ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Ο «ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ» ΜΑΣ;

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος του εγκεφάλου στο σώμα μας φαίνεται ότι απειλείται από ένα παρεξηγημένο μέχρι σήμερα όργανο: το έντερο.

Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι ο εγκέφαλος αποτελεί τον μοναδικό και απόλυτο κυβερνήτη του σώματός μας. Ε, λοιπόν, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να αναθεωρούν, δίνοντας όλο και περισσότερη σημασία στο παρεξηγημένο έντερο.

«Αν αποκλειστική αρμοδιότητα του εντέρου ήταν η μεταφορά της τροφής και το… περιστασιακό ρέψιμο, το εξεζητημένο νευρικό του σύστημα θα αποτελούσε μία αλλόκοτη σπατάλη ενέργειας. Σίγουρα υπάρχει κάποιος άλλος λόγος για τη δημιουργία ενός τέτοιου νευρικού δικτύου», εξηγεί με παραστατικό τρόπο η Giulia Enders, γιατρός και συγγραφέας του βιβλίου «Η κρυφή γοητεία του εντέρου» (το βιβλίο αποτελεί μια πολύ ενδιαφέρουσα επιλογή, αν θέλετε να μάθετε με απλό και εύγλωττο τρόπο το πώς λειτουργεί το έντερο).

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος του εντέρου

Για πάρα πολλά χρόνια ήταν το πιο αγνοημένο και υποτιμημένο όργανο του σώματος. Πλέον, όμως, έρευνες αποδεικνύουν ότι  βρίσκεται στον πυρήνα της ύπαρξής μας. Σήμερα, όλο και περισσότεροι επιστήμονες καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Ότι ο «δεύτερος εγκέφαλός μας», όπως αποκαλούν το έντερο, συνδέεται όχι μόνο με την πέψη, αλλά και με τη διάθεσή μας, με τον τρόπο που σκεφτόμαστε, ακόμα και με τη μνήμη μας. Εντυπωσιακό;

Για να είμαστε βέβαια ειλικρινείς, ο άνθρωπος φαίνεται να γνώριζε τις παραπάνω εξαιρετικές ιδιότητες του γαστρεντερικού συστήματος πολύ πριν τις ανακαλύψει η επιστήμη. Φράσεις που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας το αποδεικνύουν περίτρανα. «Τα κάνουμε πάνω μας», λέμε όταν τρομάζουμε. «Αισθανόμαστε σφίξιμο στο στομάχι», όταν νιώθουμε ερωτευμένοι. «Καταπίνουμε» την απογοήτευσή μας, ενώ χρειαζόμαστε χρόνο για να «χωνέψουμε»μια αποτυχία. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο εαυτός μας αποκαλύπτεται μέσω μιας συνεργασίας του εγκεφάλου και του εντέρου.

Η συνεργασία αυτή ξεκινάει από πολύ νωρίς στη ζωή μας. «Ήδη από τη βρεφική μας ηλικία λατρεύουμε την ευχάριστη αίσθηση του γεμάτου στομαχιού και ανασταστωνόμαστε πολύ όταν πεινάμε. Οικεία πρόσωπα μάς ταΐζουν, μάς αλλάζουν και μάς βοηθούν να ρευτούμε. Είναι ολοφάνερο ότι ο βρεφικός εαυτός μας απαρτίζεται από το έντερο και τον εγκέφαλο. Καθώς μεγαλώνουμε, βιώνουμε όλο και περισσότερο τον κόσμο μέσω των αισθήσεων. Όμως η σύνδεση εντέρου και εγκεφάλου δεν εξαφανίζεται εν μία νυκτί –απλώς γίνεται πιο εκλεπτυσμένη», εξηγεί η κα Enders. Όταν πια το έντερο δεν αισθάνεται καλά, ενδεχομένως να επηρεαστεί αδιόρατα η διάθεσή μας. Αντίθετα, όταν είναι υγιές, μπορεί να συμβάλει στην ευεξία μας.

Η ΚΡΥΦΗ ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ

Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Αγόρασέ το

Public.gr

Η κακή μου διάθεση οφείλεται στο έντερο;

Οι επιστήμονες γνωρίζουν πλέον ότι το έντερο μπορεί να προκαλέσει μεγάλες συναισθηματικές αλλαγές σε ανθρώπους που πάσχουν από Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου ή αντιμετωπίζουν εντερικά προβλήματα, όπως η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, τα φουσκώματα, οι στομαχικές διαταραχές. «Για δεκαετίες, ερευνητές και γιατροί πίστευαν ότι το άγχος και η κατάθλιψη συνέβαλαν σε αυτά τα προβλήματα. Ωστόσο, οι έρευνες μας, καθώς και άλλες έρευνες δείχνουν ότι μάλλον ισχύει το αντίστροφο», εξηγεί ο Jay Pasricha, διευθυντής του Κέντρου Νευρογαστρεντερολογίας Johns Hopkins. Σήμερα, η επιστημονική κοινότητα έχει στα χέρια της αποδείξεις ότι ένας ερεθισμός στο γαστρεντερικό σύστημα (π.χ. επίμονες φλεγμονές, κακή εντερική χλωρίδα, μη διαγνωσμένες τροφικές δυσανεξίες) μπορεί να στείλει μηνύματα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Και αυτά με τη σειρά τους προκαλούν αλλαγές στη διάθεσή μας.

«Τα νέα αυτά ευρήματα μπορεί να εξηγήσουν το γιατί ένα ποσοστό ανθρώπων με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου και λειτουργικών εντερικών διαταραχών –υψηλότερο από το φυσιολογικό– εμφανίζουν κατάθλιψη και ανησυχία», συνεχίζει ο κ. Pasricha, υπογραμμίζοντας: «Αυτό είναι πολύ σημαντικό, επειδή 30-40% του πληθυσμού αντιμετωπίζει εντερικά προβλήματα σε κάποια φάση της ζωής του». Αντιλαμβάνεστε πόσο μεγάλο είναι αυτό το ποσοστό και άρα πόσο πιθανό είναι να εμφανίσει ο καθένας από μας κάποιο σχετικό πρόβλημα.

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΑΒΔΙΚΟΥ

Γαστρεντερολόγοι, οι ψυχοθεραπευτές του εντέρου

Σύμφωνα με τον κ. Pasricha, «οι δυο “εγκέφαλοι” επικοινωνούν μεταξύ τους, επομένως μια θεραπεία που βοηθά τον έναν, βοηθάει κατά συνέπεια και το άλλο. Κατά κάποιο τρόπο, οι γαστρεντερολόγοι είναι σαν ψυχοθεραπευτές που αναζητούν τρόπους να ανακουφίσουν τον δεύτερό μας εγκέφαλο».

Το γεγονός ότι πολλοί γαστρεντερολόγοι συνταγογραφούν αντικαταθλιπτικά σε ασθενείς τους με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου δεν σημαίνει ότι θεωρούν πώς πρόκειται για κατά φαντασίαν ασθενείς. Ο λόγος είναι πως η φαρμακευτική αυτή αγωγή σε ορισμένες περιπτώσεις καταπραΰνει τα συμπτώματα επιδρώντας σε νευρικά κύτταρα του εντέρου.

Στο Πανεπιστήμιο John Hopkins –και όχι μόνο– η έρευνα σχετικά με το πώς επηρεάζει η λειτουργία του πεπτικού συστήματος τη γνωστική λειτουργία (ικανότητα αντίληψης και μνήμη) συνεχίζεται. Τι κάνουμε, λοιπόν, μέχρι να βάλουν οι επιστήμονες όλα τα κομμάτια του παζλ στη σωστή τους θέση;

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το έντερο μας;

– Απολαμβάνουμε με ηρεμία τα γεύματά μας

«Το τραπέζι πρέπει να είναι μια ζώνη δίχως άγχος», διαβάζουμε στο βιβλίο «Η κρυφή γοητεία του εντέρου». Για τους ενήλικες αυτό είναι πολύ σημαντικό. Για τα παιδιά όμως είναι ζωτικής σημασίας, σύμφωνα με τους ειδικούς. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εντερικός τους εγκέφαλος αναπτύσσεται παράλληλα με τον κανονικό. «Ακόμα και το ελάχιστο άγχος ενεργοποιεί νεύρα που εμποδίζουν την πεπτική διαδικασία, υποβάλλοντας το έντερο σε περιττή καταπόνηση», συμβουλεύει η κα Enders.

– Γνωρίζουμε τα προβιοτικά

Τα προβιοτικά είναι ωφέλιμα για τον οργανισμό βακτήρια, τα οποία υπάρχουν σε τροφές όπως το γιαούρτι,  το κεφίρ και το ρόφημα από τον μύκητα κομπούχα, ενώ τα βρίσκουμε και ως συμπληρώματα διατροφής. Θεωρείται ότι βοηθούν στην εντερική λειτουργία, γι’ αυτό και συχνά συστήνονται από γιατρούς σε περιπτώσεις φουσκώματος, διάρροιας, κλπ. Για τη λήψη τους, θα πρέπει να απευθυνθούμε στον γιατρό μας.

– Κάνουμε ψυχοθεραπεία

«Ψυχολογικές παρεμβάσεις, όπως η γνωστική (ή γνωσιακή) συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του εγκεφάλου στο έντερό μας», συμβουλεύει ο κ. Pasricha.