ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΙΑΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Μελέτη για μια επιθετική μορφή καρκίνου του μαστού βάζει στο μικροσκόπιο τους Βήτα-αναστολείς, μια κατηγορία φαρμάκων που φαίνεται να ενισχύουν τη θεραπευτική δράση της χημειοθεραπείας.

Αν έχετε υπέρταση, πιθανόν να γνωρίζετε ήδη τους Βήτα αναστολείς, ή αλλιώς β-blockers και Βήτα-αποκλειστές. Πολλά ονόματα για μία κατηγορία φαρμάκων που χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση της αυξημένης πίεσης αλλά και τις διαταραχές του καρδιακού ρυθμού.

Για ασθενείς με «τριπλά» αρνητικό καρκίνο του μαστού, αυτά τα φάρμακα μπορεί να παίξουν ρόλο στη θεραπεία, καθώς σύμφωνα με επιστήμονες φαίνεται να μειώνουν τον κίνδυνο μετάστασης και να αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης. Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του Πανελλήνιου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», οι «τριπλά» αρνητικοί καρκίνοι μαστού έχουν συνήθως πιο επιθετικά χαρακτηριστικά, που συνήθως συνοδεύονται και με πιο επιθετική κλινική συμπεριφορά.

Ένα φάρμακο που ξαφνιάζει τους επιστήμονες

Επιδημιολογικές μελέτες που έγιναν στο παρελθόν και μία δεκαετής μελέτη σε πειραματόζωα έδωσαν το έναυσμα σε Αυστραλούς και Ευρωπαίους ερευνητές να μελετήσουν περαιτέρω τη δράση των συγκεκριμένων φαρμάκων, που φαίνεται να ενισχύουν τον θεραπευτικό μηχανισμό της χημειοθεραπείας στον επιθετικό αυτό καρκίνο του μαστού. Η πρώτη κλινική δοκιμή σε ασθενείς είναι πλέον γεγονός και η ευεργετική δράση των Βήτα-αναστολέων επιβεβαιώνεται από διεθνή μελέτη με επικεφαλής ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Φαρμακευτικών Σπουδών του Monash (MIPS) στη Μελβούρνη. Η μελέτη, που είχε και την υποστήριξη του Εθνικού Ιδρύματος για τον Καρκίνο του Μαστού της Αυστραλίας, δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2023 στο Science Translational Medicine και στην Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση για τον Καρκίνο.

iStock

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Erica Sloan, του Πανεπιστημίου του Monash, η οποία διερευνά τη χρήση Βήτα-αναστολέων ως νέα στρατηγική για την επιβράδυνση της εξέλιξης του καρκίνου εδώ και πολλά χρόνια, δήλωσε ενθουσιασμένη για τα αποτελέσματα της μελέτης: «Είναι ένα συναρπαστικό εύρημα που δείχνει ότι ένα καρδιακό φάρμακο που χρησιμοποιείται σε καρκινοπαθείς για τη θεραπεία καρδιακών παθήσεων –οι οποίες σε αρκετές περιπτώσεις ήταν και απόρροια της καρδιοτοξικότητας της χημειοθεραπείας– στην πραγματικότητα θα μπορούσε επίσης να επιβραδύνει ή να σταματήσει τον καρκίνο τους».

Στη μελέτη πήραν επίσης μέρος Ευρωπαίοι επιστήμονες: Ερευνητές του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ογκολογίας (IEO) στο Μιλάνο και του Μητρώου Καρκίνου της Νορβηγίας.

Η πορεία των ερευνών

«Ξεκίνησα πριν από περισσότερα από δέκα χρόνια, το 2011, να εργάζομαι πάνω στην πιθανή αντικαρκινική δράση των Βήτα-αναστολέων», λέει η διευθύντρια της Μονάδας Φαρμακολογικής και Μοριακής Επιδημιολογίας στο IEO, Sara Gandini, στο ένθετο υγείας της ιταλικής εφημερίδας La Reppublica.

«Στην αρχή η έρευνά μας επικεντρώθηκε στα μελανώματα, δείχνοντας ότι η χρήση αυτών των φαρμάκων σχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο επανεμφάνισης παχύτερων και συνεπώς προχωρημένων μελανωμάτων», συνεχίζει.

Τα πρώτα δεδομένα για τον καρκίνο του μαστού έφτασαν δύο χρόνια αργότερα, το 2013, όταν μια άλλη δική τους πάλι μελέτη έδειξε ότι ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο μαστού στο αρχικό στάδιο, που επίσης λάμβαναν Βήτα-αναστολείς, είχε καλύτερη πρόγνωση. Τότε όπως και τώρα, η βασική θεραπεία αυτού του είδους καρκίνου ήταν η χημειοθεραπεία. Με τα χρόνια οι θεραπείες εμπλουτίστηκαν και με άλλες μεθόδους, όπως ανοσοθεραπεία, τα συζευγμένα αντισώματα και με στοχευμένα φάρμακα, αλλά η χημειοθεραπεία παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου καρκίνου του μαστού.

«Ήδη εκείνη την εποχή είχαμε δει μαζί τον Edoardo Botteri, ερευνητή σήμερα στο Νορβηγικό Μητρώο Καρκίνου, ότι η λήψη Βήτα-αναστολέων στη διάρκεια της χημειοθεραπείας συσχετιζόταν με σημαντική μείωση του κινδύνου μεταστάσεων και θανάτου σε ασθενείς με τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού», λέει η Gandini και συμπληρώνει: «Συνεχίσαμε να μελετάμε τα επιδημιολογικά δεδομένα και το 2016 δημοσιεύσαμε μια μετα-ανάλυση που συνοψίζει όλη την επιστημονική βιβλιογραφία που είχε δημοσιευτεί μέχρι εκείνο το σημείο. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν αυτή την προστατευτική συσχέτιση».

pexels

Η απρόσμενη δράση των φαρμάκων

Ποιοι μπορεί να είναι οι μηχανισμοί που να εξηγούν την επίδραση των Βήτα-αναστολέων στις θεραπείες για τον συγκεκριμένο καρκίνο του μαστού; Σύμφωνα με τη Gandini, η δράση της συγκεκριμένης κατηγορίας φαρμάκων στο στρες φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο στον μηχανισμό μετάστασης, καθώς ορισμένες μελέτες προτείνουν ότι το σωματικό η ψυχολογικό στρες προκαλεί σήματα στο συμπαθητικό νευρικό σύστημα τα οποία σχετίζονται με την ανάπτυξη νέων όγκων.

Η τελευταία έρευνα  επιβεβαιώνει εκ νέου την επιστημονική υπόθεση: σε ποντίκια, οι β-αναστολείς αύξησαν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των ανθρακυκλινών, που αποτελούν μια από τις ευρέως χρησιμοποιούμενες χημειοθεραπείες για τον τριπλό αρνητικό καρκίνο.

Οι επιστήμονες έχουν πάρει θάρρος από τα αποτελέσματα και θα κάνουν ένα βήμα παραπέρα συνδυάζοντας τους Βήτα-αναστολείς με νέες θεραπευτικές μεθόδους όπως η ανοσοθεραπεία. Μια μελέτη στο μελάνωμα έχει ήδη δείξει τα πρώτα ενθαρρυντικά αποτελέσματα.

«Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης υπάρχει μία πολύ καλή βάση για το σχεδιασμό κλινικών δοκιμών Φάσης 3, που θα αξιολογήσουν τη χρήση των Βήτα-αναστολέων ως μέρος της θεραπείας για τον τριπλά αρνητικό καρκίνο του μαστού», καταλήγει η Gandini, η οποία επισημαίνει τη σημασία της έρευνας πάνω σε φάρμακα που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά και στα οποία δεν επενδύουν πλέον οι φαρμακευτικές εταιρίες καθώς δεν έχουν οικονομικά συμφέροντα. Και για μία ακόμη φορά η επιστήμονας υπενθυμίζει να μην υποτιμούμε την ψυχολογική κατάσταση των ασθενών και τον ρόλο του στρες.