηλία και ένα αίσθημα εξάντλησης; Τι λένε ειδικοί.

Βάζεις να δεις ένα επεισόδιο τηλεοπτικής σειράς και στο πρώτο 10λεπτο κλείνουν τα μάτια σου. Χτυπά το ξυπνητήρι το πρωί και η σκέψη ότι πρέπει να σηκωθείς σε καταρρακώνει. Όταν τελικά τα καταφέρνεις, κυριολεκτικά σέρνεσαι, τα μάτια σου δυσκολεύονται να ανοίξουν, το σώμα σου πονά. Δεν είσαι άρρωστος, δεν έχει αλλάξει κάτι δραματικά στην καθημερινότητά σου, απλά τελευταία νυστάζεις πάρα πολύ. Γιατί;

Σύμφωνα με τους ειδικούς η νύστα και το αίσθημα εξάντλησης μπορεί να οφείλονται σε διάφορες αιτίες, όπως οι αλλαγές του καιρού, οι διαταραχές ύπνου, το αίσθημα κατάθλιψης. Μπορεί να αποτελούν παρενέργεια κάποιας φαρμακευτικής αγωγής ή ένδειξη κάποιου προβλήματος υγείας, π.χ. κάποιας δυσλειτουργίας του θυρεοειδή. Ή μπορεί απλά τη συγκεκριμένη περίοδο να έχεις πάρα πολλή δουλειά και ανεπαρκή χρόνο ξεκούρασης.

Όπως λέει σε άρθρο η Lisa Shives, γιατρός με ειδίκευση στα προβλήματα ύπνου κα ιδρύτρια του εργαστηρίου Northshore Sleep Medicine, «νομίζω πως το Νο 1 πρόβλημα ύπνου στον δυτικό κόσμο είναι ο εκούσιος περιορισμός ύπνου». Η ειδικός εξηγεί ότι οι άνθρωποι δουλεύουν υπερβολικά χωρίς να ξεκουράζονται επαρκώς, καθώς μετά τη δουλειά θέλουν και λίγο να χαλαρώσουν, να περάσουν χρόνο στις οθόνες, να αφιερώσουν χρόνο στον εαυτό τους. Το αποτέλεσμα είναι να συρρικνώνεται ο χρόνος ύπνου τους και έτσι να μην επαρκεί.

Pexels Kampus Production

Τι σημαίνει «νυστάζω πολύ»

Η υπερβολική υπνηλία μεταφράζεται διαφορετικά για τον καθένα: ορισμένοι μπορεί κάποια περίοδο να κοιμούνται παραπάνω από το σύνηθες και πάλι να νιώθουν νύστα όλη την ημέρα. Άλλοι μπορεί να έχουν την ανάγκη να κοιμηθούν το μεσημέρι, όμως και πάλι να νιώθουν κουρασμένοι αφού ξυπνήσουν. Η υπνηλία δεν σημαίνει πάντα έλλειψη ενέργειας. Σημαίνει να μην μπορείς να κρατήσεις τα μάτια σου ανοιχτά το βράδυ, ενίοτε και το μεσημέρι. Αυτό δεν είναι απαραίτητα ανησυχητικό, όμως όταν επηρεάζει τη λειτουργικότητά σου έχει νόημα να διερευνηθεί.

Για να μπορέσεις να αντιμετωπίσεις την υπερβολική υπνηλία σου χρειάζεται να καταλάβεις από πού πηγάζει. Η αιτία για τον κάθε άνθρωπο μπορεί να είναι διαφορετική, ωστόσο, σύμφωνα με τους ειδικούς, πολύ συχνά συμβαίνουν τα εξής:

– Άπνοια ύπνου

Πρόκειται για μια δυνητικά σοβαρή κατάσταση, κατά την οποία διακόπτεται επαναλαμβανόμενα η αναπνοή σου ενώ κοιμάσαι και αυτό μπορεί να σε οδηγήσει να νυστάζεις πολύ μέσα στη μέρα, γιατί δεν έχεις απολαύσει επαρκώς το στάδιο του βαθύ ύπνου. Η άπνοια μπορεί να περιλαμβάνει:

• Δυνατό ροχαλητό και ανάγκη για αέρα μέσα στον ύπνο.
• Βράχνιασμα και πονοκέφαλο στο ξύπνημα.
• Δυσκολία στην συγκέντρωση.
• Ευερεθιστότητα.

Pexels Cottonbro studio

– Σύνδρομο ανήσυχων ποδιών

Το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών είναι μια κοινή διαταραχή του νευρικού συστήματος που εκδηλώνεται ως ακατανίκητη παρόρμηση να κουνήσουμε τα πόδια μας, ειδικά την ώρα που ξαπλώνουμε για να κοιμηθούμε. Οι αιτίες του ποικίλλουν, ενώ συχνά είναι και κληρονομικό. Πάντως, υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστεί με αλλαγές στον τρόπο ζωής μας.

– Κατάθλιψη

Αν η ρουτίνα του ύπνου σου έχει αλλάξει σημαντικά, ενώ παράλληλα συμβαίνουν δυσάρεστες καταστάσεις στη ζωή σου, η υπνηλία μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα κατάθλιψης. Την ίδια ώρα, βέβαια, θα έχεις κι άλλα συμπτώματα, όπως έλλειψη κινήτρου, ευερεθιστότητα, αλλαγές στην όρεξη, αίσθημα απελπισίας, έλλειψη διάθεσης για αγαπημένες δραστηριότητες. Αν νιώθεις ότι όλα αυτά σε αφορούν, έχει νόημα να μιλήσεις με ψυχοθεραπευτή, που θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις την κατάθλιψη με τα σωστά βήματα.

– Ηλικία

Ο γηρίατρος Thomas Johnson αναφέρει σε άρθρο ότι καθώς μεγαλώνουμε συμβαίνουν διάφορες αλλαγές στους βιολογικούς κύκλους μας, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος που αφιερώνεται στο βαθύ στάδιο του ύπνου και να ξυπνάμε περισσότερες φορές μέσα στη νύχτα. Έτσι, μειώνεται η ποιότητα του ύπνου μας και την επόμενη μέρα νιώθουμε κατάπτωση και νύστα. Αν, ταυτόχρονα, υποφέρουμε από χρόνιο ψυχικό ή σωματικό πρόβλημα, αυτό μπορεί να δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τον ύπνο μας. Στην περίπτωση αυτή, είναι απαραίτητο να απευθυνθούμε σε ειδικό, που θα συστήσει αν χρειάζεται κάποια αγωγή για να μας βοηθήσει να κοιμόμαστε καλύτερα.

Pexels Ron Lach

– Μπορεί ο καιρός να σε κάνει να νυστάζεις;

Αν η έντονη ανάγκη για ύπνο είναι κάτι που σου συμβαίνει ανεξήγητα το τελευταίο διάστημα, χωρίς να έχουν σημειωθεί προφανείς αλλαγές στη ζωή σου, υπαίτιος μπορεί να είναι ο καιρός. Σύμφωνα με έρευνες, τόσο η υπερβολική ζέστη όσο και ο υπερβολικά συννεφιασμένος καιρός μπορεί να προκαλέσουν εξάντληση και υπνηλία. Στην πρώτη περίπτωση, ειδικοί βρήκαν ότι οι άνθρωποι που ζουν σε πολύ ζεστές χώρες νιώθουν συχνότερα την ανάγκη να κοιμούνται το μεσημέρι, ειδικά τα καλοκαίρια, γιατί ο βραδινός ύπνος με την πολλή ζέστη δεν τους έχει ξεκουράσει επαρκώς – είναι γνωστό ότι το σώμα κοιμάται καλύτερα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Στη δεύτερη περίπτωση, οι μέρες με έντονη συννεφιά μπορεί να προκαλέσουν υπνηλία γιατί ο σκοτεινός καιρός επηρεάζει την παραγωγή μελατονίνης, η οποία είναι απαραίτητη για να κοιμόμαστε καλά. Η μελατονίνη παράγεται τις ηλιόλουστες μέρες, κατά τις οποίες συνήθως περνάμε περισσότερο χρόνο έξω. Τότε, ο φρέσκος αέρας και η παραγωγή μελατονίνης μας κάνουν να νιώθουμε ότι νυστάζουμε περισσότερο το βράδυ. Οι απότομες εναλλαγές στον καιρό, λοιπόν, που απαιτούν από το σώμα να προσαρμοστεί στις συνθήκες μπορεί να μας εξαντλούν και να μας κάνουν να νυστάζουμε περισσότερο.

Pexels Cottonbro studio

Τι χρειάζεται να κάνεις αν η υπερβολική νύστα σε προβληματίζει

Η ανάγκη για περισσότερο ύπνο μπορεί να είναι απόλυτα φυσιολογική, αλλά μπορεί και να συνδέεται με αναρίθμητες αιτίες που απαιτούν διερεύνηση. Το να προσπαθήσεις να κοιμάσαι νωρίτερα και να ξεκουράζεσαι περισσότερο είναι η πρώτη προφανής λύση, όμως αν παρ’ όλα αυτά η υπνηλία σε απασχολεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και μειώνει τη λειτουργικότητά σου μέσα στην ημέρα, έχει νόημα να το συζητήσεις με κάποιον γιατρό, ιδανικά που να ειδικεύεται σε ζητήματα ύπνου. Το άτομο αυτό θα σου κάνει τις σωστές ερωτήσεις και εξετάσεις, ώστε να καταρτίσει ένα θεραπευτικό πλάνο σύμφωνο με τις ανάγκες σου και να σε βοηθήσει να ξαναβρείς τους παλιούς, πιο δραστήριους ρυθμούς σου.