ΓΙΑ ΠΟΙΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΑ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΕΙ ΦΕΤΟΣ Ο Ε.Ο.Δ.Υ.

Παλιές και νέες αφίξεις κουνουπιών, τα οποία μεταδίδουν σπάνιους ιούς, κινητοποιούν τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν.  Αλήθεια, εσείς έχετε ακουστά τη νόσο Τσιγουνγκούνια;

Τα κουνούπια αγαπούν την καλοκαιρία. Όπως κι εμείς, δεν βλέπουν την ώρα για πολυσύχναστες βεγγέρες σε σαλόνια με ανοιχτά παράθυρα και μπαλκονόπορτες. Καθώς προχωράει η άνοιξη, ξεμυτίζουν από τα αβγά τους παρακολουθώντας μας να βγάζουμε τα T-shirt από τα συρτάρια μας. Είναι η στιγμή που ξεκινούν πρόβες στα ενοχλητικά βουίσματα και τα ύπουλα τσιμπήματα. Κάθε χρόνο τα ίδια; Όχι ακριβώς.

Φέτος περιμένουμε έναν «φίλο» από τα παλιά, ικανό να μεταφέρει ιούς σπάνιους στη χώρα μας. Πρόκειται για το κουνούπι Aedes aegypti, που εμφανίστηκε τελευταία φορά στα μέρη μας στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Ο Αηδής ο αιγυπτιακός –ελληνιστί– όπως και ο συγγενής του, Aedes albopictus, το διάσημο στη χώρα μας «κουνούπι-τίγρης», μπορεί να γίνει ο μεσάζοντας εμφάνισης νοσημάτων όπως ο Δάγκειος πυρετός, η νόσος Ζίκα και η Tσικουνγκούνια. Αν έχετε εξαιρετική όραση ίσως καταφέρετε να τον διακρίνετε ανάμεσα στα άλλα συνηθισμένα κουνούπια: ξεχωρίζει για τις λευκές λωρίδες στα πόδια και για το σημάδι στον θώρακα που μοιάζει με λύρα. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για την άφιξή του στην Ελλάδα μετά από τόσα χρόνια απουσίας.

Ένα κουνούπι αλλιώτικο από τα άλλα

Αντίθετα με τις συνήθειες των κουνουπιών που μέχρι τώρα μας επισκέπτονται, εκείνα που ανήκουν στο είδος «Aedes aegypti» είναι πιο δραστήρια κατά τη διάρκεια της ημέρας, με αιχμή της δραστηριότητας από το πρωί έως και αργά το μεσημέρι. Άρα, αλλάζουμε κι εμείς τη ρουτίνα προστασίας μας, αν θέλουμε να αποφύγουμε την επαφή μαζί τους και κατά συνέπεια τις ασθένειες που αυτά μεταφέρουν. Κοινώς, «ψεκαζόμαστε» από το πρωί για να ελαχιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να νοσήσουμε από ιούς που σπάνια εντοπίζονται στη χώρα μας.

Φορείς ιών

Δεν είναι βέβαια όλα τα κουνούπια φορείς ασθενειών. Στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 60 από τα 3.500 διαφορετικά είδη στον κόσμο, ανάμεσά τους και τα Aedes aegypti και Aedes albopictus, που αναφέρθηκαν παραπάνω ως μεταδότες του Δάγκειου πυρετού, του Tσικουνγκούνια και του Ζίκα. Στο διάστημα 2013-2020 δηλώθηκαν στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (Ε.Ο.Δ.Υ.) 1-10 εισαγόμενα κρούσματα των συγκεκριμένων ασθενειών ετησίως. Φέτος όμως, έχει σημάνει συναγερμός στο υπουργείο Υγείας, εξαιτίας του αυξημένου κίνδυνου εισαγωγής των συγκεκριμένων ιών μέσω των συγκεκριμένων κουνουπιών. Το Aedes aegypti έχει εντοπιστεί δίπλα μας, στην Κύπρο, και το κυπριακό υπουργείο Υγείας ξεκινά άμεσα μεγάλη καμπάνια ενημέρωσης του κοινού.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου.

Η Ελλάδα τσεκάρει τα γρήγορα αντανακλαστικά της, καθώς οι ψεκασμοί για τα κουνούπια πρέπει να πραγματοποιηθούν το αργότερο μέχρι τον Απρίλιο. Αν καθυστερήσουν δεν θα είναι αποτελεσματικοί, γιατί η φάση της νύμφης την οποία χτυπούν τα φάρμακα θα έχει περάσει.

Συναγερμός «Τσικουνγκούνια»

Η «εξωτική» αυτή ιογενής νόσος πρωτοεμφανίστηκε το 1952 στην Τανζανία και το όνομά της στην τοπική διάλεκτο Kimakonde σημαίνει «αυτός που παραμορφώνεται» (πιθανόν εξαιτίας της αρθρίτιδας που σπανιότερα μπορεί να προκαλέσει).

Στις πρόσφατες ανακοινώσεις του Ε.Ο.Δ.Υ. μαθαίνουμε ότι η νόσος μεταδίδεται στον άνθρωπο από το τσίμπημα μολυσμένων θηλυκών Aedes aegypti και Aedes albopictus.

Μόνο το 3-28% των ατόμων που θα μολυνθούν θα παρουσιάσουν συμπτώματα της νόσου: αιφνίδια εμφάνιση πυρετού, πόνους στις αρθρώσεις, εξάνθημα και, σπανιότερα, ρίγος, μυαλγίες, κεφαλαλγία, ναυτία, έμετούς, φωτοφοβία, κόπωση ή επιπεφυκίτιδα. Στην πλειοψηφία τους οι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε διάστημα δέκα ημερών. Σε ορισμένες, όμως, περιπτώσεις, μπορεί να παρουσιαστούν υποτροπές από τις αρθρώσεις. Επίσης, κάποιοι ασθενείς μπορεί να αναπτύξουν παροδικές διαταραχές περιφερικών αγγείων, όπως σύνδρομο Raynaud, ενώ έχουν αναφερθεί συμπτώματα κόπωσης και κατάθλιψης. Στους ηλικιωμένους, η αρθραλγία μπορεί να εξελιχθεί σε σύνδρομο χρόνιας ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Στα νεογνά σοβαρή και ευτυχώς σπάνια επιπλοκή είναι η μηνιγγοεγκεφαλίτιδα.

Αντιική αγωγή για τη νόσο δεν υπάρχει. Σύμφωνα με τον Ε.Ο.Δ.Υ. η αγωγή αφορά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και περιλαμβάνει ό,τι και κάθε άλλη αγωγή για ιογενείς λοιμώξεις: ξεκούραση, χορήγηση υγρών, αντιπυρετικών και αναλγητικών εκτός της ασπιρίνης, καθώς αν υπάρχει λάθος διάγνωση και ο ασθενής έχει τελικά Δάγκειο πυρετό, η ασπιρίνη, και άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας.

Ο Δάγκειος πυρετός και η νόσος που προκαλεί ο ιός Ζίκα είναι λιγότερο σοβαρές λοιμώξεις από την Τσικουνγκούνια.

Κρατάμε τα κουνούπια μακριά

Το σημαντικότερο κομμάτι της προστασίας μας από τις λοιμώξεις που προκαλούν τα τσιμπήματα των κουνουπιών το έχουν οι κρατικοί φορείς και συγκεκριμένα το Υπουργείο Υγείας. Οι αρμόδιες υπηρεσίες προκειμένου να προλάβουν επιζήμιες για τη δημόσια υγεία εξελίξεις καλούν περιφέρειες και δήμους να εκπονήσουν ολοκληρωμένο σχέδιο καταπολέμησης των κουνουπιών. Όσο για τα ατομικά μέτρα προστασίας, οι σήτες σε παράθυρα και πόρτες, τα εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ εντομοαπωθητικά χώρου και σώματος και οι κουνουπιέρες που κρατούν ασφαλή τα βρέφη στα καρότσια και στις κούνιες τους, βοηθούν να τηρήσουμε τις αποστάσεις από τα κουνούπια. Ειδικά για τα μικρά παιδιά και τα βρέφη η συμβουλή του/της παιδιάτρου είναι απαραίτητη για ασφαλή αντικουνουπική προστασία. Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να μην προσελκύσουμε τα κουνούπια στις βεράντες μας; Να ποτίζουμε με φειδώ τα λουλούδια μας ώστε να μην δημιουργούνται λιμνάζοντα νερά στα πιατάκια από τις γλάστρες. (Ιδανικός «βιότοπος» για τα συγκεκριμένα έντομα).

Η κάθε οδηγία, πάντως, αφορά μέτρα προστασίας εικοσιτετράωρης διάρκειας, καθώς φέτος είπαμε: κάποια κουνούπια, που θα κυκλοφορήσουν ανάμεσά μας, είναι πρωινοί τύποι.

Γενικές πληροφορίες για τα ενδεικνυόμενα μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.Δ.Υ.