ΓΙΑΤΙ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΕ ΚΑΘΕ ΦΑΡΜΑΚΟ Η ΔΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ

Μια νέα μελέτη ρίχνει φως στο πώς η δοσολογική μορφή ενός φαρμάκου, ο τρόπος δηλαδή που χορηγείται μια δραστική ουσία, μπορεί να επηρεάσει την ανταπόκριση του εγκεφάλου μας σε αυτό.

Με την ευχή ότι δεν υπάρχει κάποιος λόγος για να λαμβάνετε φάρμακα, σίγουρα έχετε υπ’ όψιν πως δεν κυκλοφορούν όλα σε μία μορφή. Υπάρχουν δισκία, ταμπλέτες, κάψουλες, ενέσιμα, υπόθετα, εισπνεόμενα κ.ά. Όλα αυτά είναι διαφορετικές δοσολογικές μορφές.

Το βασικό ζητούμενο είναι πώς η δραστική ουσία του εκάστοτε σκευάσματος θα φτάσει στις κατάλληλες περιοχές δράσης εντός του σώματος, ώστε να προκύψουν τα μέγιστα επιδιωκόμενα οφέλη με τις χαμηλότερες ανεπιθύμητες ενέργειες.

Κάθε δοσολογική μορφή έχει διαφορετικές ιδιότητες και ενδείκνυται σε διαφορετικές περιπτώσεις. Για παράδειγμα:

• Αν χρειάζεται να καλυφθεί η πικρή γεύση ή το άρωμα μιας δραστικής ουσίας, αυτό γίνεται βάζοντάς τη σε κάψουλες, δισκία με επικάλυψη ή σιρόπια με γεύσεις.
• Για ασθενείς που είναι σε κόμμα ή υπό αναισθησία πριν ένα χειρουργείο χρησιμοποιούνται υγρές δοσολογικές μορφές.
• Τα ενέσιμα χρειάζονται λιγότερο χρόνο από τα χάπια για να λειτουργήσουν, οπότε προτιμώνται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
• Τα υπογλώσσια βοηθούν να απορροφηθεί η ουσία απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος μέσω της βλεννογόνου μεμβράνης.
• Τα υπόθετα είναι κατασκευασμένα από υλικό που λιώνει σε θερμοκρασία σώματος και απευθύνονται σε ασθενείς με δυσκολία στη λήψη φαρμάκων από το στόμα.

Μια νέα ανακάλυψη για τις δοσολογικές μορφές

Νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η αντίδραση του εγκεφάλου μας σε ένα φάρμακο διαφέρει ανάλογα με το εάν το φάρμακο είναι ενέσιμο ή λαμβάνεται από το στόμα. Της εργασίας ηγήθηκε ομάδα από την υγειονομική αρχή των ΗΠΑ (NIH), συγκρίνοντας πώς επιδρά η δραστική ουσία μεθυλφαινιδάτη (είναι ένας ήπιος διεγέρτης του κεντρικού νευρικού συστήματος) όταν χορηγείται από στόματος ή ενδοφλέβια.

iStock

Ήταν γνωστό πως η εθιστική ποιότητα έχει να κάνει εν μέρει με την απελευθέρωση ντοπαμίνης. Επίσης γνωστό ήταν ότι όσο πιο γρήγορα φτάνει ένα φάρμακο στον εγκέφαλο, τόσο πιο εθιστικό είναι. Δεν είχε διευκρινιστεί όμως, ο λόγος.

«Τώρα, χρησιμοποιώντας μία από τις πιο πρόσφατες και πιο εξελιγμένες τεχνολογίες απεικόνισης, έχουμε κάποια εικόνα», δήλωσε η ψυχίατρος Nora Volkow, εκ των συγγραφέων της μελέτης.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μια περιοχή του εγκεφάλου –γνωστή ως δίκτυο σημαντικότητας– ενεργοποιείται όταν τα φάρμακα λαμβάνονται ενδοφλεβίως. Η δραστηριότητα αυτή ήταν σύμφωνη με τα υψηλότερα αισθήματα ευφορίας που είπαν πως ένιωθαν οι συμμετέχοντες όταν έλαβαν έτσι τη συγκεκριμένη δραστική ουσία. Tο δίκτυο σημαντικότητας παραμένει ανενεργό όταν λαμβάνεται από το στόμα.

Για την ιστορία, το δίκτυο σημαντικότητας είχε συνδεθεί προηγουμένως με τον εθισμό στα ναρκωτικά, έλειπαν όμως αδιάσειστα στοιχεία.

«Η κατανόηση των μηχανισμών του εγκεφάλου στους οποίους βασίζεται ο εθισμός είναι ζωτικής σημασίας για την ενημέρωση των παρεμβάσεων πρόληψης, την ανάπτυξη νέων θεραπειών για τις διαταραχές χρήσης ουσιών και την αντιμετώπιση της κρίσης υπερβολικής δόσης», κατέληξε η Δρ Volkow.