ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΨΑΧΝΕΙΣ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Έχεις κάποια συμπτώματα και μπαίνεις στον πειρασμό να το ψάξεις μέσω Google ή άλλης μηχανής αναζήτησης. Και τότε ανοίγεται μπροστά σου ένας νέος κόσμος νοσημάτων και συνδρόμων, τα μισά από τα οποία δεν γνώριζες καλά καλά ότι υπάρχουν. Με κίνδυνο να τρομοκρατηθείς ή να αγνοήσεις κάτι σοβαρό.

Αν κάνεις στη Google την αναζήτηση «πονόκοιλος» μπορεί να σου βγάλει ότι έχεις από πεπτικό έλκος μέχρι νόσο των χοληφόρων οδών, και πολλά άλλα. Προσωπικά, σπάνια ψάχνω για το τι μπορεί να έχω στο διαδίκτυο με βάσει τα πιθανά συμπτώματα, κι αυτό γιατί ξέρω ότι θα μου χρεώσει πολλά περισσότερα απ’ όσα έχω στην πραγματικότητα.

Ομολογώ, όμως, ότι το έχω κάνει κατά καιρούς. Την τελευταία φορά που είπα στον γιατρό μου ότι «έψαξα στη Google και βρήκα ότι αυτό που έχω μπορεί να σημαίνει αυτό», μου είπε πολύ απλά «μην ψάχνεις τα συμπτώματά σου στο διαδίκτυο». Και είχε δίκιο. Αν άκουγα τη Google κάθε φορά που είχα ή νόμιζα ότι είχα κάποιο σωματικό πόνο, εξάνθημα, ή γενικά κάποιο σύμπτωμα που υποδηλώνει νόσο, τότε σίγουρα θα έπρεπε να έχω τις μισές ασθένειες του πλανήτη.

Αν μπαίνεις στον πειρασμό να ψάξεις και το δάχτυλό σου μοιάζει να μην ξεκολλάει από το πληκτρολόγιο του υπολογιστή, περίμενε! Σου έχουμε δύο-τρεις λόγους για να το ξανασκεφτείς.

Άλλο τα συμπτώματα και άλλο η διάγνωση

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ έδειξε ότι το 43% των συμμετεχόντων είχε κάνει λανθασμένη διάγνωση για τον εαυτό του μετά από αναζήτηση των συμπτωμάτων του στο διαδίκτυο, πιστεύοντας ότι έχει μια πιο σοβαρή ασθένεια από ό,τι είχε πραγματικά. Επίσης, το 74% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι τα αποτελέσματα που βρήκαν τους προκάλεσαν μεγαλύτερη ανησυχία για την υγεία τους.

Ακόμη, μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Internal Medicine το 2016, συνέκρινε τους γιατρούς με τους αλγορίθμους των υπολογιστών ως προς τη διαγνωστική ακρίβεια. Αυτό που διαπίστωσε ήταν ότι όσον αφορά την ακριβή διάγνωση, οι γιατροί ήταν πολύ πιο αποτελεσματικοί από τους «ελεγκτές συμπτωμάτων» (εργαλεία που επιτρέπουν στους χρήστες να εισάγουν τα συμπτώματα, καθώς και άλλες ιατρικές και δημογραφικές πληροφορίες, για να λάβουν έναν κατάλογο πιθανών ιατρικών καταστάσεων).

iStock

Πώς μπορεί να την «πατήσεις»

Και κάπως έτσι, λέμε ότι η Google ή οποιαδήποτε άλλη μηχανή αναζήτησης θα μπορούσε κατά μία έννοια να μας αρρωστήσει. Οι τρόποι είναι οι εξής: ή θα μας οδηγήσει στο να πάρουμε τα συμπτώματά μας υπερβολικά στα σοβαρά και να θελήσουμε να πάρουμελανθασμένη ή αχρείαστη αγωγή, ή θα τα υποτιμήσουμε και θα επιδεινώσουμε την κατάστασή μας (στην περίπτωση που έχουμε ένα πραγματικό θέμα υγείας).

Πέρα, όμως, από αυτό, υπάρχει η πιθανότητα να αναπτύξουμε τη λεγόμενη «health anxiety», δηλαδή την ανησυχία για την υγεία, ή αλλιώς υποχονδρίαση. Πρόκειται για την κατάσταση στην οποία κάποιος είναι υπερβολικά ανήσυχος ότι είναι άρρωστος. Και πάλι οι έρευνες το επιβεβαιώνουν. Ενώ οι πληροφορίες στο διαδίκτυο μπορούν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αποφύγουν τις άσκοπες επισκέψεις στον γιατρό για για ήσσονος σημασίας (ή ανύπαρκτες) καταστάσεις, ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν πραγματικό άγχος και φόβο για τις ιατρικές πληροφορίες που βρίσκουν στο διαδίκτυο.

iStock

Η διάγνωση μιας ασθένειας μπορεί να είναι μια περίπλοκη διαδικασία

Από την πιο απλή μέχρι την πιο σύνθετη ασθένεια, επιστημονική διάγνωση με αναζητήσεις στο διαδίκτυο δεν μπορεί να γίνει. Θυμάμαι ότι τις πρώτες φορές που προσπάθησα να ερμηνεύσω με «googlαρίσματα» εξειδικευμένες αλλά και πιο απλές αιματολογικές εξετάσεις, συνειδητοποίησα ότι δεν είναι τόσο εύκολο όσο νόμιζα.

Τέλος, ας πάρουμε ως παράδειγμα την πανδημία. Είναι Covid-19; Είναι γρίπη; Είναι αλλεργία; Πόσες φορές δεν αναρωτηθήκαμε τα τελευταία δύο χρόνια τι απ’ όλα έχουμε; Ας θυμόμαστε ότι μια σωστή διάγνωση δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο από τους ειδικούς υγείας και ας αφήσουμε τα «googlαρίσματα» για άλλα, λιγότερο σημαντικά, θέματα.