ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΑΓΝΟΟΥΣΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ

Νεότερη έρευνα για τις νοητικές ικανότητες αυτιστικών ατόμων βοηθάει να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα τους ανθρώπους με νευροαναπτυξιακές διαταραχές.

Υπάρχουν πολλές έρευνες που αναφέρουν πως τα άτομα στο φάσμα του αυτισμού συχνά αντιλαμβάνονται τον κόσμο διαφορετικά κι ενδέχεται να έχουν ενισχυμένες αντιληπτικές ικανότητες. Για παράδειγμα, κάποια έχουν εξαιρετική ικανότητα στον υπολογισμό και την απομνημόνευση αριθμών και στην εκτέλεση περίπλοκων μαθηματικών πράξεων. Άλλα διαθέτουν την «απόλυτη ακοή» και μπορούν να αναγνωρίζουν και να αναπαράγουν με ακρίβεια νότες και μελωδίες. Υπάρχουν, επίσης, άτομα που μπορούν να μάθουν να παίζουν μουσικά όργανα σε σύντομο χρονικό διάστημα ή να συνθέτουν μουσική χωρίς να έχει προηγηθεί τυπική εκπαίδευση.

Ενισχυμένες δεξιότητες έχουν διαπιστωθεί, επίσης, στον τομέα της τέχνης (ιδιαίτερα ανεπτυγμένες καλλιτεχνικές ικανότητες), στον σχεδιασμό (σχέδια με εξαιρετική λεπτομέρεια και ακρίβεια), στη μνήμη (θυμούνται τεράστιες ποσότητες δεδομένων), στη γλώσσα (υπερπολυγλωσσία ή μεγάλη δεξιότητα στον γραπτό λόγο) και στην προσοχή στη λεπτομέρεια (συγκεντρώνονται για μεγάλες χρονικές περιόδους).

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Autism Research και αφορούσε ενήλικες με αυτισμό αποκάλυψε ότι τα άτομα αυτά διαθέτουν και μοναδικές ικανότητες νοητικής απεικόνισης (mental imagery), «με ορισμένες πτυχές να είναι ανώτερες ή παρόμοιες με εκείνες των μη αυτιστικών ατόμων». Όταν μιλάμε για «νοητική απεικόνιση» εννοούμε την ικανότητα οπτικοποίησης αντικειμένων και σεναρίων στο μυαλό, χωρίς την ύπαρξη εξωτερικών ερεθισμάτων. Η ικανότητα αυτή παίζει καθοριστικό ρόλο σε διάφορες γνωστικές λειτουργίες, όπως η ανάμνηση γεγονότων του παρελθόντος και η λήψη αποφάσεων.

iStock

Τα συμπεράσματα της έρευνας για τις ικανότητες ενηλίκων με αυτισμό

Σαράντα τέσσερις αυτιστικοί ενήλικες (ηλικίας 18 έως 50 ετών) και 42 συμμετέχοντες χωρίς νευροαναπτυξιακή διαταραχή (ηλικίας 21 έως 47 ετών) εκτέλεσαν τέσσερις δοκιμές, προκειμένου να αξιολογηθούν διαφορετικά στάδια νοητικής απεικόνισης:

• Την δοκιμή δημιουργίας εικόνας (image generation task): οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να δημιουργήσουν νοερά ένα γράμμα σε ένα πλέγμα και να καθορίσουν εάν πέρασε από ένα συγκεκριμένο σημείο.
• Το τεστ οπτικού μοτίβου (visual pattern test): η ικανότητα διατήρησης οπτικών μοτίβων στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
• Το τεστ σάρωσης εικόνας (image scanning test): παρουσιάστηκε ένα μοτίβο με κουκίδες που εν συνεχεία αντικαταστάθηκε με ένα βέλος, με τους συμμετέχοντες να υποδεικνύουν αν το βέλος έδειχνε σε θέση που προηγουμένως υπήρχε τελεία.
• Το τεστ νοητικής περιστροφής (mental rotation test): διανοητικός χειρισμός γεωμετρικών σχημάτων που αποτελούνται από κύβους.

iStock

Στην εργασία δημιουργίας εικόνας και στο τεστ νοητικής περιστροφής, τα αυτιστικά και τα τυπικά άτομα είχαν ισοδύναμες επιδόσεις σε ακρίβεια και χρόνο απόκρισης. Στο τεστ οπτικού μοτίβου η ομάδα με αυτισμό τα πήγε σημαντικά καλύτερα, ενώ στη δοκιμή σάρωσης εικόνας, οι χρόνοι απόκρισης της νευροτυπικής ομάδας επηρεάστηκαν από την απόσταση, κάτι που δεν συνέβη στην αυτιστική ομάδα, όπου όλα τα μέλη ήταν εξίσου γρήγορα ανεξάρτητα από την απόσταση.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο ότι «τα ευρήματα υποστηρίζουν την υπόθεση των τυπικών ή ανώτερων ικανοτήτων νοητικής απεικόνισης μεταξύ ενήλικων με αυτισμό. Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν με προηγούμενες μελέτες. [...] Έτσι, οι νοητικές αναπαραστάσεις (δηλαδή οι νοητικές εικόνες) στον αυτισμό, όπως η αντίληψη, μπορεί να είναι πιο ακριβείς και ανεξάρτητες από το πλαίσιο».