ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΗ Η ΟΥΣΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΕΛΙΞΙΡΙΟ ΝΕΟΤΗΤΑΣ;

Η γλουταθειόνη είναι μια ουσία που βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα και έχει αντιοξειδωτική δράση. Χρειάζεται «τόση όση» ώστε να διατηρήσουμε τον οργανισμό μας υγιή. Πώς μπορούμε να την ενεργοποιήσουμε;

Στη μάχη της νεότητας εναντίον της γήρανσης, αλλά και σε εκείνη της υγείας εναντίον της ασθένειας, υπάρχει ένας μεγάλος σύμμαχος που ακούει στο όνομα γλουταθειόνη. 

Φαίνεται ότι η γλουταθειόνη έχει όλα τα χαρακτηριστικά για να χαρακτηριστεί υπερόπλο μακροζωίας, όπως περίπου συμβαίνει με τη μετφορμίνη, με τη διαφορά ότι η μετφορμίνη είναι φάρμακο. 

Τι είναι η γλουταθειόνη;

Η γλουταθειόνη όμως είναι μια οργανική χημική ένωση, μια ουσία που βρίσκεται στο ανθρώπινο σώμα και την οποία μπορεί να συνθέσει ο οργανισμός από μόνος του, από τα 3 αμινοξέα που την αποτελούν: το γλουταμινικό οξύ, τη γλυκίνη και την κυστεΐνη. Η γλουταθειόνη δεν δρα μόνη της, αλλά λειτουργεί μαζί με ένα σύνολο ενζύμων που συμμετέχουν στη σύνθεσή της, στην εξουδετέρωση των οξειδωτικών μορίων αλλά και στην αναγέννησή της.

Αυτό που την καθιστά πανίσχυρη είναι ότι έχει αντιοξειδωτική δράση. Για την ακρίβεια, είναι μία από τις σημαντικότερες και πιο ισχυρές αντιοξειδωτικές ουσίες στον οργανισμό μας. Αυτό πολύ απλά σημαίνει ότι η γλουταθειόνη έχει την ικανότητα να μειώνει τα επίπεδα του οξειδωτικού στρες, δρώντας εναντίον των ελεύθερων ριζών, παραγόντων που επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης και ενισχύουν τη δημιουργία φλεγμονής.   

Η φυσιολογική περιεκτικότητα του ανθρώπινου αίματος σε γλουταθειόνη είναι 0,35-0,45 γρ. ανά λίτρο. Τα νούμερα αυτά όμως μειώνονται όσο μεγαλώνει η ηλικία, σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα. Αυτή η μείωση έχει συσχετιστεί και με την εμφάνιση διάφορων ασθενειών και νοσηρών καταστάσεων, όπως ο διαβήτης. Και, φυσικά, δεν είναι να απορεί κανείς που η μείωσή της έχει επίσης συσχετιστεί με την κακή διατροφή και το μακροχρόνιο στρες. 

Τα σπαράγγια είναι από τις λίγες τροφές που περιέχουν γλουταθειόνη. Unsplash Zoe Schaeffer

Γλουταθειόνη και μακροζωία: Τι δείχνουν οι έρευνες

Η γλουταθειόνη αποτελεί αντικείμενο εκτεταμένης έρευνας όσον αφορά την εφαρμογή και τους τρόπους χρήσης της, ώστε να μπορέσει να παρατείνει τη νεότητα αναφορικά τόσο με την υγεία όσο και με την εμφάνιση. 

• Οι J. P. Richie και Calvin Lang του τμήματος Βιοχημείας του Πανεπιστημίου της Louisville εντόπισαν ότι τα επίπεδα γλουταθειόνης μειώνονται με την ηλικία στα κουνούπια, τα ποντίκια και τους ανθρώπους. Στην πρώτη τους δοκιμή αύξησαν τα επίπεδα γλουταθειόνης στα κουνούπια κατά 50%-100% και παρατήρησαν ότι το προσδόκιμο ζωής τους αυξήθηκε κατά 30%-38%.
• O Dr G. Buonous του Ινστιτούτου Ερευνών του Γενικού Νοσοκομείου του Montreal ενίσχυσε διατροφικά με ένα συμπύκνωμα πρωτεΐνης ορού γάλακτος (ικανό να συμβάλλει στη δημιουργία γλουταθειόνης) μια ομάδα ποντικών. Παρατήρησε ότι και στα ποντίκια το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε κατά 30%. 
• H Dr Mara Julius του Πανεπιστημίου του Michigan επικεντρώθηκε σε ένα τοπικό δείγμα 33 ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών, όπου εντόπισε ότι τα υψηλά επίπεδα γλουταθειόνης σχετίζονται με λιγότερες ασθένειες, χαμηλότερη χοληστερίνη, χαμηλότερο βάρος και μικρό αριθμό σφυγμών. Και αυτές είναι μόνο μερικές από τις έρευνες που έχουν γίνει σχετικά. 

Πώς θα ενισχύσουμε τον οργανισμό μας;

Καθώς οι σύγχρονοι μελετητές συνεχίζουν να διερευνούν το φαινόμενο «γλουταθειόνη», το ερώτημα που προκύπτει για εμάς είναι: πώς θα μπορέσουμε να ενισχύσουμε τον οργανισμό μας με γλουταθειόνη; Είναι κάτι τέτοιο ασφαλές; 

– Με βιταμίνη C 

Σύμφωνα με μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Clinical Nutrition, η βιταμίνη C «επιτίθεται» στις ελεύθερες ρίζες, αποτρέποντας με αυτόν τον τρόπο την καταπολέμηση της γλουταθειόνης από αυτές. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης C (500-1.000 mg ημερησίως για 13 εβδομάδες) μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της γλουταθειόνης έως και κατά 18%. Τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες, η παπάγια, το ακτινίδιο και οι πιπεριές είναι μερικές καλές πηγές βιταμίνης C.

– Με θειούχες ενώσεις

Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση τροφών που περιέχουν θειούχες ενώσεις μπορεί να μειώσει τα επίπεδα του οξειδωτικού στρες και να αυξήσει την παραγωγή γλουταθειόνης.

Το θείο, ένα μέταλλο που βρίσκεται σε φυτικές αλλά και ζωικές τροφές, είναι απαραίτητο για τη σύνθεση της γλουταθειόνης. Φυτικές πηγές θείου είναι τα σταυρανθή λαχανικά, όπως το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών και το κουνουπίδι. Τα επίπεδα γλουταθειόνης στον οργανισμό ενισχύονται επίσης από το σκόρδο, το κρεμμύδι και το εσαλότ, καθώς περιέχουν θειούχες ενώσεις. Όμως και το μοσχάρι, το ψάρι και τα πουλερικά ενισχύουν το οργανισμό μας με θείο. 

– Με σελήνιο

Το σελήνιο στην πραγματικότητα ενεργοποιεί τη δράση της γλουταθειόνης. Είναι απαραίτητο για να λειτουργήσει αντιοξειδωτικά. Μοσχάρι, κοτόπουλο, ψάρι, καστανό ρύζι και κυρίως Brazilian Nuts είναι πλούσια σε σελήνιο. 

Unsplash Tamanna Rumee

– Με κουρκουμά

Σύμφωνα με μελέτες, ο κουρκουμάς και το εκχύλισμά του αυξάνουν τα επίπεδα της γλουταθειόνης. Είναι γνωστή η αντιφλεγμονώδης δράση του κουρκουμά, χρειάζεται όμως προσοχή στην κατανάλωσή του, διότι δεν κάνει πάντα καλό. 

– Με πρωτεΐνη ορού γάλακτος

Ο ορός γάλακτος είναι το απομεινάρι της πήξης του γάλακτος κατά τη διαδικασία παραγωγής τυριού. Έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των επιπέδων της γλουταθειόνης, καθώς είναι πλούσια πηγή των αμινοξέων που χρειάζονται για τη σύνθεσή της. Διατίθεται ως συμπλήρωμα διατροφής.

– Με καλό ύπνο

Μελέτες έχουν δείξει ότι η παρατεταμένη αϋπνία συμβάλλει στη μείωση των επιπέδων της γλουταθειόνης. Μια μελέτη που μέτρησε τα επίπεδα γλουταθειόνης σε 30 υγιή άτομα και 30 άτομα με αϋπνία διαπίστωσε ότι η δραστικότητα της γλουταθειόνης ήταν σημαντικά χαμηλότερη στα άτομα με αϋπνία. 

– Με άσκηση

Η γυμναστική ήπιας έντασης μπορεί να συμβάλει στην αύξηση των επιπέδων της γλουταθειόνης. Με την άσκηση, ενώ αρχικά δημιουργείται ένα οξειδωτικό περιβάλλον, δηλαδή ευνοείται η παραγωγή ελευθέρων ριζών, ο οργανισμός αναγκάζεται να εξισορροπήσει την κατάσταση χρησιμοποιώντας τη γλουταθειόνη και άλλα αντιοξειδωτικά μόρια. Άρα, η άσκηση μπορεί να κρατάει τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς των κυττάρων σε εγρήγορση για την αντιρρόπηση του οξειδωτικού στρες.

Υπάρχουν τροφές με γλουταθειόνη;

Η γλουταθειόνη σχηματίζεται στο ανθρώπινο σώμα, οπότε το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε το σώμα μας να την παράξει, με τρόπους σαν αυτούς που αναφέραμε παραπάνω. Υπάρχει ωστόσο και σε ορισμένες τροφές, όπως το αβοκάντο, το σπανάκι, τα σπαράγγια και οι μπάμιες, αλλά ο ρυθμός απορρόφησης της γλουταθειόνης από αυτές είναι χαμηλός. 

Άλλοι τρόποι αύξησης της γλουταθειόνης μέσω της διατροφής είναι η λήψη αντιοξειδωτικών τροφών που δρουν με παρόμοιο τρόπο με τη βιταμίνη C, όπως το ρόδι, τροφές που περιέχουν C, λαχανικά και φρούτα πλούσια σε πολυφαινόλες, βότανα σαν το γαϊδουράγκαθο και γενικότερα ό,τι προσδίδει αντιοξειδωτική δράση.

Τι πρέπει να προσέξετε

Υπάρχουν και συμπληρώματα γλουταθειόνης, αλλά, όπως συμβαίνει με κάθε συμπλήρωμα διατροφής, δεν πρέπει να το παίρνουμε χωρίς την επίβλεψη και την καθοδήγηση κάποιου ειδικού. Μπορούμε να δούμε αν έχουμε έλλειψη γλουταθειόνης με έναν απλό αιματολογικό έλεγχο.

Επειδή η γλουταθειόνη δεν είναι χαρακτηρισμένη όπως είναι οι βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία ή άλλοι δείκτες που μετράμε, δεν υπάρχει κάποιο όριο αναγνωρισμένο το οποίο αν ξεπεράσουμε θα μπορούσε να δημιουργήσει τοξικότητα από τη λήψη της. Ωστόσο, υπάρχουν πιθανές ανεπιθύμητες παρενέργειες όταν λαμβάνεται ως συμπλήρωμα: κοιλιακές κράμπες, φούσκωμα, δυσκολία στην αναπνοή λόγω βρογχικής συστολής και διάφορες αλλεργικές αντιδράσεις.

Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις στις οποίες η επιπλέον λήψη δεν βοηθά. Για παράδειγμα, μετά την ανάπτυξη ενός καρκινικού όγκου, τα αυξημένα επίπεδα γλουταθειόνης μπορεί να δράσουν προστατευτικά για τα καρκινικά κύτταρα, καθιστώντας τα πιο ανθεκτικά απέναντι στη χημειοθεραπεία.

Η Μαρίνα Ορφανού είναι βιοτεχνολόγος-βιοχημικός.