ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΟΠΩΣΗΣ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΟΥ; ΜΙΑ ΝΕΑ ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΑΝΤΑ

Δεν εννοούμε αν είναι στη φαντασία σου, αλλά κυριολεκτικά στον εγκέφαλο σου. Αυτό προσπαθεί να απαντήσει νέα έρευνα του National Institutes of Health, που διενέργησε ένα εκτεταμένο σύνολο εξετάσεων σε ασθενείς με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Εάν είσαι από αυτούς που πάσχουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, ξέρεις ότι δεν είναι αυτό για το οποίο συνηθίζουμε να παραπονιόμαστε όλοι οι υπόλοιποι, ότι δηλαδή ξυπνάμε, κοιμόμαστε και αισθανόμαστε συνεχώς κουρασμένοι.

Πρόκειται για μια βαθιά, εξοντωτική αίσθηση κόπωσης που δεν υποχωρεί με την ξεκούραση, διαρκεί πολλές φορές για πάνω από έξι μήνες και εμφανίζεται μετά από την παραμικρή προσπάθεια. Η ιστορία πολλών από τους ασθενείς που πάσχουν από το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι παρόμοια. Νόσησαν με κάτι που είχε τα συμπτώματα μιας απλής γρίπης, δεν συνήλθαν ποτέ πλήρως και παρέμειναν κλινήρεις ή περιορισμένοι στο σπίτι. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη κόπωση, brain fog και πόνους στο σώμα.

Μια νέα μελέτη από το National Institutes of Health πραγματοποίησε ποικίλες και εκτεταμένες βιολογικές μετρήσεις σε άτομα που πάσχουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, για να αναζητήσει τους αντικειμενικούς δείκτες που σηματοδοτούν την ασθένεια πέρα από τα συμπτώματα της. Η συγκεκριμένη έρευνα, στην οποία αναφέρεται άρθρο της Ιατρικής Σχολής του Harvard, αν και έγινε σε μικρό δείγμα ασθενών, ξεπέρασε οποιαδήποτε άλλη έχει γίνει τα τελευταία χρόνια ως προς τον αριθμό εξετάσεων στις οποίες υποβλήθηκαν οι συμμετέχοντες. Αξιοποιώντας ανοσολογικές εξετάσεις, εγκεφαλογραφήματα και άλλες μεθόδους, οι ερευνητές αναζήτησαν δυσλειτουργίες του οργανισμού που μπορεί να οδηγούν σε ενοχλήσεις όπως κόπωση ή brain fog.

Τι ήταν ήδη γνωστό για το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης

Τα άτομα που υποφέρουν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης έχουν δυσλειτουργίες σε διάφορα μέρη του σώματος μεταξύ των οποίων ο εγκέφαλος, το ανοσοποιητικό σύστημα, τα αιμοφόρα αγγεία. Ακόμη και στο μικροβίωμα, τα βακτήρια δηλαδή που ζουν στο έντερο. Αυτές οι ανωμαλίες έχουν αναφερθεί σε χιλιάδες δημοσιευμένες μελέτες τα τελευταία 40 χρόνια.

iStock

Ποιοι συμμετείχαν στη μελέτη του National Institutes of Health

Η μελέτη του National Institutes of Health, που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2024 στο Nature Communications, συνέκρινε άτομα που εμφάνισαν σύνδρομο χρόνιας κόπωσης μετά από κάποια λοίμωξη με μια ομάδα με υγιή μέλη. Εκείνοι που έπασχαν από σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ήταν απολύτως υγιείς πριν προσβληθούν από κάτι που έμοιαζε με μια απλή γρίπη και εμφάνισαν συμπτώματα όπως πονόλαιμος, βήχας, μυϊκοί πόνοι και χαμηλά επίπεδα ενέργειας. Σε αντίθεση με άλλες φορές, δεν ανάρρωσαν ποτέ και για χρόνια συνέχισαν να υποφέρουν από μια εξουθενωτική κόπωση και δυσκολία στη σκέψη και τη συγκέντρωση. Μετά από κάθε σωματική ή πνευματική άσκηση εμφάνιζαν έξαρση των συμπτωμάτων τους, ενώ κάποια άτομα ένιωσαν τέτοια εξάντληση και κόπωση, που έμειναν για πάντα κλινήρεις ή καθηλωμένοι στο σπίτι.

Ποια ήταν τα σημαντικότερα ευρήματα της μελέτης

1. Χρόνια ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος

Η έρευνα διαπίστωσε πως στα άτομα που εξετάστηκαν το ανοσοποιητικό σύστημα λειτουργεί σαν να συμμετέχει σε έναν μακροχρόνιο πόλεμο εναντίον ενός ξένου μικροβίου, έναν πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει πλήρως και επομένως πρέπει να συνεχίζει να πολεμά.

2. Δυσλειτουργία στο τμήμα του εγκεφάλου που αντιλαμβάνεται την κόπωση

Η μελέτη διαπίστωσε ότι το τμήμα του εγκεφάλου που είναι σημαντικό για την αντίληψη της κόπωσης και την ενθάρρυνση της προσπάθειας δεν λειτουργούσε κανονικά. Σε φυσιολογικές συνθήκες, όταν σε υγιείς ανθρώπους ζητείται να καταβάλουν σωματική ή πνευματική προσπάθεια, αυτή η περιοχή του εγκεφάλου δείχνει να ενεργοποιείται κατά τη διάρκεια μιας μαγνητικής τομογραφίας.

Ωστόσο, στη διάρκεια της συγκεκριμένης μελέτης, στα άτομα με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης ενεργοποιήθηκε μόνο αμυδρά όταν τους ζητούσαν να καταβάλουν υπερβολική προσπάθεια.

3. Διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών

Η μελέτη διαπίστωσε σημαντικές διαφορές σε πολλές βιολογικές μετρήσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης. Αυτό θα οδηγήσει σε πιο εκτεταμένες μελέτες για τις διαφορές με βάση το φύλο και για τον προσδιορισμό των αιτιών που τις προκαλούν.

iStock

4. Δεν μπορεί να αποδοθεί σε ψυχιατρικά αίτια

Δεν εντοπίστηκε κάποια διαφορά μεταξύ των ατόμων με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης και της υγιούς ομάδας σύγκρισης όσον αφορά την συχνότητα των ψυχιατρικών διαταραχών που μπορεί να εμφάνιζαν την περίοδο της μελέτης ή στο παρελθόν.

Το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης οφείλεται αποκλειστικά στον εγκέφαλο

Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης είναι πρωτίστως μια διαταραχή του εγκεφάλου που ίσως προκαλείται από τη χρόνια ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και τις αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου.

Η ομάδα του NIH διαπίστωσε ότι ορισμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος εξαντλούνται από τη χρόνια κατάσταση ενεργοποίησής τους. Τα εξαντλημένα κύτταρα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις λοιμώξεις. Για να αντιμετωπιστεί αυτό, προτείνεται μια ομάδα φαρμάκων που ονομάζονται «αναστολείς σημείων ελέγχου» (checkpoint inhibitors) και θα μπορούσε να βοηθήσουν στην ενίσχυση των εξαντλημένων κυττάρων.

Όπως και προηγούμενες μελέτες, έτσι και αυτή διαπίστωσε ότι τα άτομα με σύνδρομο χρόνιας κόπωσης έχουν μετρήσιμες δυσλειτουργίες στον εγκέφαλο, στο ανοσοποιητικό σύστημα, στον μεταβολισμό, στα αιμοφόρα αγγεία και στα βακτήρια που ζουν στο έντερο. Τι τις προκαλεί δεν γνωρίζουμε ακόμη. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης πλήττει εκατομμύρια ανθρώπους και ο μόνος σίγουρος δρόμος για τη θεραπεία είναι μελέτες όπως αυτή, που προσδιορίζουν τι δεν λειτουργεί σωστά στον οργανισμό.