ΔΙΑΣΗΜΟ ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΥΝΔΕΘΗΚΕ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΟΡΑΣΗ

Η σεμαγλουτίδη είναι το διάσημο φάρμακο που, αν και συνταγογραφείται σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, γνωρίζει μεγάλη επιτυχία ανάμεσα και σε ανθρώπους που θέλουν να χάσουν βάρος. Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες τη συνδέουν με αιφνίδια απώλεια όρασης. Ποιοι κινδυνεύουν;

Μία από τις πιο δραστικές και διάσημες πλέον φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 ή σοβαρή παχυσαρκία είναι η σεμαγλουτίδη. H σεμαγλουτίδη είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, καθώς έχει βοηθήσει και πολλούς υγιείς κατά τα άλλα ανθρώπους να χάσουν βάρος. Εξαιτίας αυτού, μάλιστα, βρίσκεται συχνά σε έλλειψη.

Μια τυχαία παρατήρηση όμως, έκανε τους επιστήμονες να διερευνήσουν περαιτέρω τις παρενέργειες του συγκεκριμένου φαρμάκου. Το καλοκαίρι του 2023, ο Joseph Rizzo, διευθυντής της Νευρο-Οφθαλμολογικής Κλινικής στο Massachusetts Eye and Ear, ένα εξειδικευμένο νοσοκομείο στη Βοστώνη των ΗΠΑ, έκανε με συναδέλφους του την εξής παρατήρηση: Τρεις ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με απώλεια όρασης εξαιτίας μιας ασυνήθιστης νόσου του οπτικού νεύρου μέσα σε μία εβδομάδα λάμβαναν σεμαγλουτίδη.

Η διαπίστωση οδήγησε την ερευνητική ομάδα να αναλύσει τα στοιχεία των ασθενών, για να διαπιστώσει εάν υπήρχε αιτιώδης σύνδεση μεταξύ αυτής της ασθένειας, που ονομάζεται πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, και του φαρμάκου που εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει να παίρνουν χιλιάδες ασθενείς.

Ποια είναι η οφθαλμική πάθηση που συνδέθηκε με τη σεμαγλουτίδη;

Η πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια προέρχεται από την απόφραξη των αγγείων των δίσκων της οπτικής κεφαλής και προκαλεί ξαφνική και απότομη μείωση της όρασης, καθώς και αλλοίωση της αντίληψης των χρωμάτων του περιβάλλοντος.
Είναι μια σοβαρή πάθηση του ματιού, που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια όρασης και προσβάλλει κυρίως άτομα μέσης ή τρίτης ηλικίας.

iStock

«Η ισχαιμική οπτική νευροπάθεια ξεκινάει με αιφνίδια μείωση της όρασης σε διάστημα δευτερολέπτων ή και λεπτών. Συνήθως δεν υπάρχει πόνος ή αυτός είναι ήπιος. Η διάγνωση γίνεται καταρχάς με βυθοσκόπηση, αλλά και σε σχέση με το ιστορικό και την ηλικία, ενώ σχεδόν πάντα οι ασθενείς είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών. Συμπληρωματικά, οι εξετάσεις αίματος και μια καρδιολογική εκτίμηση θα αποκαλύψουν τυχόν παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως αρτηριακή υπέρταση, διαβήτη και υπερλιπιδαιμία, που σχετίζονται με την ισχαιμική νευροπάθεια», αναφέρει ο οφθαλμίατρος Παναγιώτης Μαλάμος.

Τι έδειξε η πρώτη έρευνα;

Οι ερευνητές ανέλυσαν τις καρτέλες περίπου 17 χιλιάδων ασθενών που έλαβαν θεραπεία με σεμαγλουτίδη κατά τη διάρκεια των 6 ετών από την κυκλοφορία του φαρμάκου και χώρισαν εκείνους που είχαν διαγνωστεί με διαβήτη από όσους είχαν παχυσαρκία.

Στη συνέχεια, τους σύγκριναν με άτομα που έπαιρναν άλλα φάρμακα για τον διαβήτη ή για απώλεια βάρους και ανέλυσαν το ποσοστό διάγνωσης της οπτικής νευροπάθειας στις ομάδες, υποδεικνύοντας μια σημαντική αύξηση κινδύνου.

iStock

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εξακριβώσουν εάν οι ασθενείς λάμβαναν πράγματι τα φάρμακά τους ή αν τα ξεκίνησαν και στη συνέχεια τα σταμάτησαν και πώς αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει τον κίνδυνο.

Μια δεύτερη έρευνα επιβεβαιώνει τον κίνδυνο

Καθώς τα στοιχεία από την έρευνα αυτή ήταν ελλιπή, μια άλλη ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Anton Pottegård, MSc, PhD, DMSc, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Odense στη Δανία, ανέλυσε δεδομένα από 44.517 άτομα στη Δανία και 16.860 άτομα στη Νορβηγία, τα οποία πήραν σεμαγλουτίδη για τη διαχείριση του διαβήτη τύπου 2.

Μεταξύ των χρηστών σεμαγλουτίδης στη Δανία, 24 άτομα ανέπτυξαν την ισχαιμική νευροπάθεια, ενώ στη Νορβηγία σημειώθηκαν 8 περιπτώσεις. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες είχαν υψηλότερο κίνδυνο για τη συγκεκριμένη πάθηση κατά τη λήψη σεμαγλουτίδης, αν και «ο απόλυτος κίνδυνος παραμένει χαμηλός», όπως έγραψαν.

Υπάρχει θεραπεία για την απώλεια της όρασης;

Αξίζει να σημειωθεί ότι για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, ο κίνδυνος ανάπτυξης της σπάνιας αυτής οπτικής νευροπάθειας είναι ήδη αυξημένος. Φαίνεται ωστόσο ότι η σεμαγλουτίδη τον εντείνει.

Δυστυχώς, δεν έχει υπάρξει εώς τώρα συστηματική θεραπεία για την ισχαιμική οπτικοπάθεια, η οποία οδηγεί σε τύφλωση από το ένα μάτι. Έχει χρησιμοποιηθεί η κορτιζόνη ενδοφλεβίως με αμφίβολα αποτελέσματα. Η τακτική που ακολουθείται είναι η απλή παρακολούθηση και η θεραπεία των συστηματικών καρδιοαγγειακών παραγόντων κινδύνου σε συνεργασία με καρδιολόγο.