ΔΕΣ ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΤΡΟΠΟ ΣΕ ΓΕΡΝΑΕΙ ΤΟ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ

Η σχέση του μακροχρόνιου στρες με τη διαδικασία της γήρανσης εντοπίζεται σε διάφορες παραμέτρους. Οι επιστήμονες ίσως βρίσκονται τώρα πιο κοντά στη βελτίωση της υγείας που οδηγεί στη μακροζωία.

Η σχέση του στρες με τα προβλήματα υγείας και τη μακροζωία είναι μεγάλη. Όσο πιο συχνά ακούω από κάποιον γιατρό τη συμβουλή «μείωσε το άγχος σου», τόσο περισσότερο αναζητώ αποδείξεις ότι κάτι τέτοιο μπορεί να ισχύει επιστημονικά. Κυρίως επειδή η μείωση του άγχους δεν είναι κάτι που το λες και αυτομάτως το κάνεις, πατώντας έναν διακόπτη.

Στο πλαίσιο αυτό, εντόπισα μια πρόσφατη έρευνα που συνδέει το στρες με την επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης, η οποία με τη σειρά της μας καθιστά πιο ευάλωτους σε προβλήματα υγείας. Το λίγο στρες δεν είναι επιβλαβές – στην πραγματικότητα, μπορεί και να οξύνει τις γνωστικές μας λειτουργίες. Το μακροχρόνιο άγχος, αυτό που κουβαλάμε ως βάρος για πολύ καιρό –και μπορεί να σχετίζεται με την ανάμνηση ενός τραυματικού γεγονότος, την εργασιακή καταπόνηση και τα επίμονα προσωπικά προβλήματα– μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Πώς συνδέονται η ηλικία, η ανοσία και το στρες;

Η συγκεκριμένη έρευνα, που διενεργήθηκε από το University of Southern California, αναφέρει ότι η έκθεση σε μακροχρόνιο άγχος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου, καρδιαγγειακών παθήσεων, ακόμη και πιο σοβαρής νόσησης Covid-19. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος ξεκινά φυσιολογικά να φθίνει.

Σε μια προχωρημένη ηλικία, το ανοσοποιητικό προφίλ ενός ατόμου είναι συνήθως κακής ποιότητας, καθώς περιλαμβάνει πάρα πολλά «φθαρμένα» λευκά αιμοσφαίρια και πολύ λίγα «φρέσκα», έτοιμα να αντιμετωπίσουν νέους εισβολείς.

iStock

Συνεπακόλουθα, αυτή η ανοσολογική γήρανση σχετίζεται με τον καρκίνο, με καρδιαγγειακές παθήσεις, με αυξημένο κίνδυνο πνευμονίας, μειωμένη αποτελεσματικότητα των εμβολίων και πτώση των λειτουργιών όλων των οργάνων.

Τι εξηγεί όμως τις δραστικές διαφορές στην υγεία ενηλίκων της ίδιας ηλικίας; Οι ερευνητές του USC προσπάθησαν να διακρίνουν μια σχέση μεταξύ της έκθεσης στο στρες κατά τη διάρκεια όλης της ζωής ενός ατόμου και της μειωμένης απόκρισης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Αναζήτησαν και διασταύρωσαν στοιχεία από μια τεράστια βάση δεδομένων, τη Μελέτη Υγείας και Συνταξιοδότησης του University of Michigan, μια διαχρονική μελέτη της οικονομικής, οικογενειακής και υγειονομικής κατάστασης των ηλικιωμένων Αμερικανών.

Το στρες φθείρει τα αμυντικά κύτταρα του οργανισμού

Για να υπολογίσουν την έκθεση σε διάφορες μορφές στρες, οι ερευνητές ανέλυσαν απαντήσεις από ένα δείγμα 5.744 ενηλίκων άνω των 50 ετών. Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο που σχεδιάστηκε για να αξιολογήσει το άγχος σε διάφορες μορφές, όπως εκείνο που προκαλείται από τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής, αλλά και το μακροχρόνιο στρες που προέρχεται από τις καθημερινές ανισότητες και διακρίσεις.

Στον αιματολογικό έλεγχο που υποβλήθηκαν οι συμμετέχοντες καταμετρήθηκαν τα κύτταρα του αίματος, μέσω μιας εργαστηριακής τεχνικής που τα ταξινομεί (κυτταρομετρία ροής). Όπως αναμενόταν, τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα στρες στο σχετικό ερωτηματολόγιο είχαν περισσότερα φθαρμένα λευκά αιμοσφαίρια και λιγότερα καινούργια, ικανά να καταπολεμήσουν αποτελεσματικά ασθένειες και εισβολείς.

Είναι αναστρέψιμες οι συνέπειες του μακροχρόνιου στρες;

Ωραία όλα αυτά, αλλά πώς βοηθάνε, όταν το στρες ξέρουμε πόσο δύσκολο είναι να περιοριστεί; Οι ερευνητές λένε ότι μπορεί να υπάρχει τουλάχιστον μία λύση.

Τα Τ- λεμφοκύτταρα, το πιο σημαντικό όπλο που έχει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ωριμάζουν στον θύμο αδένα, ο οποίος βρίσκεται μπροστά και πάνω από την καρδιά. Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, ο ιστός του θύμου αδένα συρρικνώνεται και αντικαθίσταται από λιπώδη ιστό, με αποτέλεσμα τη μειωμένη παραγωγή ανοσοκυττάρων.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η διαδικασία επιταχύνεται από παράγοντες του τρόπου ζωής όπως η κακή διατροφή και η απουσία σωματικής άσκησης.

iStock

Οι μελετητές πραγματοποίησαν και έναν ακόμη στατιστικό έλεγχο αναφορικά με την κακή διατροφή και την έλλειψη άσκησης, και διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που βιώνουν περισσότερο άγχος τείνουν να έχουν κακή διατροφή και να μην ασκούνται. Όταν όμως η υγιεινή διατροφή και η σωματική δραστηριότητα ήταν σε καλά επίπεδα, η σύνδεση μεταξύ στρες και επιταχυνόμενης ανοσολογικής γήρανσης δεν ήταν τόσο ισχυρή.

Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι η βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και της σωματικής άσκησης μπορεί να αντισταθμίσει σε έναν βαθμό την ανοσολογική γήρανση που σχετίζεται με το άγχος ακόμη και σε ηλικιωμένους ενήλικες, πόσο μάλλον σε νεότερους.

Κυτταρομεγαλοϊός: Τι είναι και τι ρόλο μπορεί να παίξει

Ένα άλλο στοιχείο στο οποίο μπορεί να γίνει κάποια παρέμβαση με στόχο την επιβράδυνση της ανοσολογικής γήρανσης έχει να κάνει με τον κυτταρομεγαλοϊό (CMV). Ο ιός αυτός είναι ένας κοινός, συνήθως ασυμπτωματικός ιός στον άνθρωπο και έχει ισχυρή επίδραση στην επιτάχυνση της ανοσολογικής γήρανσης.

Ανήκει στην οικογένεια των ερπητοϊών και, όπως ο έρπητας ζωστήρας, παραμένει τις περισσότερες φορές αδρανής, αλλά μπορεί να ξεσπάσει όταν ένα άτομο βιώνει υψηλό άγχος.

Σε αυτή τη μελέτη, ο στατιστικός έλεγχος για τη θετικότητα του CMV αύξησε τη σχέση μεταξύ στρες και ανοσολογικής γήρανσης. Ως εκ τούτου, πιθανός εμβολιασμός κατά του CMV θα μπορούσε να είναι μια σχετικά απλή παρέμβαση που θα μείωνε ίσως τις ανοσολογικές επιπτώσεις γήρανσης του στρες, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Επί του παρόντος δεν υπάρχει αποτελεσματικό εμβόλιο για τον κυτταρομεγαλοϊό, οι έρευνες όμως συνεχίζονται και είναι στραμένες στην τεχνική mRNA με ενθαρρυντικά αποτελέσματα.